Τα πτηνά μπορούν να κοιμούνται ενώ πετούν

Καθώς διάφορα είδη πουλιών ταξιδεύουν χωρίς στάση για αρκετές ημέρες, εβδομάδες ή και μήνες, οι επιστήμονες υπέθεταν ότι θα πρέπει να κοιμούνται στον αέρα, αλλά δεν είχαν τις αποδείξεις περί αυτού.

Γερμανοί και Ελβετοί ερευνητές, ωστόσο, με επικεφαλής τον Νιλς Ράτενμποργκ του Γερμανικού Ινστιτούτου Ορνιθολογίας Μαξ Πλανκ, αφού μελέτησαν την εγκεφαλική δραστηριότητα στα θαλάσσια πελαγικά πτηνά «φρεγάτες», διαπίστωσαν ότι τα εν λόγω πουλιά κοιμούνται ενώ πετούν με διάφορους τρόπους: είτε μόνο με το ένα εγκεφαλικό ημισφαίριο τη φορά (εναλλάξ), είτε πιο σπάνια και με τα δύο ταυτόχρονα, οπότε κάνουν πιο βαθύ ύπνο.

Ο ύπνος των συγκεκριμένων πουλιών εν πτήσει διαρκεί περίπου 42 λεπτά τη μέρα, πολύ λιγότερο δηλαδή από τις 12 ώρες που κοιμούνται όταν βρίσκονται στην ξηρά.

Οι ερευνητές ανέπτυξαν μια νέα μικρή συσκευή ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος που καταγράφει τις διαδοχικές αλλαγές στον εγκέφαλο και την προσάρτησαν σε πουλιά φρεγάτες που ζούσαν στα νησιά Γκαλαπάγκος.

Τα πουλιά ταξίδεψαν για δέκα μέρες σε αποστάσεις περίπου 3.000 χιλιομέτρων και το GPS της συσκευής κατέγραφε τις πτήσεις τους, παράλληλα με την κατάσταση του εγκεφάλου τους και το κατά πόσο κοιμούνταν.

Μεταξύ άλλων, αποδείχθηκε ότι τα πουλιά, ακόμη κι όταν κοιμούνται και με τα δύο ημισφαίριά τους, δεν χάνουν τον αεροδυναμικό έλεγχό τους και έτσι δεν πέφτουν από τον ουρανό.

Επιπλέον, διαπιστώθηκε ότι τα πουλιά δεν αποκλείεται να βλέπουν και… όνειρα, αφού καταγράφηκαν στον εγκέφαλό τους φάσεις REM (γρήγορης κίνησης των κλειστών ματιών), που διαρκούσαν λίγα δευτερόλεπτα κάθε φορά.

Αυτό που παραμένει μυστήριο, πάντως, είναι το πώς τα πτηνά φρεγάτες τα βγάζουν πέρα στα μακρινά ταξίδια τους με τόσο λίγο ύπνο.

Πέρα από τα πτηνά, έχει διαπιστωθεί ότι και τα δελφίνια κολυμπούν μισοκοιμισμένα, με το ένα μόνο εγκεφαλικό ημισφαίριό τους ξύπνιο.

Η σχετική δημοσίευση έγινε στο περιοδικό «Nature Communications».