Ειρήνη Ιωάννου: «Όσο πιο σκληρός, τόσο πιο καλός στο θέατρο»

 Αν μπόρεσα και μίλησα δημόσια για την σεξουαλική κακοποίηση που είχα υποστεί ως παιδί, το χρωστάω στο θέατρο. Μέσα στο θέατρο βρήκα τη φωνή μου. Έμαθα να κοιτάζω τους ανθρώπους κατάματα. Τα εργαλεία του θεάτρου με βοήθησαν και με βοηθάνε, τη στιγμή της έκθεσης να αισθάνομαι ανακούφιση και όχι απειλή, όπως κάποτε. Εμένα το θέατρο δεν μου φαινόταν δύσκολο, αλλά όταν είπα στη μαμά μου “θέλω να γίνω ηθοποιός” με ρώτησε “παιδί μου έχεις το στομάχι;”. Μετά μια ηθοποιός με ρώτησε πιο ωμά “έχεις τα αρχίδια;”. Δεν καταλάβαινα. Μου δημιουργούσαν αμφιβολίες, αλλά δεν καταλάβαινα. Όταν ξεκίνησα να κάνω θέατρο, μου είπαν: “Δεν έχεις προσωπικότητα, είσαι πολύ πολιτικοποιημένη, είσαι κοντή, έχεις βαριά φωνή, έχεις βαριά φωνή που δεν ταιριάζει με το ότι είσαι κοντή, είσαι βαρετή”. Είμαι όλα αυτά.

Eίναι και αυτά η “πρώτη ύλη” μου. Όλοι αυτοί οι επιθετικοί προσδιορισμοί έχουν νόημα όταν τους χρησιμοποιούμε για να συν-δημιουργήσουμε, όχι όταν τους πετάμε απλώς για να υποτιμήσουμε κάποιον. Δυστυχώς η λεκτική και η ψυχολογική βία στο χώρο του θεάτρου δεν είναι απλά αποδεκτή. Θεωρείται και προσόν. Του καλού σκηνοθέτη. Του καλού ηθοποιού. Όσο πιο σκληρός τόσο πιο καλός. Το ότι κάποιοι καλοί σκηνοθέτες και ηθοποιοί έτυχε να είναι απαράδεκτοι άνθρωποι δεν σημαίνει ότι το ένα απορρέει από το άλλο. Το ότι ήταν απαράδεκτοι άνθρωποι απλώς ήταν πιο αποδεκτό επειδή τους θεωρούσαν ταλαντούχους.  Εγώ όσες φορές έχω δουλέψει με τέτοιους ανθρώπους ήμουν χειρότερη ηθοποιός. Σκληρότερη. Προσέφερα λιγότερο.

Σε ότι αφορά την έμφυλη βία στο θέατρο, υπάρχει όπως σε κάθε χώρο, απλά ακριβώς επειδή ισχύουν τα παραπάνω οι άνθρωποι που την ασκούν δεν χρειάζεται να κρύβονται. Αντίθετα, τη φοράνε σαν παράσημο. Έχω δει και ακούσει να ασκείται έμφυλη βία. Προσωπικά την έχω γλυτώσει γιατί επειδή το έχω υποστεί σε μικρή ηλικία, αμφισβητώ διπλά τις προθέσεις του άλλου. Δυστυχώς αυτό συμπεριλαμβάνει και τις καλές προθέσεις.. Αυτό ακριβώς είναι το τραύμα μου. Αυτό προσπαθώ να ξεπεράσω. Θαυμάζω τους ανθρώπους που έχουν λιγότερες άμυνες από τις δικές μου. Όταν τους βλέπω να “τιμωρούνται” γι αυτή τους την ανοιχτωσία, θυμώνω.

Η ηθοποιός Ειρήνη Ιωάννου

Κάποια στιγμή όταν ήμουν στη σχολή, μου εμπιστεύθηκαν ένα περιστατικό έμφυλης βίας. Ήμουν έτοιμη να κάνω χαμό, αλλά το συζήτησα και με ρώτησαν αν ήμουν έτοιμη να υποστώ τις συνέπειες του να μιλήσω. Δε μίλησα και το μετανιώνω. Μια από τις δυσκολίες όταν έχεις ο ίδιος βιώσει σεξουαλική κακοποίηση, είναι ότι χάνεις την εμπιστοσύνη και στο μυαλό σου και στον εαυτό σου. Γι αυτό θεωρώ απίστευτα σημαντικό το να αρχίζουν οι άνθρωποι να μιλούν γι αυτό. Σκοπός δεν είναι να κατηγορηθούν πρόσωπα ή να πάψουμε να αγγιζόμαστε και να φοβόμαστε ο ένας τον άλλον. Για μένα το θέατρο είναι να αγγιζόμαστε, να γουσταριζόμαστε, να ανοιγόμαστε, να επικοινωνούμε, αλλά μέσα σε ασφαλή περιβάλλοντα.