Γεφύρι της Πλάκας: Το μεγαλύτερο πρότζεκτ αναστήλωσης πέτρινης γέφυρας στον κόσμο – Δηλώσεις Σπίρτζη

«Είναι μια ημέρα που συμβολίζει ότι η ενότητα των υγειών δυνάμεων της ελληνικής κοινωνίας μπορούν σε σύντομο χρονικό διάστημα να ανατάξουν και τη χώρα από την καταστροφή που έγινε τα προηγούμενα χρόνια», υπογράμμισε ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Χρήστος Σπίρτζης κατά την υπογραφή της σύμβασης και την εγκατάσταση του αναδόχου για το έργο «Στερέωση, Αποκατάσταση, Αναστήλωση, Ανάδειξη Γέφυρας Αράχθου στην Πλάκα».

Ο υπουργός ευχαρίστησε όλους όσοι συνέβαλαν στη μεγάλη συλλογική προσπάθεια για την αναστήλωση της πέτρινης ιστορικής γέφυρας, η οποία κατέρρευσε την 1η Φεβρουαρίου του 2015, και έστειλε το μήνυμα: «να σταθούμε στα δικά μας πόδια και επομένως να ξαναστήσουμε τα γεφύρια και την πολιτιστική μας κληρονομιά, που είχαν εγκαταλειφτεί, που έχουν πέσει».

Ο Χρήστος Σπίρτζης ανακοίνωσε πως μετά την αναστήλωση του πέτρινου μονότοξου γεφυριού της Πλάκας στον νομό Ιωαννίνων, ένα ακόμη μνημείο που έχει καταρρεύσει πριν δεκαετίες θα πάρει τον δρόμο της αναστήλωσης. «Μετά το γεφύρι της Πλάκας, έχουμε πολλή δουλειά για να ξανακτίσουμε ένα γεφύρι, που δεν έπεσε το 2015, την πρώτη ημέρα της κυβέρνησης, αλλά που έπεσε πολλές δεκαετίες πριν. Είναι το γεφύρι του Κοράκου. Άρα, έχουμε πολλή δουλειά και για τη χώρα και την πολιτιστική της κληρονομιά, για τις ιστορικές μνήμες που έχουν όλα αυτά τα μνημεία», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Η κατάρρευση του ιστορικού γεφυριού της Πλάκας

Οι ισχυρές βροχοπτώσεις που έπλητταν εκείνες τις ημέρες τα Τζουμέρκα ήταν η αιτία να πέσει το ιστορικό γεφύρι της Πλάκας. Επρόκειτο για το μεγαλύτερο μονότοξο γεφύρι στα Βαλκάνια, το οποίο χτίστηκε από μαστόρους της πέτρας τον 18ο αιώνα.

Η βροχή που έπεφτε ασταμάτητα και στους τέσσερις Νομούς της Ηπείρου δημιούργησε σοβαρά προβλήματα, ζημιές στις υποδομές, καταστροφές σε καλλιέργειες και πλημμύρες σε υπόγεια σπιτιών, καταστημάτων καθώς και σε κτηνοτροφικές μονάδες.

«Σήμερα πενθούμε», «χάσαμε ένα ιερό μνημείο», «κατέρρευσε το σημείο αναφοράς του τόπου μας». Με αυτά τα λόγια περιέγραφαν οι Πλακιώτες, αλλά και όλοι οι κάτοικοι των Τζουμέρκων, τα συναισθήματά τους για τη μεγάλη «απώλεια», την κατάρρευση του γεφυριού της Πλάκας, τον Φλεβάρη του 2015.  

Το ιστορικό «φορτίο» του γεφυριού της Πλάκας

Εκεί λειτουργούσε το τελωνείο της Ελεύθερης Ελλάδας με τη σκλαβωμένη Ήπειρο και εκεί έγινε, στις 29 Φεβρουαρίου 1944, η συμφωνία της Πλάκας – Μυρόφυλλου ανάμεσα στον ΕΔΕΣ, τον ΕΛΑΣ την ΕΚΚΑ και των εκπροσώπων του Στρατηγείου Μέσης Ανατολής και της Ελληνικής Στρατιωτικής Διοίκησης, του Αμερικανού ταγματάρχη Ουάινς και του Βρετανού συνταγματάρχη Γουντχάους.  

Ο Θεόφιλος Παπαδημητρίου, κάτοικος των Ραφταναίων, ένα χωριό που βρίσκεται σε απόσταση ανάσας από τον οικισμό, αναφέρει ότι το γεφύρι κτίστηκε από μαστόρους και πελεκάνους της πέτρας από την Πυρσόγιαννη. Όταν τελείωσε το γεφύρι και έγιναν τα εγκαίνια, έπεσε η καμάρα και μετά από λίγο καιρό οι Τζουμερκιώτες έφεραν τον αρχιμάστορα Μπέγκα από την Πράμαντα και το έργο ξανακτίστηκε το 1866. Μάλιστα, όπως μεταφέρεται από γενιά σε γενιά, χρησιμοποιήθηκαν χιλιάδες αυγά από την περιοχή και μαζί με ασβέστη «έγινε πορσελάνη, η συνδετική ουσία της πέτρας».

Το γεφύρι, δρόμος εμπορίου, ένωνε τα Τζουμέρκα με την υπόλοιπη Ήπειρο και τη Θεσσαλία. Η καμάρα του δέχτηκε τις βόμβες των γερμανικών αεροπλάνων, όμως άντεξε με μικρές φθορές στη δεξιά του πλευρά. Οι Ραφτανίτες το επισκεύασαν με τσιμέντο το 1943 και η γέφυρα έκτοτε λειτουργούσε χωρίς προβλήματα. Κάθε χρόνο, τα Θεοφάνεια, στο Γεφύρι τις Πλάκας, οι Τζουμερκιώτες κάνουν την βάφτιση του Σταυρού.

Όλοι στην περιοχή έκαναν λόγο, εκείνες τις μέρες, για αδιαφορία των αρμοδίων σε ζητήματα υποστήριξης του πέτρινου γεφυριού, τα οποία πολλές φορές έθεταν και κατέθεταν την ανησυχία τους. Ο δάσκαλος Χαρίλαος Μήτσης, είχε πει χαρακτηριστικά: «Σήμερα, έγινε το μεγαλύτερο έγκλημα που έχει διαπραχτεί, γιατί υπήρξε αδιαφορία. Επισήμανα πολλές φορές τον κίνδυνο ότι θα πέσει. Μάλιστα τελευταία προσπάθεια ήταν τον Γενάρη, πέρυσι, όταν ζητούσα από τους αρμόδιους άμεση επέμβαση».