«Athena»: Μας άρεσε η νέα ταινία του Ρομέν Γαβρά;

Athena είναι το φανταστικό όνομα ενός πραγματικού συγκροτήματος εργατικών κατοικιών. Είναι το βασικό σκηνικό της ταινίας και το τοπίο εξέγερσης της νεολαίας που ζει εκεί και αναλαμβάνει να ζητήσει απόδοση δικαιοσύνης μετά τη δολοφονία ενός 11χρονου αγοριού από αστυνομικές δυνάμεις και την προσπάθεια να συγκαλυφθούν οι ένοχοι. Τα γυρίσματα πραγματοποιήθηκαν στο Parc aux Lièvres, στο νότιο προάστιο Évry-Courcouronnes του Παρισιού. Η ταινία φαίνεται ότι έχει αναφορές στο θρυλικό «Μίσος» του Mathieu Kassovitz, αλλά και στην ταινία «Οι Άθλιοι» του Λατζ Λι η οποία εμπνέεται από τις μαζικές παρισινές διαδηλώσεις του 2005.

Τα τρία αδέρφια του θύματος είναι οι κεντρικοί πρωταγωνιστές της ταινίας και ολόκληρη η ιστορία εξελίσσεται γύρω από τα συναισθήματα τους. Οι εκρήξεις οργής για τον χαμό του θύματος (ο ένας είναι ο βασικός πρωταγωνιστής και εμψυχωτής της εξέγερσης), η προσπάθεια κατάσβεσης της φλόγας (ο δεύτερος αδερφός είναι επαγγελματίας στρατιώτης και επιχειρεί να αποκαταστήσει τις ισορροπίες), αλλά και το προσωπικό συμφέρον που δεν παύει για κάποιους να αποτελεί προτεραιότητα. Το αίτημα είναι η απόδοση δικαιοσύνης σε έναν κόσμο που φαίνεται να διαλύεται. Η ταινία εμπνέεται και από κοινωνικά γεγονότα που σημάδεψαν και εξακολουθούν να αποτελούν τομή για τη νεολαία που ζει και επιβιώνει σε ένα κατακερματισμένο τοπίο. Από τον Δεκέμβρη του 2008 μέχρι τις ταραχές στα προάστια του Παρισιού οι λόγοι για να ξεσπάσει μία εξέγερση είναι πολλοί. Στην ταινία το χάος ξεκινάει πανηγυρικά και βιώνεται σαν μία μεγάλη γιορτή στο εξαθλιωμένο προάστιο αλλά καταλήγει με τη μορφή μιας σύγχρονης τραγωδίας από την οποία δεν υπάρχει διέξοδος για κανέναν.

Η τελευταία σκηνή της ταινίας έχει ξεσηκώσει αντιδράσεις στα κοινωνικά δίκτυα, καθώς είναι αμφιλεγόμενο το μήνυμα που κυριαρχεί τελικά. Η ταχύτητα στο μοντάζ και ο πυρετώδης ρυθμός με τον οποίο η κάμερα παρακολουθεί τους πρωταγωνιστές θυμίζει σε αρκετά σημεία βίντεο κλιπ και βιντεοπαιχνίδι. Αυτή η επιλογή σε καμία περίπτωση δεν είναι τυχαία, καθώς ο Ρομέν Γαβράς είναι ένας από τους πιο πετυχημένους σκηνοθέτες σε αυτό τον τομέα με δουλειές που έχουν αφήσει εποχή. Το αμφιλεγόμενο βίντεο που έκανε για το κομμάτι “Stress” των Justice έσπασε όλα τα ρεκόρ στο YouTube, όπως συνέβη και με το επόμενο βίντεό του για το “Born Free” της M.I.A.. Το βίντεο κλιπ για το κομμάτι “No Church in The Wild” των Jay-Z και Kanye West ήταν αυτό με το οποίο γνώρισε παγκόσμια καταξίωση. Στις μεγάλες μήκους ταινίες του φαίνεται να τον απασχολούν αρκετά τα ζητήματα της μετανάστευσης, του ρατσισμού και της αστυνομικής βίας.

Ο Ρομέν Γαβράς έχει φτιάξει μία ταινία που σε παρασύρει σε έναν ρυθμό καταιγιστικό και χαώδη, όπου η μία εικόνα δίνει τη θέση της στην άλλη και δεν αφήνει τον θεατή να πάρει ούτε ανάσα. Το φιλμ είναι υπερβολικά προσκολλημένο στην εικόνα, παρ’ όλα αυτά η χορογραφία της βίας και του χάους γεννά ηθικά διλήμματα. Ποιος ανάβει τη φωτιά σε μία εξέγερση και ποιος προσπαθεί να τη σβήσει; Υπάρχουν όρια και ηθικοί κανόνες; Πώς γίνεται ο τελικός απολογισμός και ποιοι είναι οι νικητές και οι ητημμένοι; Η εκπληκτική μουσική του Surkin ακούγεται ως υπόστρωμα στις σκηνές που διεξάγονται οι μάχες.

Πριν λίγες εβδομάδες, όταν κυκλοφόρησε το τρέιλερ της ταινίας, το τρεντ #CancelAthena κυριάρχησε στο ελληνικό Twitter. Αρκετοί χρήστες με ακροδεξιό προσανατολισμό θεώρησαν ότι η ταινία «παρακινεί» μετανάστες να κάψουν το κέντρο της Αθήνας ή ότι υπάρχει κάποια κρυμμένη συνωμοσία πίσω από το σενάριο η οποία σύντομα θα πέσει πάνω στα κεφάλια μας.

Στην πραγματικότητα πρόκειται για μία ταινία που μπορεί κανείς να παρακολουθήσει αρκετά ευχάριστα στο Netflix και αξίζει για τις υπέροχες εικόνες που συνθέτει, για την χαώδη ατμόσφαιρα που δημιουργεί, για τις περίπλοκες οικογενειακές σχέσεις που στήνει και οι οποίες παραπέμπουν σε σοφόκλεια τραγωδία. Πόσο καλή ταινία είναι; Μάλλον δεν έχουμε απάντηση σε αυτό και ο καθένας θα πρέπει να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα.