Έφυγε από τη ζωή ο σκηνοθέτης της "Φωλιάς του Κούκου"

Μια μεγάλη μορφή του κινηματογράφου, ο Τσέχος σκηνοθέτης Μίλος Φόρμαν πέθανε χθες στις ΗΠΑ όπου ζούσε από το 1968, μετά από σύντομη ασθένεια. Ο Ζαν Τόμας Φόρμαν, γνωστός ως Μίλος Φόρμαν, γεννήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 1932 στην πρώην Τσεχοσλοβακία, στο Κασλάβ.

Σπούδασε σεναριογραφία στην Ακαδημία Τεχνών της Πράγας και σκηνοθέτησε αρκετές τσέχικες κωμωδίες στην Τσεχοσλοβακία.

Ωστόσο, το 1968 όταν η ΕΣΣΔ και οι σύμμαχοι της από το Σύμφωνο της Βαρσοβίας εισέβαλαν στη χώρα για να τερματίσουν την Άνοιξη της Πράγας, αυτός βρισκόταν στο Παρίσι, όπου διαπραγματευόταν την παραγωγή της πρώτης του αμερικανικής ταινίας. Το τσέχικο στούντιο για το οποίο εργαζόταν τον απέλυσε, ισχυριζόταν ότι είχε φύγει από τη χώρα του παράνομα. Μετακόμισε στη Νέα Υόρκη, όπου αργότερα έγινε καθηγητής κινηματογράφου στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια και συνδιευθυντής (με τον πρώην του δάσκαλο Φράντισεκ Ντάνιελ) του τμήματος ταινιών του Κολούμπια. Ένας από τους προστατευόμενους του ήταν ο Τζέιμς Μάνγκολντ, στον οποίο ο Φόρμαν έδωσε συμβουλές σεναριογραφίας.

Παρά τις αρχικές δυσκολίες, άρχισε να σκηνοθετεί στη νέα του πατρίδα, και γνώρισε μεγάλη επιτυχία το 1975 με την ταινία «Στη Φωλιά του Κούκου» (One Flew Over the Cuckoo’s Nest) βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Κεν Κέσεϊ, που απέσπασε πέντε Βραβεία Όσκαρ συμπεριλαμβανομένου και αυτού της σκηνοθεσίας. Το 1977, ανακηρύχθηκε επίτιμος πολίτης των Ηνωμένων Πολιτειών. Άλλες επιτυχίες του ήταν οι ταινίες «Αμαντέους» (Amadeus), που κέρδισε οκτώ Όσκαρ, και η «Υπόθεση Λάρι Φλιντ» για την οποία ήταν υποψήφιος για το Όσκαρ σκηνοθεσίας και κέρδισε μία χρυσή σφαίρα.

Οι πρώτες ταινίες του Φόρμαν είναι ακόμη εξαιρετικά δημοφιλείς στους Τσέχους. Πολλές από τις καταστάσεις και τις φράσεις τους βρίσκονται σε κοινή χρήση: για παράδειγμα, η τσέχικη λέξη zhasnout (σβήνω τα φώτα) από την ταινία «Φωτιά… πυροσβέστες», σχετιζόμενη με μικροκλοπή στην ταινία, χρησιμοποιήθηκε για να περιγράψει την ευρεία πώληση ακινήτων που πραγματοποιήθηκε στη χώρα τη δεκαετία του 1990.

Το 1997 απέσπασε το βραβείο της Κρυστάλλινης Σφαίρας στο διεθνές φεστιβάλ κινηματογράφου της Τσεχίας Karlovy Vary International Film Festival για την εξαίρετη καλλιτεχνική του συνεισφορά στον παγκόσμιο κινηματογράφο.

Ο Φόρμαν συμπρωταγωνίστησε με τον Έντουαρντ Νόρτον στο σκηνοθετικό ντεμπούτο του ηθοποιού «Πιστά Ερωτευμένοι» (Keeping the Faith) (2000) στο ρόλο του σοφού φίλου του προβληματισμένου ιερέα του Νόρτον.

Το 2006, έλαβε το βραβείο Hanno R. Ellenbogen Citizenship Award από την Κοινωνία της Πράγας για τη Διεθνή Συνεργασία.

Οι δίδυμοι γιοι του Φόρμαν Πετρ και Ματέι, γεννημένοι το 1964, είναι επίσης θεατρικοί και κινηματογραφικοί ηθοποιοί.

Ο αστεροειδής 11333 Φόρμαν πήρε την ονομασία του από τον Μίλος Φόρμαν.