Οι "αδιάφθοροι" καταργούν τη "Διαύγεια"

Μόλις χθες σε ημερίδα για την Ψηφιακή Δημοκρατία ο Υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης Κυριάκος Μητσοτάκης χαιρέτιζε την Διαύγεια ως θεμελιακή πράξη διαφάνειας του Δημοσίου που πρέπει να διαφυλαχθεί και να επεκταθεί. Τόνισε μάλιστα χαρακτηριστικά ότι στο πρόγραμμα Διαύγεια έχουν δημοσιευτεί ως σήμερα 9500000 αποφάσεις της Διοίκησης, γεγονός που θέτει επί τάπητος, το ζήτημα της καλύτερης οργάνωσης του θεσμού. Κι όμως, πριν αλέκτορας λαλήσει τρεις, σε διάταξη σχεδίου νόμου περί ρυθμίσεων και διατάξεων του Υπουργείου Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, περνάει ρύθμιση που δίνει το δικαίωμα της αυτοεξαίρεσης από τη δημοσίευση δαπανών, σε φορείς του Δημοσίου, εφόσον το ορίζουν σχετικά στις διοικητικές πράξεις που εκδίδουν!

Συγκεκριμένα, με την τροποποίηση Άρθρο 20 — παρ. 4. Η παρ. 2 άρθρου 4 Ν. 3861/2010 σημειώνεται ότι:

«2. Με εξαίρεση τις πράξεις της προηγούμενης παραγράφου, οι λοιπές πράξεις του άρθρου 2 ισχύουν από την ανάρτηση τους στο Διαδίκτυο κατά
τα οριζόμενα στον παρόντα νόμο, εκτός εάν ορίζεται διαφορετικά σε ειδικές διατάξεις ή στις ίδιες τις πράξεις».

Με απλά λόγια, ο εκδότης μιας πράξης του Δημοσίου μπορεί να αυτοεξαιρείται από τη δημοσίευση της στη Διαύγεια, τη μοναδική ουσιαστική ρύθμιση υπέρ της διαφάνειας που έχει λάβει το Ελληνικό Δημόσιο τα τελευταία χρόνια. H μη δεσμευτική διατύπωση, η οποία δημιουργεί το παράθυρο της “αυτοεξαίρεσης” στην ουσία καταργεί τη Διαύγεια. Σε αντίθετη περίπτωση δεν θα έπρεπε απλώς να είναι δεσμευτική η δημοσίευση, όπως ήταν ως σήμερα, αλλά και οργανωμένη στο Διαδίκτυο έτσι, ώστε να μπορούν οι πολίτες να ακολουθήσουν τη ροή των χρημάτων και των διοικητικών αποφάσεων για κάθε έργο του Δημοσίου. Ήδη σήμερα εξαιτίας του όγκου, της απουσίας Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου δράσης για την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση και της οργάνωσης επιμέρους μητρώων (Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, Συστήματος Ηλεκτρονικών προμηθειών κοκ.) δεν διευκολύνεται η διαφάνεια, αλλά αντίθετα, περιορίζεται και συσκοτίζεται. Πηγές του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης αναφέρουν ότι η διάταξη προστέθηκε κατόπιν αιτήματος παραγόντων του Υπουργείου Οικονομικών. Αξίζει να σημειωθεί πως παρά το κυνήγι μαγισσών που έχει εξαπολύσει η κυβέρνηση και η Τρόικα κατά των Δημοσίων υπαλλήλων με πρόφαση τη διαφθορά, η κατάργηση της Διαύγειας δεν είναι το μόνο μέτρο θεσμικής υπόθαλψης της διαφθοράς. Το Δημόσιο εξαιρείται της εφαρμογής των αποφάσεων της Δικαιοσύνης με νόμο Βενιζέλου (3068/2002), για τον οποίο η χώρα έχει καταδικαστεί σε Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.

Με μια ανάρτηση στο twitter ο υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης Κυριάκος Μητσοτάκης διέψευσε ότι επιχειρείται κατάργηση της διαύγειας, όχι όμως ότι επίκεινται κάποιες «αλλαγές» που ουσιαστικά τη δένουν χειροπόδαρα, καθιστώντας την άχρηστη.

Η απάντηση του υπουργείου

Επίσημη απάντηση εξέδωσε το υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης. Στην ανακοίνωσή του επισημαίνει πως « με το προτεινόμενο σχέδιο νόμου του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, το οποίο βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση, όχι μόνον δεν καταργείται το πρόγραμμα «Διαύγεια», που αποτελεί μοναδικό εργαλείο ενίσχυσης της διαφάνειας της διοικητικής δράσης, αλλά αντιθέτως ενισχύεται.Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά στο ζήτημα της ισχύος των αναρτημένων πράξεων, η ρύθμιση στο σχέδιο νόμου δεν επηρεάζει την υποχρέωση των φορέων να αναρτούν τις προβλεπόμενες πράξεις στο πρόγραμμα «Διαύγεια», αλλά αποσαφηνίζει το χρόνο έναρξης ισχύος τους. Με τον τρόπο αυτό θωρακίζεται περαιτέρω το πρόγραμμα «Διαύγεια» από διαφορετικές νομικές ερμηνείες που είχαν κατά καιρούς προκύψει».

Το υπουργείο ενημερώνει προς αποφυγή οποιασδήποτε παρεξήγησης η σχετική διάταξη (Άρθρο 20, παράγραφος 4) που προκάλεσε τόση συζήτηση θα επαναδιατυπωθεί ώστε να μην επιδέχεται καμίας καλόπιστης ή κακόπιστης παρερμηνείας. Επιπλέον

Σχετικά με το θέμα της ανάρτησης των δαπανών στο πρόγραμμα «Διαύγεια», όπως τονίζεται από το υπουργείο με το προωθούμενο σχέδιο νόμου ξεκαθαρίζεται πλέον ότι θα πρέπει υποχρεωτικά να αναρτάται και η πράξη που οριστικοποιεί την πληρωμή και περιέχει το ακριβές ποσό που θα πληρωθεί. Με τον τρόπο αυτό θωρακίζεται περαιτέρω το πρόγραμμα «Διαύγεια» ως προς την ασάφεια των πραγματικών δαπανών των φορέων, κάτι που δεν ήταν σαφές μέχρι σήμερα.

Στην ανακοίνωση υπογραμμίζονται και οι νέες ρυθμίσεις που εισάγονται με το σχέδιο νόμου:
1.Οι αναρτημένες πράξεις έχουν ισχύ ακριβούς αντιγράφου.
2. Ο πολίτης αρκεί να επικαλεστεί τον Αριθμό Διαδικτυακής Ανάρτησης (ΑΔΑ) για την αυτεπάγγελτη αναζήτηση των αναρτημένων πράξεων από τους φορείς.
Τέλος με εντολή του υπουργού Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, Κυριάκου Μητσοτάκη, και αφού διαπιστώθηκε το μεγάλο ενδιαφέρον επί του σχεδίου νόμου, παρατείνεται η δημόσια διαβούλευση έως και την Τετάρτη 9 Οκτωβρίου 2013.

Ο Νίκος Βούτσης για τη Διαύγεια

Θεωρούμε πολύ σοβαρό το ότι ο κ. Μητσοτάκης έβαλε σε διαβούλευση το θέμα της «Διαύγειας» για μόλις 48 ώρες, όπου υπάρχει μια σχετική διάταξη που ακυρώνει επί της ουσίας την πολύ σοβαρή κατάκτηση, αν θέλετε να το πούμε, να δημοσιεύονται όλες οι πράξεις της Διοίκησης και όλες οι πράξεις των Υπουργείων, με την έννοια ότι δίνει τη δυνατότητα της αυτοεξαίρεσης των υπευθύνων, είπε ο γραμματέας της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ, Νίκος Βούτσης.

Μπορεί δηλαδή ένας παράγων, όπως είναι ο Υπουργός ή το Υπουργείο Οικονομικών, να αποφασίσει να μην αναρτήσει κάτι. Το λέμε δημοσίως: είναι εντελώς απαράδεκτο, και σας λέμε ότι δεν πρέπει να γίνει δεκτό, διότι η «Διαύγεια» ήταν μια σοβαρή προσπάθεια, προς το καλό και της Διοίκησης και της διαφάνειας, δηλαδή το γεγονός ότι μπορεί και ο πολίτης να αναφέρεται στη «Διαύγεια» και στις αναφορές που αναρτώνται σε αυτήν.

Τι λέει η ΔΗΜΑΡ

«Μετά την αναδίπλωση του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης σχετικά με την ουσιαστική κατάργηση του προγράμματος «Διαύγεια», αναμένουμε την οριστική διατύπωση του σχετικού άρθρου», αναφέρει η ΔΗΜΑΡ σε ανακοίνωση.

Η ΔΗΜΑΡ θεωρεί ότι «οι όποιες παρεμβάσεις στο πρόγραμμα «Διαύγεια» θα έπρεπε να κινηθούν προς την κατεύθυνση της ενίσχυσής του, ώστε να αποτρέπεται η συνήθης την τελευταία περίοδο τακτική υπουργείων και – κυρίως – οργανισμών του δημόσιου τομέα να μην αναρτούν δαπάνες τους».

Δήλωση Παπανδρέου για τη Διαύγεια

Η διαφαινόμενη απόφαση της κυβέρνησης να καταργήσει την υποχρεωτική ανάρτηση των αποφάσεων της Κυβέρνησης και της Διοίκησης στην ιστοσελίδα της Διαύγειας, προκαλεί το περί δικαίου αίσθημα.
Και τούτο, γιατί μια τέτοια απόφαση επιφέρει πλήγμα στη Δημοκρατία και τη λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών. Βάλει ευθέως εναντίον της διαφάνειας, της λογοδοσίας, της συμμετοχής του πολίτη στη λήψη των αποφάσεων που τον αφορούν.

Καταργεί μια βασική δημοκρατική κατάκτηση αποτέλεσμα αγώνων, που αποτέλεσε και εντολή του Ελληνικού λαού στις εκλογές, στις 4 Οκτώβρη 2009.

Η Διαύγεια απαντά στην ανάγκη να περάσουμε ταχύτατα στην ψηφιακή εποχή στην Δημόσια Διοίκηση. Πράγμα αναγκαίο, εάν θέλουμε να ξεφύγουμε επιτέλους από την πολυνομία, την επικάλυψη αρμοδιοτήτων, τις αθέμιτες αποφάσεις που πολλές φορές υποκρύπτουν πελατειακές εξαρτήσεις ή ακόμα και διαφθορά, καθώς και τον κρατικό συγκεντρωτισμό.

Όλα αυτά που αποτέλεσαν βασική αιτία της αναποτελεσματικότητας και της σπατάλης του κρατικού μηχανισμού. Όλα αυτά που αποτέλεσαν ισχυρά εμπόδια στη θεμελίωση ενός κράτους δικαίου, στην αποτελεσματική εξυπηρέτηση του πολίτη, την επιχειρηματικότητα και τις αναγκαίες επενδύσεις στη χώρα μας.

Η “Διαύγεια” αποτέλεσε μαζί με όλες τις διαδικασίες του Open.gov, μια μεγάλη τομή η οποία έτυχε αναγνώρισης και διεθνώς. Αποτέλεσε και αποτελεί στοιχείο προβληματισμού και δημοκρατικού διαλόγου σε Κυβερνήσεις, Οργανισμούς, Πανεπιστήμια. Η καινοτόμα αυτή πολιτική έχει πια μιμητές σε όλο και περισσότερες κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο.

Απέδωσε σημαντικά οφέλη στην προσπάθεια για την ανάκτηση της αξιοπιστίας της χώρας.

Ας μην ξεχνάμε ότι, στις ΗΠΑ, η έλλειψη διαφάνειας στον τραπεζικό τομέα έφερε την κατάρρευση της Wall St., ενώ στην Ελλάδα, η έλλειψη διαφάνειας ακόμα και στην καταγραφή του ελλείμματος του Κρατικού Προϋπολογισμού του 2009, έφερε τη χώρα στο χείλος του γκρεμού.

Η οριστική έξοδος της χώρας από την κρίση απαιτεί την αλλαγή της χώρας.

Απαιτεί μεγάλες αλλαγές και μεταρρυθμίσεις με δημοκρατικό – προοδευτικό πρόσημο, απαιτεί ανατροπή αντιλήψεων, νοοτροπιών και συμπεριφορών, ακόμα και κατεστημένων συμφερόντων, που κρατούν τη χώρα δέσμια στο παρελθόν, απαιτεί να κόψουμε τον ομφάλιο λώρο που μας κρατά ομήρους του πελατειακού κράτους, απαιτεί τον πολίτη συμμέτοχο, πρωταγωνιστή στη λήψη των αποφάσεων που τον αφορούν.

Σήμερα, με την σκέψη να προχωρήσει σε απόφαση για ολική ή μερική κατάργηση της “Διαύγειας’, η κυβέρνηση δείχνει να αγνοεί όλα αυτά που αποτελούν τις αναγκαίες προϋποθέσεις και για την αντιμετώπιση και των μεγάλων προβλημάτων που αντιμετωπίζει η χώρα αλλά και των καθημερινών προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο πολίτης.

Επιχειρεί να καταργήσει με συνοπτικές διαδικασίες μια σημαντική τομή στη δημόσια ζωή τη στιγμή που απαιτείται το αντίθετο: άμεση συνέχιση και εμβάθυνση των μεγάλων δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων.

Η σθεναρή υποστήριξη της επαναστατικής τομής της Διαύγειας από πλήθος κόσμου που προέρχεται από όλο το πολιτικό φάσμα της χώρας, αποδεικνύει ότι οι Έλληνες διψάνε για πραγματικές αλλαγές και στηρίζουν κάθε πολιτική απόφαση που ενισχύει την διαφάνεια, την ευνομία, τη Δημοκρατία.

Οποιαδήποτε σκέψη που επιφέρει πλήγμα στη Διαύγεια, δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή από κανέναν, πολύ περισσότερο από κάθε δημοκράτη πολίτη.

Η ευθύνη για την απόφαση αυτή βαρύνει την κυβέρνηση. Ευθύνη έχει και προσωπικά ο Πρωθυπουργός της χώρας.

Ας αναλάβουν την ευθύνη και για την αναίρεσή της.

Σε ό,τι με αφορά, προτείνω από τώρα, να καταστεί συνταγματική επιταγή η κατοχύρωση της Διαύγειας – με την ευκαιρία της επόμενης Συνταγματικής Αναθεώρησης.

Με πληροφορίες από το avgi.gr