Ανακαλύφθηκε το γηραιότερο άστρο στο σύμπαν

Αυστραλοί αστρονόμοι ανακοίνωσαν ότι ανακάλυψαν ένα άστρο πραγματικό «μαθουσάλα», που εκτιμάται ότι έχει ηλικία περίπου 13,6 δισεκατομμυρίων ετών και θεωρείται το αρχαιότερο που έχει βρεθεί ποτέ στο σύμπαν.

Η ανακάλυψη θα βοηθήσει τους επιστήμονες να κατανοήσουν καλύτερα τη «βρεφική» φάση του σύμπαντος, λίγο μετά την «Μεγάλη Έκρηξη» της δημιουργίας του.

Οι ερευνητές της Σχολής Αστρονομίας και Αστροφυσικής του Αυστραλιανού Εθνικού Πανεπιστημίου στην Κανμπέρα, με επικεφαλής τον Στέφαν Κέλερ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό Nature, ανακοίνωσαν ότι το εν λόγω άστρο βρίσκεται στο δικό μας γαλαξία, σε απόσταση μόλις 6.000 ετών φωτός από τη Γη.

Τα προηγούμενα άστρα που κατείχαν έως τώρα το ρεκόρ του αρχαιότερου γνωστού στο σύμπαν, είχαν ηλικία περίπου 13,2 δισεκατομμυρίων ετών και είχαν παρατηρηθεί από Ευρωπαίους και Αμερικανούς αστρονόμους το 2007 και 2013 αντίστοιχα.

Με δεδομένο ότι το σύμπαν εκτιμάται πως έχει ηλικία περίπου 13,8 δισ. ετών, ο νέος κάτοχος του ρεκόρ «γηρατειών» δημιουργήθηκε μόλις 200 εκατ. χρόνια μετά το Μπιγκ Μπανγκ.

Το διακριτικό χαρακτηριστικό που προδίδει την μεγάλη ηλικία του συγκεκριμένου άστρου είναι η παντελής απουσία ανιχνεύσιμου σιδήρου (χημικό αποτύπωμα) στο φάσμα του φωτός που εκπέμπεται από το άστρο. Όσο λιγότερο σίδηρο περιέχει ένα άστρο, τόσο αρχαιότερο είναι. Το συνολικό επίπεδο σιδήρου στο σύμπαν αυξάνει διαχρονικά, καθώς νέες γενιές άστρων σχηματίζονται και πεθαίνουν.

Στο συγκεκριμένο άστρο, σύμφωνα με τον Στέφαν Κέλερ, «η ποσότητα σιδήρου είναι λιγότερη από το ένα εκατομμυριοστό εκείνης του Ήλιου μας και τουλάχιστον 60 φορές μικρότερη από οποιοδήποτε άλλο γνωστό άστρο. Αυτό ακριβώς δείχνει ότι το άστρο είναι το αρχαιότερο που έχει ποτέ βρεθεί».

Το άστρο ανακαλύφθηκε με το τηλεσκόπιο SkyMapper (Χαρτογράφος του Ουρανού) του Αυστραλιανού Εθνικού Πανεπιστημίου, στο πλαίσιο μιας πενταετούς μελέτης για να δημιουργηθεί ο πρώτος ψηφιακός «χάρτης» του ουρανού του νοτίου ημισφαιρίου. Η ανακάλυψη επιβεβαιώθηκε από το Μαγγελανικό Τηλεσκόπιο στη Χιλή.

Το άστρο πιστεύεται ότι σχηματίστηκε από υλικό που προήλθε από έναν υπερκαινοφανή αστέρα (σούπερ νόβα) χαμηλής ενέργειας, δηλαδή από ένα προϋπάρχον άστρο, που είχε μάζα περίπου 60 φορές μεγαλύτερη από τον Ήλιο μας. Αυτού του είδους οι σούπερ νόβα θεωρείται ότι έπαιξαν ζωτικό ρόλο στη δημιουργία των άστρων και, σε επόμενο στάδιο, των γαλαξιών στο πρώιμο σύμπαν.