Απέναντι στη νέα κανονικότητα

Η τρέχουσα περίοδος σημαδεύεται πρώτα – πρώτα από τον ολοένα αυξανόμενο αριθμό περιστατικών αστυνομικής αυθαιρεσίας και υπέρμετρης, αν όχι ασύδοτης, βίας.

Είναι επίσης φανερό πως η σχέση αστυνομίας και πολιτών δοκιμάζεται, όχι μόνο στο πλαίσιο θεμάτων τα οποία προκαλούν τη διαμαρτυρία και την αντίδραση μιας ευαισθητοποιημένης ή της άμεσα θιγόμενης κάθε φορά μερίδας πολιτών, αλλά συνολικά, στο πλαίσιο της διαχείρισης της πανδημίας, με τους εν πολλοίς αναιτιολόγητους και αλλοπρόσαλλους περιορισμούς που επιβάλλονται από την κυβέρνηση και υλοποιούνται από την αστυνομία.

Η συνολική χειροτέρευση της σχέσης αστυνομίας και πολιτών δεν οφείλεται όμως μόνο στη στάση και τις τακτικές κινήσεις της κυβέρνησης, αλλά και στη δρομολόγηση μονιμότερων αλλαγών στην κατασταλτική υποδομή και στους όρους παρέμβασης της Ελληνικής Αστυνομίας.

Ήδη πραγματοποιούνται νέες επενδύσεις σε υλικό και τεχνολογίες, οι οποίες αυξάνουν σημαντικά την κατασταλτική δυνατότητα της αστυνομίας, από οχήματα, αλεξίσφαιρα γιλέκα, κράνη, ασυρμάτους, έως νέα μέσα και συστήματα παρακολούθησης, καταγραφής και επεξεργασίας πληροφορίας.

Οι αλλαγές αυτές επηρεάζουν και τον τρόπο με τον οποίο εμφανίζεται η αστυνομία στην επαφή της με τους πολίτες, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο θα λειτουργεί σε αυτές τις περιστάσεις. Για παράδειγμα οι φορητές κάμερες θα καταγράφουν εικόνα και ήχο, χωρίς τη σχετική συναίνεση του πολίτη, σε κάθε τέτοια επαφή.

Μονιμοποιείται επίσης η στρατοκρατική παρουσία της αστυνομίας στην καθημερινή ζωή των μεγαλύτερων αστικών κέντρων. Από παλαιότερες εποχές υπήρχε το πρωτάκουστο χαρακτηριστικό της τοποθέτησης ειδικών μονάδων καταστολής πλήθους σε σχεδόν μόνιμη βάση στην καρδιά της πόλης.

Με τη δημιουργία των διαφόρων ειδικών ομάδων, αυτών ιδίως που κυκλοφορούν σε δίκυκλα, το άτοπο αυτό όχι απλά μεγεθύνεται, αλλά αποκτά και ποιοτικά διαφορετικά χαρακτηριστικά.  Ήδη οι περισσότερες από αυτές τις ομάδες έχουν γίνει γνωστές για την εμπλοκή τους σε περιστατικά αυθαιρεσίας και βίας.

Η κυβέρνηση επιμένει στη στελέχωση αυτών των μονάδων πρώτης γραμμής με προσωπικό δεύτερης ταχύτητας, το οποίο προσλαμβάνεται με συνοπτικές διαδικασίες, εκπαιδεύεται με ακόμη συνοπτικότερες, με βασικό κριτήριο επιλογής τη στρατιωτική προϋπηρεσία. Αυτό έχει σοβαρότατες συνέπειες για το ύφος και την ποιότητα της καθημερινής αστυνόμευσης, αφού το προσωπικό αυτό είναι κατάλληλο μόνο για να λειτουργεί στο πνεύμα μιας επιθετικής αστυνόμευσης, η οποία αντιλαμβάνεται τον πολίτη σαν πιθανό κίνδυνο και τελικά σαν εχθρό.

Τα δραματικά περιστατικά των τελευταίων ημερών και, κυρίως, η οπτικοακουστική αποτύπωση αυτού του πνεύματος των διαφόρων μονάδων «πρώτης γραμμής» της αστυνομίας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης προσφέρουν την απόδειξη ότι η Ελληνική Αστυνομία βρίσκεται σε λάθος δρόμο. Η κυβέρνηση φροντίζει ώστε η επιστροφή από αυτόν να γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη.

Είναι άμεση προτεραιότητα η διερεύνηση, η ανάδειξη και ο έλεγχος της μεγαλύτερης εικόνας που αναδύεται: με τη νέα αστυνομία που ευαγγελίζεται και δημιουργεί η κυβέρνηση εγκαθιδρύεται μια νέα κανονικότητα, στην οποία οι όροι της ομαλής λειτουργίας της δημοκρατίας, τουλάχιστον όπως την αντιλαμβανόταν η μεγαλύτερη μερίδα των πολιτών στους προηγούμενους κύκλους της μεταπολιτευτικής περιόδου, δεν θα ισχύουν. Οι κίνδυνοι για τις ελευθερίες και τα δικαιώματα είναι υπαρκτοί και μεγάλοι.

* Ο Γιώργος Παπανικολάου είναι αναπληρωτής καθηγητής Εγκληματολογίας στο Teesside University της Μεγάλης Βρετανίας

Πηγή: Η Αυγή

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr