«Όταν μπαίνεις στην Κοκκινιά είναι σαν να περνάς το κατώφλι χρωματιστής ζωγραφιάς»

Όταν μπαίνεις στην Κοκκινιά είναι σαν να περνάς το κατώφλι χρωματιστής ζωγραφιάς από παιδικό χέρι και ξαφνικά βρίσκεσαι σε μια πεντακάθαρη ασπρισμένη αυλή, με ανάκατα μικρά προχειροφτιαγμένα σπιτάκια από ανόμοια υλικά, πλίθρες, σανίδια, τσίγκια και πισσόχαρτα που προσπαθεί να τα συνταιριάξει το ασβέστωμα και θαρρείς θα πέσουν με ένα φύσημα, χαμηλές ασβεστωμένες μάντρες σαν πεζούλια, ασπρισμένα πεζοδρόμια, ασπρισμένους ντενεκέδες με πολύχρωμα λουλούδια, σανιδένιες εξώπορτες όλο πρόκες και ξύλινα ματίσματα, βαμμένες μπλε, πράσινες και γαλάζιες που μπαινοβγαίνουν τα πιο γλυκά και αγαπησιάρικα κορίτσια του κόσμου.

Πριν τους Μικρασιάτες πρόσφυγες η παλιά Κοκκινιά δεν είχε και τίποτα να της ζηλέψεις· ένας απόμερος συνοικισμός μακριά από την πόλη με λιγοστά σπίτια μες σε χωράφια, και εκεί, προς τις γκρεμίλες του Καραβά, κάπνιζαν τα πρώτα εργοστάσια του Πειραιά αφού αρχικά αυτή η περιοχή είχε οριστεί επίσημα Βιομηχανική Ζώνη και πλάι στον ατμόμυλο του Κανελλά και το πρώτο μηχανουργείο Βασιλειάδη έγινε το περίφημο Νηματοκλωστείον του Βολονάκη που εξελίχθηκε σε μεγάλη βιομηχανία κλωστοϋφαντουργίας μα η δουλειά ήταν σκλαβιά από το ξημέρωμα ως αργά τη νύχτα, τόσο που οι πρώτες βιομηχανικές εργάτριες θεωρούνταν πλάσματα απολύτως δυστυχισμένα και για λύπηση: «Του Βολονάκη η φάμπρικα σφυρίζει / ξημερώνει / βόηθα Χριστέ την ορφανή / στον αργαλειό που λιώνει».

Ήρθαν οι πρόσφυγες και άλλαξε ο τόπος.

Οι «ατελώνιστοι», όπως τους λένε οι μάγκες, έφτασαν από απέναντι με μισό παπούτσι και την ψυχή στο στόμα, έστησαν με ψευτοπράματα καμαράκια να ζήσουν και, μαθημένοι στην πάστρα και τη νοικοκυροσύνη, τα περνάνε κάθε τόσο ένα χέρι ασβέστη να αστράφτουν· άνοιξαν πηγάδια για νερό, έφτιαξαν πλατείες, σχολεία, εκκλησίες, μαγαζιά και έδωσαν στους δρόμους ονόματα από αγαπημένες πόλεις που χάθηκαν: Ιωνίας, Σμύρνης, Αττάλειας, Βιθυνίας, Εφέσου, Καισαρείας, Καππαδοκίας, Κυδωνιών, Μούγλων, Μαινεμένης, Προύσσης, αλλά δεν ξέχασαν εκείνους που τους συμπαραστάθηκαν στον χαμό· ένας μεγάλος δρόμος βαφτίστηκε Μοργκεντάου προς τιμήν του Αμερικάνου διπλωμάτη που τους στάθηκε τις δύσκολες ώρες, και ένας άλλος δρόμος Αμερικανίδων Κυριών για να τιμήσουν έναν φιλανθρωπικό σύλλογο γυναικών της Αμερικής που πόνεσαν την καταστροφή τους και μάζεψαν λεφτά να φτιαχτεί το νοσοκομείο που όλοι ξέρουν ως Αμερικάνικο και δω γεννήθηκε όλη η νέα γενιά της Κοκκινιάς.