Ενενήντα χρόνια από το πογκρόμ του εβραϊκού συνοικισμού Κάμπελ στη Θεσσαλονίκη

Ενενήντα χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από τα δραματικά γεγονότα με το πογκρόμ του εβραϊκού συνοικισμού Κάμπελ στη Θεσσαλονίκη και με αφορμή την επέτειο αυτή, η «Οικολογία- Αλληλεγγύη» τονίζει την ανάγκη να μην παραγραφούν τα γεγονότα από τη μνήμη μας.

Σήμερα ταυτίζεται μόνο ιστορικά με μια φασιστική ενέργεια εθνικιστικών οργανώσεων της πόλης κατά του ομώνυμου εβραϊκού συνοικισμού, με την οποία κορυφώθηκε η αντισημιτική στάση τους στη διάρκεια του μεσοπολέμου.

«Τα φαινόμενα του εθνικισμού, του φασισμού και του αντισημιτισμού του Μεσοπολέμου έχουν μεγάλη συνάφεια με σύγχρονες ρητορικές και πρακτικές, που πρέπει να ερμηνευτούν και να αντιμετωπιστούν για να μην τα ξαναζήσουμε», τονίζεται σε σχετική ανακοίνωση.

Ο συνοικισμός Κάμπελ έχει χαράξει βαθιές ουλές στην ιστορική μνήμη αλλά έχει απωθηθεί στο συλλογικό ασυνείδητο

Την περίοδο του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, αγοράστηκε το στρατόπεδο των ινδικών στρατευμάτων της Μ. Βρετανίας, από τον κτηματία Κάμπελ που το πούλησε στην ισραηλιτική κοινότητα Θεσσαλονίκης, για να στεγαστούν εκεί άποροι πυροπαθείς Εβραίοι της πυρκαγιάς του 1917. 

«Η συνοικία του Κάμπελ (στη σημερινή περιοχή του Βότση στην Καλαμαριά) ήταν μια εβραϊκή φτωχογειτονιά (παραγκούπολη), όπου διέμεναν οικογένειες εβραίων που μετακινήθηκαν εκεί μετά τη διάνοιξη της σημερινής οδού Σβώλου στο κέντρο.

«Είχε ήδη διαμορφωθεί στην πόλη ένα έντονο αντισημιτικό κλίμα με συκοφαντίες, που καθιστούσαν τους εβραίους εξιλαστήρια θύματα μιας δύσκολης περιόδου της ιστορίας της. Ο Τύπος έπαιξε σημαντικό ρόλο αλλά η οργανωτική ευθύνη ανήκε στα ΕΕΕ», επισημαίνεται σχετικά για τα γεγονότα της εποχής.

Αφορμή για την κλιμάκωση των επεισοδίων κατά των Εβραίων, που κορυφώθηκαν με τον εμπρησμό του συνοικισμού Κάμπελ, στάθηκε η καλλιέργεια αντισημιτικού κλίματος ένα χρόνο πριν, το Σεπτέμβριο του 1930, γεγονός στο οποίο συνέβαλαν τόσο οι εθνικιστικές οργανώσεις, όσο και το κόμμα των Φιλελευθέρων του Βενιζέλου.

Ως αποτέλεσμα, τη νύχτα της 29ης Ιουνίου 1931, 200 περίπου φανατισμένοι, που καθοδηγούνταν από τις εθνικιστικές οργανώσεις «Εθνική Ένωσις Ελλάς» (ΕΕΕ), γνωστότερη ως «Τρία Έψιλον» και την «Εθνική Παμφοιτητική Ένωση (ΕΠΕ), πυρπόλησαν τον εβραϊκού συνοικισμό Κάμπελ. Η οργανωμένη αυτή αντισημιτική κίνηση συγκέντρωνε στους κόλπους τους και πολλά μέλη άλλων «εθνικών» και χριστιανικών οργανώσεων της πόλης. 

 

«Η εμφάνιση της οργάνωσης ‘Εθνική Ένωσις ‘Ελλάς» (ΕΕΕ ή 3Ε) το 1927 στη Θεσσαλονίκη και η ανάπτυξή της ήταν αντίστοιχη της φασιστικοποίησης στην Ευρώπη». 

«Με προσφυγικές ρίζες και πολιτικές διασυνδέσεις, η ΕΕΕ θα αναδειχθεί μετά το 1929 σε σημαντική εθνικιστική, αντισημιτική και αντικομμουνιστική οργάνωση, συσπειρώνοντας χιλιάδες μέλη και δημιουργώντας δεκάδες παραρτήματα σε όλη την Ελλάδα καθώς και δορυφορικές ή συνεργαζόμενες οργανώσεις. Το πογκρόμ στο Κάμπελ αλλά και στους άλλους εβραϊκούς συνοικισμούς της πόλης τον Ιούνιο του 1931 ήταν η κορυφαία στιγμή της αντισημιτικής και φασίζουσας δράσης της. Οι επιθέσεις, οι εμπρησμοί, τα οδοφράγματα για παρεμπόδιση της πυροσβεστικής, οι πυροβολισμοί ακόμη και κατά αστυνομικών, οι δύο νεκροί, οι τραυματίες, οι βιασμοί και ο ξεριζωμός των φτωχών εβραίων, είναι γεγονότα που απωθήθηκαν στο συλλογικό ασυνείδητο, όπως και η στάση Τύπου, πολιτικών, κομμάτων, Δικαιοσύνης κτλ», σύμφωνα με την σχετική ανακοίνωση.