Έρευνα: Οι χιμπατζήδες προτιμούν την…νοηματική

Οι επιστήμονες κατόρθωσαν για πρώτη φορά να «μεταφράσουν» τη γλώσσα των χειρονομιών που χρησιμοποιούν οι στενότεροι γενετικά συγγενείς μας, οι χιμπατζήδες, για να συνεννοούνται μεταξύ τους. Η «γλώσσα» τους αυτή περιέχει 66 βασικές χειρονομίες, οι οποίες αντιστοιχούν σε 19 διαφορετικά νοήματα.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τη δρα Κάθριν Χομπέιτερ της Σχολής Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Σεν Άντριους στη Σκωτία, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο κορυφαίο περιοδικό βιολογίας «Current Biology», παρακολούθησαν και βιντεοσκόπησαν αρκετές κοινότητες άγριων χιμπατζήδων στην Ουγκάντα και ανέλυσαν πάνω από 5.000 περιστατικά επικοινωνίας με χειρονομίες.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, η σωματική «γλώσσα» των χιμπατζήδων είναι η μόνη περίπτωση νοηματικής επικοινωνίας με χειρονομίες που έχει μέχρι σήμερα καταγραφεί στο ζωικό βασίλειο. Μόνο οι άνθρωποι και οι χιμπατζήδες φαίνεται να στέλνουν ο ένας στον άλλο, χειρονομώντας, συγκεκριμένα μηνύματα με πρόθεση.

Αν και προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι οι πίθηκοι και οι μαϊμούδες μπορούν να καταλάβουν πολύπλοκες πληροφορίες που μεταφέρονται με τις φωνές και κραυγές ενός άλλου ζώου, τα ζώα αυτά δεν φαίνεται να χρησιμοποιούν σκόπιμα τα φωνητικά μηνύματα για να μεταφέρουν πληροφορίες στους συντρόφους τους. Αυτή, κατά την Κάθριν Χομπέιτερ, είναι και η βασική διαφορά ανάμεσα στις κραυγές και στις χειρονομίες, καθώς οι τελευταίες υποδηλώνουν συγκεκριμένη πρόθεση επικοινωνίας.

«Είναι σαν να πιάνεις ένα καυτό φλιτζάνι καφέ και καίγεσαι, οπότε βάζεις τις φωνές. Οι γύρω σου καταλαβαίνουν ότι κάηκες, αλλά οι φωνές σου δεν σκόπευαν κατ’ ανάγκη να μεταφέρουν αυτό το μήνυμα στους άλλους», δήλωσε η ερευνήτρια σχετικά με τις φωνές των ζώων.

Από την άλλη, όπως έδειξε και η νέα έρευνα, οι χειρονομίες χρησιμοποιούνται από τους χιμπατζήδες με σαφή πρόθεση να «πουν» κάτι. Όταν, για παράδειγμα, ένας χιμπατζής μασουλάει με μικρές δαγκωματιές ένα φύλλο, θέλει πολύ συγκεκριμένα να προσελκύσει την προσοχή έχοντας σεξουαλικές προθέσεις. Ωστόσο, μία χειρονομία δεν έχει πάντα το ίδιο νόημα, αλλά αυτό μπορεί να ποικίλλει. 

«Το κεντρικό μήνυμα από την μελέτη είναι ότι υπάρχει ένα άλλο είδος εκεί έξω που επικοινωνεί συγκεκριμένα νοήματα, συνεπώς αυτό δεν είναι κάτι μοναδικό στους ανθρώπους», δήλωσε η Κάθριν Χομπέιτερ.