Daphne’s Law: Ο νόμος του κάθε Δημοσιογράφου

Όταν δολοφονείται ένας δημοσιογράφος, τις περισσότερες φορές, καταλήγει μία ματωμένη στατιστική και συζήτηση στα social media. Σοκ, δέος και άλλες βαρύγδουπες λέξεις για να καταλήξει είτε ανεξιχνίαστο και καταχωνιασμένο σε κάποιο αρχείο ή με τόσο βραδείς ρυθμούς έρευνας που χάνουμε σταδιακά το ενδιαφέρον μας για τη διαλεύκανση της υπόθεσης.

Αντίθετα και παράδοξα, όταν υπάρχει δίκη με πρωταγωνιστή δημοσιογράφο η περιέργεια και η ένταση ξεπερνούν και αυτή για το καναρίνι της Πισπιρίγκου. Η διάθεση να μάθουμε γιατί αυτός/ή/ο σέρνεται στα δικαστήρια και με ποια κατηγορία είναι διαχρονικά έντονη και αυτό λέει πολλά, ιδίως για την κατάσταση προστασίας των δημοσιογράφων στη χώρα.

Όταν δολοφονήθηκε η Daphne Caruana Galizia το 2016, άφησε κληρονομιά σε όλους μας ένα τεράστιο αρχείο με την έρευνα της για διασυνδέσεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα σε ζητήματα οικονομικής αδιαφάνειας. Άφησε όμως και έντονο ενδιαφέρον ως πρωτοφανή υπόθεση νομικής κακοποίησης ενός και μόνο ατόμου καθώς τη στιγμή του θανάτου της εκκρεμούσαν 48 αγωγές εναντίον της τόσο στη Μάλτα, χώρα καταγωγής και δραστηριότητας, όσο και στο εξωτερικό. Αποτελεί ορόσημο γιατί συγκέντρωσε την προσοχή πολλών και άρχισε να οξύνεται το αίτημα για προστασία των δημοσιογράφων.

Συνήθως, όταν μιλάμε για καταχρηστικές αγωγές εναντίον λειτουργών του Τύπου αναφερόμαστε σε υποθέσεις δυσφήμησης. Όμως, πλέον ζητήματα παραβίασης προσωπικών δεδομένων και ιδιωτικότητας έχουν αρχίσει να εμφανίζονται ως αφορμή για να ξεκινήσει μία διαδικασία νομικών ενεργειών με υψηλά οικονομικά κόστη, ψυχοφθόρα και αποτρεπτική τόσο για τον εμπλεκόμενο όσο και τους συναδέλφους του, πένες ή μη όπως οι μάρτυρες Δημοσίου Συμφέροντος, ακτιβιστές και υπερασπιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Από το 2016 και έπειτα υπήρχε κλιμάκωση προσπαθειών να αναγνωρίσει η Ευρώπη την ανάγκη δράσης στο ζήτημα και πλέον υπάρχει απάντηση. Για πρώτη φορά , η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τοποθετείται ανοιχτά και με σαφήνεια ως προς τη σχέση δημοσιογραφίας και δημοσίου συμφέροντος.

Μας λέει δηλαδή τι θεωρεί ενδεικτικά ως δημόσιο συμφέρον και πώς αυτό προασπίζεται μέσω της δημοσιογραφικής εργασίας. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το γεγονός πώς καλεί τα Εθνικά Δικαστήρια να θέσουν ενδείξεις για πιθανή καταχρηστική αγωγή σε βάρος δημοσιογράφου ή ομάδας αυτών και να απορρίπτουν με ταχείες διαδικασίες τέτοιες αγωγές.

Κάθε δημοσίευμα που ενημερώνει μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας για κάποιο σφάλμα από πηγή ισχύος (το λέω γενικά και αφηρημένα για να καλύψω κάθε κατηγορία) με στοιχεία και αιτιολόγηση αποτελεί λόγο για να υπάρξει προσπάθεια παύσης δραστηριότητας και αποτροπής προς τρίτους. Ο εκφοβισμός με κάθε τρόπο, η δυσθεώρητη απαίτηση αποζημίωσης ή και οι αγωγές χωρίς καν μερική στοιχειοθέτηση της πιθανής βλάβης που έχει υποστεί ο ενάγοντας είναι ενδείξεις προς τον Εθνικό Δικαστή να θεωρήσει ότι έχει τη διακριτική ευχέρεια να αναχαιτίσει μία επίθεση κατά της Ελευθεροτυπίας. Δε σταματάει εκεί, καθώς δίνεται η δυνατότητα οικονομικής αποζημίωσης στον εναγόμενο επίσης.

Μπορεί να σου φαίνεται λειψό ως πλαίσιο όμως αυτό είναι η βάση τέτοιου είδους επιθυμητής και ευκταίας προστασίας. Όταν μία αγωγή και μόνο μπορεί να εξαντλήσει κάποιον οικονομικά, προσωπικά και κοινωνικά, η δυνατότητα εξαναγκασμού του ενάγοντα σε παχυλή αποζημίωση θα κάνει κάποιον να σκεφτεί σοβαρά εάν αξίζει η παχυλή αμοιβή του μεγάλου δικηγορικού γραφείου και σε τί βαθμό πραγματικά βλάπτεται από ένα δημοσίευμα.

Σίγουρα, αρκετοί ισχυροί μηνυτές θα πρωτοτυπήσουν και θα εξετάσουν εναλλακτικές. Η ελεγχόμενη ροή πληροφόρησης έχει μεν θέλγητρα αλλά και έναν τεράστιο κίνδυνο, την ανάγκη συνεχούς χρηματοδότησης αντικρουόμενων συμφερόντων. Όσο υπάρχουν Δημοσιογράφοι που τίθενται κριτικά απέναντι της εξουσίας τόσο θα υπάρχει και ανάγκη προστασίας τους. Η συζήτηση για την Οδηγία αυτή θα είναι μακρά και μακάρι εγχώρια να υπάρξει απάντηση πριν τη διετή διορία ενσωμάτωσης της στην εθνική έννομη τάξη.

Τι σε νοιάζει θα μου πεις; Να μην έγραφε, να μην προκαλούσε, να μην εξέθετε. Δεν το κάνει μόνο από προσωπική δεοντολογία αλλά για την ενημέρωση μας. Εάν προτιμάμε τη σιγή…

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr