Μια σπάνια παρέλαση με φωτογραφίες του ΕΛΑΣ

Ο Οκτώβριος δεν είναι ο … «μήνας της Θεσσαλονίκης» μόνο για τη γνωστή σε όλους απελευθέρωσή της από τους Οθωμανούς ανήμερα του Αγίου Δημητρίου του 1912 και την παρέλαση στους δρόμους της πόλης του ελληνικού στρατού. Στην ιστορία της πόλης είναι καταγεγραμμένη άλλη μία απελευθέρωση, λιγότερο γνωστή αλλά εξίσου σημαντική που έμεινε ωστόσο στο περιθώριο της μνήμης, αλλά ξαναζωντανεύει στο Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Θεσσαλονίκης.

Απ’ αυτή την απελευθέρωση, συμπληρώνονται φέτος 70 ακριβώς χρόνια. Πρόκειται για την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, από τις δυνάμεις της γερμανικής κατοχής.

Το μεσημέρι της 30ης Οκτωβρίου 1944 – λίγες ώρες μετά την υποχώρηση των Γερμανών και των κινδύνων απ’ την παρουσία τους στην πόλη- ο κόσμος ξεχύθηκε στους κεντρικούς δρόμους προκειμένου να υποδεχθεί με ενθουσιασμό τους παρελαύνοντες αντάρτες της 11ης μεραρχίας του ΕΛΑΣ.

Οι άνδρες της 11ης Μεραρχίας και του 50ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ εισήλθαν πανηγυρικά στην πόλη για να την προστατεύσουν από την ολοκληρωτική καταστροφή των βασικών της υποδομών, όπως του υδραγωγείου, των αποθηκών σιτηρών και του μύλου Αλλατίνη, των εργοστασίων παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος καθώς και μέρους του λιμανιού που είχε μείνει ανέπαφο κατά την αποχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων.

Δεκάδες ασπρόμαυρες φωτογραφίες από εκείνη την ιδιαίτερη στιγμή για την ιστορία της πόλης έχει στην κατοχή του και παραχώρησε για μεγάλη έκθεση στο Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Θεσσαλονίκης, το Μουσείο Φωτογραφίας «Χρήστος Καλεμκερής» του Δήμου Καλαμαριάς.

Το φωτογραφικό υλικό που αντλήθηκε από το πλούσιο αρχείο του Μουσείου, παρουσιάζει με λεπτομέρεια την πανηγυρική παρέλαση στην οδό Νίκης των εφεδρικών δυνάμεων του ΕΛΑΣ στις 30 Οκτωβρίου 1944, αλλά και την πρωτόφαντη κοσμοπλημμύρα, τρεις μέρες αργότερα, στις 2 Νοεμβρίου 1944, όταν πλήθος κατοίκων συνέρρευσε στην πλατεία της Αγίας Σοφίας, για να τιμήσει τη μνήμη των θυμάτων της κατοχής και των νεκρών ηρώων του αντιναζιστικού αγώνα, κατά την δέηση που τελέστηκε.

Οι φωτογραφίες της έκθεσης συμπεριλαμβάνονται σε ειδικό φωτογραφικό λεύκωμα (με κείμενα του ιστορικού κ. Πάνου Θεοδωρίδη) το οποίο εξέδωσε πρόσφατα το Μουσείο.

Η έκθεση με τίτλο «Η γιορτή της Ελευθερίας. Ο ΕΛΑΣ οργανώνει πάνδημο εορτασμό για την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τους Γερμανούς, 2 Νοεμβρίου 1944» θα είναι ανοιχτή καθημερινά (εκτός Δευτέρας) ως και τις 16 Νοεμβρίου.