Η "Ιδιωτική" Τράπεζα της Ελλάδας και τα παράδοξά της

Η Τράπεζα της Ελλάδας (ΤτΕ) είναι ιδιωτική και μάλιστα το κράτος κατέχει ένα πολύ μικρό ποσοστό των μετοχών της. Πρόκειται για μία Ανώνυμη Εταιρία, η οποία βρίσκεται έξω από τον έλεγχο του ελληνικού κράτους.

Το γεγονός αυτό προκαλεί ανησυχία αν σκεφτεί κανείς τη λειτουργία και την αποστολή που εκπληρώνει. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το καταστατικό της, η ΤτΕ:

i) χαράσσει και ασκεί νομισματική και πιστωτική πολιτική,

ii) κατέχει και διαχειρίζεται τα συναλλαγματικά διαθέσιμα, συμπεριλαμβανομένου και του χρυσού,

iii) ασκεί έλεγχο στις τράπεζες,

iv) έχει το αποκλειστικό προνόμιο έκδοσης χαρτονομισμάτων,

v) ενεργεί ως Ταμίας και Εντολοδόχος του ελληνικού δημοσίου.

Αν σκεφτεί λοιπόν κανείς τη δημόσια αποστολή με την οποία είναι επιφορτισμένη, γίνεται εύκολα αντιληπτό γιατί το καθεστώς λειτουργίας της προκαλεί ανασφάλεια. Πρέπει να αναφερθεί βέβαια ότι ο Διοικητής της ΤτΕ και οι υποδιοικητές της διορίζονται από το Υπουργικό Συμβούλιο, κατόπιν προτάσεως του Γενικού Συμβουλίου της Τράπεζας, αλλά αυτό από μόνο του δεν αποτελεί εχέγγυο ασφάλειας.

Το κράτος κατέχει ένα ποσοστό μετοχών της Τράπεζας της Ελλάδας της τάξης του 6%. Σύμφωνα με το καταστατικό της μάλιστα το ποσοστό του κράτους δεν μπορεί να υπερβεί το 35% του συνόλου των μετοχών της. Το μετοχολόγιο της ΤτΕ είναι άγνωστο και δεν δημοσιοποιείται. Επομένως οι πολίτες δεν μπορούν να γνωρίζουν ποιοι είναι οι μέτοχοί της. Χωρίς κανείς να μπει σε θεωρίες συνωμοσίας, μπορεί ωστόσο εύκολα να υποθέσει ότι οι μέτοχοί της μπορεί να προωθούν και να εξυπηρετούν συμφέροντα ξένα με αυτά της Ελλάδας, ή μπορεί να έχουν κερδοσκοπήσει εις βάρος της Ελλάδας.

Η ΤτΕ υποχρεούται να δημοσιοποιεί τους μετόχους της που κατέχουν ποσοστό άνω του 5%. Σε αυτό το σημείο βέβαια μπορεί κάποιος να διατυπώσει το εξής επιχείρημα: θα μπορούσαν περισσότερες εταιρίες του ίδιου επενδυτή να κατέχουν μικρότερο του 5% ποσοστό της Τράπεζας, ώστε να μη δημοσιοποιούνται, αλλά αθροιστικά ο ίδιος επενδυτής να κατέχει πολύ υψηλό ποσοστό μετοχών της και να επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τις αποφάσεις της. Ο επενδυτής αυτός θα μπορούσε να είναι κάποιος που αντιστρατεύεται τα εθνικά συμφέροντα της Ελλάδας, ή κάποιος που κερδοσκοπεί εναντίον της χώρας εκμεταλλευόμενος τη γενικότερη οικονομική κρίση και τη δεινή οικονομική θέση στην οποία έχει περιέλθει η Ελλάδα, ή κάποιος ο οποίος έχει τοποθετήσει το επενδυτικό του ενδιαφέρον σε μια άλλη τράπεζα και προωθεί τα δικά της συμφέροντα.

Ένα ακόμη παράδοξο είναι το γεγονός ότι η Τράπεζα της Ελλάδας είναι εισηγμένη στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Από τη μια μεριά δηλαδή ασκεί νομισματική πολιτική και ελέγχει το χρηματοπιστωτικό σύστημα και από την άλλη έχει εμπορική λειτουργία και επιδιώκει το κέρδος. Επιπλέον λόγω του αδιαφανούς καθεστώτος της, δεν μπορεί να ελεγχθεί όπως ελέγχονται οι εμπορικές εταιρίες που είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο. Πρόκειται περί ιδιαιτερότητας σε διεθνές επίπεδο.

Όσο επικρατεί αυτό το καθεστώς αδιαφάνειας στην Τράπεζα της Ελλάδας και όσο οι μέτοχοί της είναι άγνωστοι στους Έλληνες πολίτες, πολλές υποθέσεις και φόβοι μπορούν να διατυπώνονται. Δεν μπορεί κάποιος να ισχυριστεί με βεβαιότητα ότι κάποια από αυτές τις θεωρίες ισχύει στην πράξη, αλλά κανείς δεν μπορεί και να το αποκλείσει. Γεγονός πάντως αποτελεί ότι η ΤτΕ είναι ένας θεσμός που ρυθμίζει σε μεγάλο βαθμό την οικονομία της χώρας και το τραπεζικό της σύστημα, ο οποίος δεν λογοδοτεί πουθενά ούτε καν για την αποτελεσματικότητα των πολιτικών του.

Δείτε την εκπομπή «Τράπεζα της Ελλάδας: Η σιωπή είναι χρυσός»