Ποια Ευρώπη μπορεί να αντισταθεί στην Ακροδεξιά

του Πάνου Τριγάζη*

Ας θυμηθούμε ότι η ευρωπαϊκή ιδέα είναι από τη σύλληψή της ιδέα αντιρατσιστική και αντιεθνικιστική. Γιατί τι άλλο μπορεί να είναι μια Ευρώπη χωρίς σύνορα και χωρίς δυνάστες, ήπειρος ειρήνης και αλληλεγγύης, όπως την οραματίστηκαν, πριν 200 χρόνια, οι σοσιαλιστές Σεν Σιμόν και Βίκτορ Ουγκό, αλλά και ο δικός μας φωτισμένος αστός πολιτικός Ιωάννης Καποδίστριας; Τι άλλο από μια Ευρώπη του αντιφασισμού οραματιζόταν ο Ιταλός αντιφασίστας Αλτιέρο Σπινέλι, μέλος του παράνομου Κ.Κ., όταν συνέτασσε το μανιφέστο του για μια Ελεύθερη και Ενωμένη Ευρώπη, δεσμώτης του καθεστώτος Μουσολίνι στο νησί Βεντοτένε;

Όταν ιδρύθηκε η ΕΟΚ, το 1957, με τη Συνθήκη της Ρώμης, δεν είχε ανάμεσα στους στόχους της την καταπολέμηση της ξενοφοβίας, του ρατσισμού και του νεοναζισμού. Πολύ αργότερα, το 1997, με τη Συνθήκη του Άμστερνταμ, και μόνο ύστερα από συντονισμένη κινητοποίηση, συμπεριλήφθηκε σχετικό άρθρο, ειδικότερα το άρθρο 13, που προβλέπει: «Το Συμβούλιο, αποφασίζοντας ομόφωνα, μετά από πρόταση της Επιτροπής και διαβούλευση με το Ευρωκοινοβούλιο, μπορεί να αναλάβει δράση για την καταπολέμηση των διακρίσεων λόγω φύλου, φυλετικής ή εθνικής ή πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού».

Ουδείς άμοιρος ευθυνών

Σήμερα, η πανθομολογούμενη πολυδιάστατη κρίση στην Ευρώπη δεν αφήνει καμιά κοινωνία ανεπηρέαστη, τροφοδοτώντας αποκρουστικά φαινόμενα και απειλές για τη Δημοκρατία. Εβδομήντα δύο χρόνια μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, σε πολλές χώρες σημειώνουν εκλογική άνοδο νεοναζιστικά πολιτικά μορφώματα, με την Ελλάδα να μην αποτελεί εξαίρεση. Μάλιστα, μερικά εξ αυτών διεκδικούν συμμετοχή και στη διακυβέρνηση των χωρών τους.

Απαιτείται, λοιπόν, βαθύς προβληματισμός και σφαιρική θεώρηση των ευθυνών για την ιδεολογική σύγχυση και την απαξίωση των δημοκρατικών θεσμών και διαδικασιών που μετατρέπουν σημαντικά τμήματα της κοινωνίας σε εύκολη λεία της ακροδεξιάς δημαγωγίας.

Αναμφίβολα, οι κύριες ευθύνες βαρύνουν το σύστημα, τους αντίστοιχους ιδεολογικούς μηχανισμούς και πολιτικές δυνάμεις, κυρίως τα αμαρτωλά πρώην κυβερνητικά κόμματα σε ό,τι αφορά τη χώρα μας. Δεν είναι, όμως, άμοιρες ευθυνών και δυνάμεις της Αριστεράς, που αρέσκονται σε αναλύσεις του τύπου ότι οι πηγές των προβλημάτων της κοινωνίας μας βρίσκονται εκτός Ελλάδας, κυρίως στη Δύση. Προφανώς, δεν πρόκειται περί μαρξιστικής αντίληψης, αφού «βγάζει λάδι» την άρχουσα αστική τάξη τόσο για τα εσωτερικά προβλήματα της Ελλάδας όσο και για τα προβλήματα στις διεθνείς της σχέσεις.

Σύμφωνα με τέτοιες «αναλύσεις», ΗΠΑ και Ε.Ε. βρίσκονται πίσω από χώρες με τις οποίες η επίσημη Ελλάδα έχει προβλήματα στις διμερείς σχέσεις, όπως η Τουρκία και η ΠΓΔΜ, την οποία αποκαλούμε Σκόπια, αποφεύγοντας το όνομα με το οποίο συμμετέχει στον ΟΗΕ, το οποίο, όμως, επικαλούμαστε όταν κάποιος ξένος πολιτικός ηγέτης αποκαλέσει τη γείτονα «Δημοκρατία της Μακεδονίας».

Επανίδρυση της Ευρώπης

Ως Ευρωπαίοι πολίτες έχουμε πολλούς λόγους να ανησυχούμε για την άνοδο της Ακροδεξιάς. Δεν πρέπει, όμως, η ανησυχία να μετατρέπεται σε φόβο, να κυριαρχούν αντιλήψεις ότι επίκειται η επικράτηση του φασισμού στην Ευρώπη και ιδιαίτερα στην Ε.Ε. Ούτε στέκουν απόψεις ότι η Ένωση βρίσκεται στα πρόθυρα διάλυσης μετά την απόφαση για Brexit, το «Όχι» στο ιταλικό δημοψήφισμα κ.λπ. Η διαδικασία της ευρωπαϊκής ενοποίησης, όπως και της παγκοσμιοποίησης, έχει σε μεγάλο βαθμό αντικειμενικό χαρακτήρα, απαντά στη ραγδαία οικονομική διεθνοποίηση και την αυξανόμενη αλληλεξάρτηση χωρών και λαών. Αυτή είναι η αντικειμενική βάση για τις υπερεθνικές ολοκληρώσεις, που, στη φάση αυτή, δυστυχώς ηγεμονεύονται από το διεθνές κεφάλαιο και τον νεοφιλελεύθερο καπιταλισμό.

Άρα, για τις αριστερές δυνάμεις, η επιλογή δεν είναι να γυρίσουν πίσω τον τροχό της Ιστορίας, όπως έκαναν οι εξεγερμένοι Λουδίτες στην Αγγλία καταστρέφοντας τις μηχανές που μείωναν τις θέσεις απασχόλησης. Οι αριστερές δυνάμεις της Ευρώπης, ιδιαίτερα όσες εκφράζονται από το Κόμμα Ευρωπαϊκής Αριστεράς, οφείλουν να εργαστούν συντονισμένα και με ευρύτερες προοδευτικές δυνάμεις για ριζικές αλλαγές στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα, που να ισοδυναμούν με επανίδρυση της Ε.Ε. Σε καμιά περίπτωση η διάλυση της Ε.Ε. δεν θα ωφελήσει τους λαούς της Ευρώπης, ούτε την παγκόσμια κοινότητα. Τυχόν τέτοια εξέλιξη θα όξυνε τις διεθνείς αντιθέσεις και θα δημιουργούσε μεγάλη διεθνή αποσταθεροποίηση, συμπεριλαμβανομένου του κινδύνου παγκόσμιου πολέμου.

Η επανίδρυση της Ε.Ε. στην κατεύθυνση μιας δημοκρατικής, κοινωνικής και ειρηνικής Ευρώπης, μέσα από την ήττα του νεοφιλελευθερισμού και του ευρωατλαντισμού, είναι ο σίγουρος δρόμος για την αντιμετώπιση και εξουδετέρωση των αποκρουστικών φαινομένων της ξενοφοβίας, του ρατσισμού και του νεοναζισμού.

*μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ

Πηγή: avgi.gr

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr