"Έβενος, το Χρώμα της Αφρικής"

Ο Ρίτσαρντ Καπισίνσκι, ο “μαέστρος” του ρεπορτάζ, όπως είχε πει για αυτόν ο Γκάμπριελ Γκαρθία Μάρκες μέσα από τα βιβλία του υφαίνει με μοναδικό τρόπο τις περιπέτειες της ανθρώπινης ύπαρξης, της πολιτικής, της κουλτούρας σε κάθε σημείο της γης. Στο βιβλίο του “Έβενος το χρώμα της Αφρικής” περιγράφει με λοτεχνικό τρόπο τα πρώτα χρόνια της ανεξαρτησίας των αφρικανικών εθνών και τις αιματηρές διαμάχες που έλαβαν χώρα εκεί. Ο ίδιος υπήρξε ο πρώτος ξένος ανταποκριτής στην Πολωνία. Καταδικάστηκε τέσσερις φορές σε θάνατο, κόλλησε ελονοσία και φυματίωση, αποτύπωσε τις πιο μεγάλες στιγμές της ανθρωπότητας στον 20ο αιώνα. Λαμπρός αφηγητής, οξυδερκής ρεπόρτερ και σαγηνευτικός παραμυθάς. Ποιος θα μπορούσε να περιγράψει καλύτερα τα μέρη από τα οποία περνούν, ζουν και δημιουργούν οι άνθρωποι;

Απόσπασμα από το βιβλίο “Έβενος το Χρώμα της Αφρικής”:

“Ταξιδεύουμε με όχημα. Αυτοί που είναι μαζί μου στο λεοφωρείο ανήκουν στη δεύτερη ή συχνά ακόμα και στην πρώτη γενιά των τυχερών που στην Αφρική ταξιδεύουν με όχημα. Για χιλιάδες χρόνια η Αφρική, κυκλοφορούσε με τα πόδια. Στους ανθρώπους εδώ η έννοια του τροχού ήταν άγνωστη. Δεν ήξεραν να τον θέσουν στην υπηρεσία τους. Περπατούσαν, περιφέρονταν, και ότι έπρεπε να κουβαλήσουν το φόρτωναν στις πλάτες τους, στους ώμους και συνήθως στα κεφάλια τους. 

Πώς βρέθηκαν πλοία στις λίμνες στα βάθη της ηπείρου; Στα θαλάσσια λιμάνια τα διέλυσαν σε κομμάτια, τα κομμάτια αυτά τα μετέφεραν στο κεφάλι και τα επανασυναρμολογούσαν στις όχθες της λίμνης. Στα βάθη της Αφρικής μεταφέρθηκαν σε κομμάτια πόλεις, εργοστάσια, εξοπλισμός ορυχείων, εγκαταστάσεις ηλεκτρισμού, νοσοκομεία. Όλος ο τεχνολογικός πολιτισμός του 19ου αιώνα μεταφέρθηκε στο εσωτερικό της Αφρικής στα κεφάλια των κατοίκων της. 

… Ο πληθυσμός της Αφρικής ήταν ένα τεράστιο, μπερδεμένο δίχτυ που κάλυπτε όλη την ήπειρο, σε συνεχή κίνηση, σε ασταμάτητο κυματισμό, που σε κάποια σημεία στένευε και σε κάποια άλλα πλάταινε, ένα πλούσιο, πολύχρωμο ύφασμα. 

Η υποχρεωτική αυτή κινητικότητα των πληθυσμών συντέλεσε στο να μην υπάρχουν στα βάθη της Αφρικής παλιές πόλεις, τόσο παλιές όπως στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή, που έχουν διατηρηθεί μέχρι σήμερα. Παρόμοια, πάλι σε αντίθεση με την Ευρώπη και την Ασία, πάρα πολλές κοινωνίες (μερικοί υποστηρίζουν όλες) καταλαμβάνουν σήμερα εδάφη στα οποία δεν κατοικούσαν παλιότερα. 

Όλοι είναι νεοφερμένοι από άλλα μέρη, όλοι είναι μετανάστες. ο κοινός τους κόσμος είναι η Αφρική, αλλά μέσα στα όρια της περιπλανιούνταν και μετανάστευαν επί αιώνες. Απο εδώ πηγάζει το έντονο χαρακτηριστικό αυτού του πολιτισμού – η προσωρινότητα ή παροδικότητα του, η έλλειψη υλικής συνέχειας. Η μόλις χτες χτισμένη στα γρήγορα καλύβα σήμερα δεν υπάρχει πια. Το κτήμα που τρεις μήνες πριν ακόμα καλλιεργούνταν σήμερα είναι παρατημένο. 

Η συνέχεια που εδώ είναι ζωντανή και συνδέει τις επιμέρους κοινωνίες είναι η συνέχεια των φυλετικών παραδόσεων και τελετουργιών, η βαθιά λατρεία των προγόνων. Για αυτό η πνευματική και όχι η υλική ή η εδαφική κοινότητα συνδέει περισσότερο τον Αφρικανό με τους πιο κοντινούς του”.