Η Επαρχία επιστρέφει. Ή τουλάχιστον προσπαθεί (;)

Όπως και στις περιπέτειες του Αστερίξ που ξεκινάνε με το «όλη η Γαλατία είναι υπό κατοχή» κάπως έτσι λειτουργεί και η επαρχία, ειδικά τα καλοκαίρια που ζωντανεύει περισσότερο μαζεύοντας πίσω έστω και για λίγο τους ξενιτεμένους της στις μεγαλουπόλεις. Και είναι πραγματικά χαρούμενο να μαζεύεται νέος κόσμος που παίρνει πρωτοβουλίες και θυμίζει πως ο πολιτισμικές δράσεις μπορούν να φιλοξενηθούν και προωθηθούν από την επαρχία.

Φανάρι Καρδίτσας, 2024 μ.Χ.

 

Το Φανάρι είναι ένα μεγαλούτσικο χωριό στην ευρύτερη περιοχή της Καρδίτσας και είναι από τα λίγα που κατάφεραν να διατηρήσουν τη ζωντάνια τους κι αρκετό κόσμο. Καταγόμενος από την κοντινή περιοχή, στη διαδρομή προς το Φανάρι μ’ έπιασε μεγάλη θλίψη βλέποντας τα πλήθος χωριών έρημων, ή σχεδόν έρημων, απόρροια των συγχωνεύσεων των δήμων και των σχολείων, σε μια περιοχή που έσφυζε από ζωή ακόμα στις αρχές του 2000.

Έτσι το Φανάρι, σαν άλλο Γαλατικό χωριό, αντιστέκεται στην εκκένωση της επαρχίας, προσφέροντας αφορμές στον κόσμο να το επισκεφθεί και να νιώσει μια απέραντη καλοκαιρινή νοσταλγία. Και μία από αυτές είναι η εκδήλωση «ΞΑΝΑΓΥΡΙΣΤΕ ΣΤΟ ΦΑΝΑΡΙ!-ΕΝΑ ΣΧΟΛ(Ε)ΙΟ ΝΟΣΤΑΛΓΙΑΣ…».

Η ομάδα Nowstalgism επιστρέφει φέτος στο Φανάρι Καρδίτσας, δίνοντας ζωή στο παλιό Δημοτικό Σχολείο του χωριού, ένα χαρακτηριστικό πέτρινο κτίριο του Μεσοπολέμου, όπου 20 σύγχρονοι εικαστικοί καλλιτέχνες δημιουργούν έργα in situ που συνδυάζουν την ατομική και συλλογική μνήμη της κοινότητας, συμπεριλαμβάνοντας μαρτυρίες κατοίκων, αρχειακό υλικό, απομεινάρια του σχολείου και πλήθος αναμνήσεων. Οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να περιηγηθούν στους χώρους και να θαυμάσουν έργα ζωγραφικής, γλυπτικής, κολάζ και βιντεοπροβολών, αντλώντας έμπνευση από τις μνήμες και τις εμπειρίες των κατοίκων και να θυμηθούν ένα σχολείο τόσο κοντινό και ταυτόχρονα τόσο μακρινό. Η έκθεση, που διαρκεί από τις 4 έως τις 14 Αυγούστου, προσφέρει μια νοσταλγική διαδρομή στο παρελθόν και το παρόν του χωριού, και είναι ανοιχτή καθημερινά με ελεύθερη είσοδο.

Χωριό. Καλοκαίρι. Σχολείο. Νοσταλγία 101%

Τα σχολεία κάθε καλοκαίρι στα χωριά αποκτούσαν μια διαφορετική σημασία, αφού ήταν από τις λίγες φορές που τα παιδία δεν έβλεπαν την ώρα να πάνε και δεν έφευγαν πριν νυχτώσει. Κι ας ήταν κλειστά. Αποτελούσαν χώρο συνάντησης και, κυρίως, παιχνιδιού. Τα χωριά είχαν ακόμα ζωή κι ο πληθυσμός αυξάνονταν με όσους ερχόντουσαν για τις καλοκαιρινές τους διακοπές. Μια κατάσταση που σχεδόν έχει εξαφανιστεί πλέον, με ό,τι αυτό συνεπάγεται…

Όμως το σχολείο, ακόμα και στο πρόσφατο παρελθόν, είχε τελείως διαφορετική μορφή από αυτή που κατέληξε να έχει σήμερα. Οι συνεντεύξεις που ακούγονται στους χώρους της έκθεσης το αποδεικνύουν περίτρανα. Άλλες σχέσεις μαθητών-καθηγητών, άλλες σχέσεις μεταξύ μαθητών κι ένα αίσθημα αλληλεγγύης να γεμίζει κάθε κενό που μπορούσε να έχει δημιουργηθεί, κάνοντας τα κλισέ για την «απλότητα της ζωής» και για τα «ωραία χρόνια τότες» να έχουν μια πολύ πιο ουσιαστική σημασία. Και πώς όχι άλλωστε;

Τα σχολεία σήμερα

Πλέον τα σχολεία αρχίζουν και γνωρίζουν όλο και μεγαλύτερη απαξίωση. Από μαθητές, γονείς και, δυστυχώς, καθηγητές. Η περίοδος του Κορωνοϊού και η εξ’ αποστάσεως εκπαίδευση ξεγύμνωσαν το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας και φανέρωσαν τις ελλείψεις του σε κάθε τομέα, σε προσωπικό και υλικές υποδομές. Στο σχολείο που αναφέρεται η εκδήλωση, όλοι ήταν γνωστοί μεταξύ τους και τα νέα έφταναν άμεσα ακόμα και σε διπλανά χωριά. Στα σχολεία σήμερα είχαμε διαρροές προσωπικών δεδομένων μαθητών σε εταιρείες. Οι δάσκαλοι/ καθηγητές που πήγαιναν σε κάποιο σχολείο εκτός της πόλης τους, είχαν, τις περισσότερες φορές, όμορφες υποδοχές και οι κάτοικοι βοηθούσαν τα μέγιστα να διευκολύνουν την εγκατάστασή τους. Σήμερα αντιμετωπίζουν υπέρογκα ενοίκια και μένουν σε αυτοκίνητα, προκειμένου τα σπίτια να γίνουν AirBnB. Να δούμε το κομμάτι των βαθμών, με το «το 20 είναι για τον Θεό» και τους σημερινούς τραμπουκισμούς «γιατί το παιδί έχει 18, αφού πάει φροντιστήριο»; Και με τις ιδιωτικοποιήσεις τα χειρότερα έρχονται.

Μαθήματα από το παρελθόν

Σίγουρα δεν πρόκειται για γραφική αναδρομή στο παρελθόν και «τι ωραία που ήταν τότε» αλλά, επίσης σίγουρα, τα προβλήματα στον χώρο της εκπαίδευσης δημιουργούν ημιμαθείς πολίτες. Οι εισακτέοι στα πανεπιστήμια μειώνονται κάθε χρόνο κι όλο και περισσότεροι ετοιμάζονται για το εξωτερικό από την ηλικία των 18. Μια νέα γενιά μεταναστών. Εκδηλώσεις όπως το «ΞΑΝΑΓΥΡΙΣΤΕ ΣΤΟ ΦΑΝΑΡΙ!-ΕΝΑ ΣΧΟΛ(Ε)ΙΟ ΝΟΣΤΑΛΓΙΑΣ…» είναι μια εξαιρετική αφορμή να θυμηθούμε όχι μόνο τα μαθητικά μας χρόνια, να βρεθούμε ξανά με παλιούς συμμαθητές και να αναπολήσουμε το παρελθόν, αλλά και την αξία των παιδαγωγών και της γνώσης. Για έναν λαό με ιδιαίτερα κοντή μνήμη, τέτοιες αφορμές δεν πρέπει να χάνονται.

Οι φωτογραφίες είναι από έργα καλλιτεχνών που συμμετέχουν στην εκδήλωση. 

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr