Το νέο ύφος ονομάστηκε φιλμ νουάρ, προφανώς λόγω των ομοιοτήτων που διαπιστώθηκαν ανάμεσα στις ταινίες και ορισμένα μυθιστορήματα δημοσιευμένα στα λαϊκά αστυνομικά περιοδικά (pulp magazines) της δεκαετίας του ’30. Αυτά τα μυθιστορήματα είχαν μεταφραστεί και αναδημοσιευτεί σε μια αντίστοιχη σειρά γαλλικών περιοδικών με υπό τον γενικό τίτλο «Μαύρη σειρά» (Serie noire). Όταν μετά τον πόλεμο, οι γάλλοι κριτικοί, βλέποντας συγκεντρωτικά όλες τις αμερικανικές ταινίες που είχαν χάσει λόγω των εχθροπραξιών, διαπίστωσαν την ύπαρξη σ’αυτές ενός ενιαίου ύφους, αναζητώντας μια κατάλληλη ονομασία για να το προσδιορίσουν, κατέληξαν στον όρο «φιλμ νουάρ».
Ο όρος καθιερώθηκε από την ευρωπαϊκή κριτική, αλλά στην Αμερική ακούστηκε πρώτη φορά το 1955, όταν κυκλοφόρησε το βιβλίο των Remon Bord και Etien Someton Πανόραμα του αμερικανικού φιλμ νουάρ, κι έγινε οριστικά αποδεκτός στα τέλη της δεκαετίς του ’60, όταν ένα μέρος της αστυνομικής λογοτεχνίας αναβαθμίστηκε στη συνείδηση του κοινού και αναθεωρήθηκε η αξία συγγραφέων όπως ο Raymond Chandler και ο Dasiel Hammet, οι οποίοι ανυψώθηκαν από το ταπεινό σκαλί του συγγραφέα παραλογοτεχνίας στο επίπεδο του λογοτέχνη.
Το στυλ νουάρ Τέσσερα είναι τα χαρακτηριστικά στοιχεία που προσδιορίζουν αυτό το ξεχωριστό ύφος ταινιών: η αισθητική της εικόνας, οι χαρακτήρες των ηρώων, η τεχνική της αφήγησης και η ιδιαίτερη σημασία των ήχων.
1.Το πρώτο χαρακτηριστικό, η αισθητική της εικόνας (οπτική φόρμα), επηρεάστηκε από δύο τελείως διαφορετικές μεταξύ τους υφολογικές σχολές: πρωτίστως από τον και σε αρκετά μικρότερο βαθμό από το . Στην πρώτη περίοδο του νουάρ (δεκαετία ’40), ο εξπρεσιονισμός που ήρθε στο Hollywood μαζί με τους ευρωπαίους σκηνοθέτες, κυρίως τους γερμανούς πρόσφυγες Fritz Lang, Max Ofils, Billy Wilder, Robert Siodmak, William Dieterle, Otto Preminger και άλλους, επέδρασε και συνέβαλε στην τελειοποίηση της χαρακτηριστικής φόρμας τους νουάρ. Η επίδραση δεν συνίσταται απλώς στα έντονα κοντράστ της φωτογραφίας, αλλά σε ολόκληρη την αισθητική κληρονομιά του γερμανική εξπρεσιονισμού (παραμόρφωση εικόνας, απροσδόκητες γωνίες λήψης, καθρεπτίσματα, λοξά καδραρίσματα, κλειστοφοβικές συνθέσεις κάδρου κλπ). Το δεύτερο κίνημα που επέδρασε, ήταν ο ιταλικός νεορεαλισμός ο οποίος εμφανίστηκες μετά τον πόλεμο και επηρέασε αργότερα το φιλμ νουάρ (στις αρχές της δεκαετίς του ’50), κυρίως λόγω της οικονομικής κρίσης που επέφερε η εμφάνιση της τηλεόρασης. Τα γυρίσματα σε φυσικά ντεκόρ, ένα πιο ευλύγιστο ντεκουπάζ, η «φλατ» εικόνα, οι περιορισμένοι προϋπολογισμοί και η χρήση σχετικά αγνώστων ηθοποιών αποτελούν το σημαντικότερο μέρος της ιταλικής υφολογικής κληρονομιάς. Το νουάρ υλοποίησε τις παραπάνω παραδοχές στο χώρο της αισθητικής και, προσθέτοντας τις αμερικανικές κατακτήσεις της σκηνοθεσίας σε «βάθος πεδίου», δημιούργησε μια θαυμαστή ενότητα οπτικής φόρμας.
2.Το δεύτερο σταθερό σημείο του νουάρ είναι η ψυχολογία. Ακριβέστερα, η ψυχοσύνθεση των ηρώων του. Αν θελήσουμε να σκιαγραφήσουμε έναν τέτοιο ήρωα (χαρακτήρα), θα πρέπει να συμπεριλάβουμε στην περιγραφή μας δύο στοιχεία: τη βαριά μοίρα που τον συνθλίβει, και (απόρροια του πρώτου) την απελπισία, την υπαρξιακή αγωνία που τον διακατέχει, την προσδοκία του μοιραίου που παίρνει τη μορφή της απόγνωσης.
3. Τρίτο χαρακτηριστικό είναι η εξαιρετικά τομηρή για τα μέτρα της εποχής ασυνεχής και όχι σπάνια σπασμωδική τεχνική της αφήγησης, με κύρια χαρακτηριστικά το φλασμπάκ και την αφήγηση off. Η τεχνική του φλασμπάκ αποτελεί τον άξονα σε πολλές σημαντικές ταινίες, οι πιο τολμηρές από τις οποίες αρχίζουν με λόγια ανθρώπων που έχουν δολοφονηθεί πριν ξεκινήσει η αφήγηση της ταινίας, φανερώνοντας έτσι τις στενές σχέσεις των σεναρίων με τις λογοτεχνικές αφηγήσεις των pulp magazines. Αλλά και η αφήγηση off είναι πολλαπλώς παρούσα και συνοδεύει το θεατή στο υπόγειο ταξίδι του προς τις ψυχές των ηρώων.
4. Η ηχητική μπάντα είναι ο τελευταίος από τους σταθερούς παράγοντες του ύφους και παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον. Εκτός από την υποβλητική μουσική που προαναφέραμε, και οι ήχοι έχουν πρωτεύουσα σημασία στο νουάρ: ψεύτικοι λυγμοί σατανικών γυναικών, κλαψουρίσματα δειλών ανδρών, ψυχρές φωνές στις τηλεφωνικές γραμμές, στριγκλίσματα φρένων στους δρόμους, κομμένες ανάσες και λαχανιάσματα κυνηγημένων ανθρώπων, υστερικά ξεσπάσματα οργής, κλάματα, ποτήρια που σπάνε, νευτικοί χτύποι στα πεζοδρόμια γυναικείων τακουνιών, πόρτες που τρίζουν, σφυρίγματα τρένων, ήχοι μηχανών αυτοκινήτων που δεν παίρνουν μπρος, βόγκοι χτυπημένων, υπόκωφοι κρότοι πυροβολισμών, ρόγχοι ετοιμοθάνατων. Ασφαλώς, δεν υπάρχει άλλο είδος ταινιών που να αποκαθιστά στενότερη σχέση εικόνας-ήχου στην αναπαραστατική δημιουργία του κόσμου.
To πρόγραμμα των προβολών:
ΗΜΕΡΗΣΙΟ ΕΙΣΙΤΗΡΙΟ 5.00 ΕΥΡΩ
“ΕΚΒΙΑΣΜΟΣ – BLACK MAIL” του AΛΦΡΕΝΤ ΧΙΤΣΚΟΚ
ΠΕΜΠΤΗ στις 18.00 και 22.00
Μια γυναίκα σε ένα έγκλημα τιμής…Είμαστε όλοι παιδιά του Κάιν.
«Η ΤΑΒΕΡΝΑ ΤΗΣ ΤΖΑΜΑΙΚΑ» του AΛΦΡΕΝΤ ΧΙΤΣΚΟΚ
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ στις 18.00 και 22.00
«Ένα φημισμένο μυθιστόρημα στη μεγάλη οθόνη με τη σφραγίδα του Άλφρεντ Χίτσκοκ».
«Στις σκοτεινές ακτές της Κορνουάλλης το κακό παραμονεύει».
«Μια κοπέλα και ένας άντρας εναντίον μιας αδίστακτης συμμορίας».
“ΝΟΤΟΡΙΟΥΣ” του ΑΛΦΡΕΝΤ ΧΙΤΣΚΟΚ
ΣΑΒΒΑΤΟ στις 18.00 και 22.00
ΤΕΤΑΡΤΗ στις 18.00 και 22.30
Το κατασκοπικό ρομάντζο που απογείωσε την καριέρα του Άλφρεντ Χίτσκοκ. Πρωταγωνιστούν: Ίνγκριντ Μπέργκμαν, Κάρυ Γκραντ, Κλάουντ Ρέινς
Μία λαμπρή αλληγορία αγάπης και προδοσίας με τους Ινγκριντ Μπέργκμαν και Κάρυ Γκραντ σε δύο εξαιρετικές ερμηνείες.
“Η ΚΥΡΙΑ ΕΞΑΦΑΝΙΖΕΤΑΙ” του ΑΛΦΡΕΝΤ ΧΙΤΣΚΟΚ
ΚΥΡΙΑΚΗ στις 18.00 και 22.00
Η ταινία που έκανε τους κριτικούς να ανακηρύξουν τον Άλφρεντ Χίτσκοκ ως τον μεγαλύτερο Άγγλο σκηνοθέτη και του χάρισε του
Το Βραβείο Καλύτερης Σκηνοθεσίας του Κύκλου Κριτικών Κινηματογράφου της Νέας Υόρκης.
Ένας μοναδικός συνδυασμός χιούμορ, σασπένς και αστυνομικού μυστηρίου.Με στακάτους διαλόγους, εξαιρετικό καστ και αριστοτεχνική σκηνοθεσία.
«TA 39 ΣΚΑΛΟΠΑΤΙΑ» ΤΟΥ ΑΛΦΡΕΝΤ ΧΙΤΣΚΟΚ
ΔΕΥΤΕΡΑ στις 18.00 και 22.00
Ο Καναδός Ρίτσαρντ Χάνεϊ επισκέπτεται την Αγγλία. Σε ένα μιούζικ χολ του Λονδίνου, παρακολουθεί μια παράσταση με την επίδειξη ενός παράξενου ανθρώπου, που έχει φωτογραφική μνήμη. Ξαφνικά όμως ακούγονται πυροβολισμοί και επικρατεί πανικός στο θέατρο. Μέσα στην αναστάτωση γνωρίζει μια όμορφη κοπέλα, την Αναμπέλα, η οποία ζητά τη βοήθειά του.
Ο Ρίτσαρντ την παίρνει μαζί του στο διαμέρισμά του και εκείνη του αποκαλύπτει ότι είναι κατάσκοπος και έχει ανακαλύψει στοιχεία που θα ξεσκεπάσουν μια μεγάλη υπόθεση κατασκοπίας ενάντια στην Αγγλία. Και του αναφέρει τα μυστηριώδη «39 σκαλοπάτια». Πριν προλάβει όμως ο Ρίτσαρντ να μάθει περισσότερα, η Αναμπέλα βρίσκεται μαχαιρωμένη στο διαμέρισμά του και ο Ρίτσαρντ φεύγει σαν τον κλέφτη.
Αργότερα, μαθαίνει ότι η αστυνομία τον θεωρεί βασικό ύποπτο για τον φόνο της Αναμπέλα και έχει εξαπολύσει κυνηγητό εναντίον του! Ο Ρίτσαρντ, με την αστυνομία στο κατόπι του, παίρνει το τρένο για τη Σκωτία, προσπαθώντας να βρει τον άνθρωπο-κλειδί στην υπόθεση της κατασκοπικής συνωμοσίας, που σύμφωνα με τα λίγα στοιχεία που έμαθε από την Ανναμπέλα, βρίσκεται εκεί… Στη διαδρομή γνωρίζει όμως και μια όμορφη νέα γυναίκα, την Πάμελα, και οι μοίρες τους διασταυρώνονται σε αυτή την απίστευτη υπόθεση μυστηρίου και κυνηγητού…
“ΝΕΑ ΚΑΙ ΑΘΩΑ” του ΑΛΦΡΕΝΤ ΧΙΤΣΚΟΚ
ΤΡΙΤΗ στις 18.00 και 22.00
Ενας μοναδικός συνδυασμός χιούμορ, σασπένσ και αστυνομικού μυστηρίου.Με στακάτους διαλόγους, εξαιρετικό καστ και αριστοτεχνική σκηνοθεσία.Φινετσάτο, ενδιαφέρον και απόλυτα διασκεδαστικό.Είναι vintage Χίτσκοκ!!
«SCARLET STREET» του ΦΡΙΤΖ ΛΑΝΓΚ
TETAΡΤΗ στις 18.00 και 22.00
Ένα σκοτεινό φιλμ νουάρ από τον μεγάλο σκηνοθέτη Φριτζ Λάνγκ.Η ταινία που σόκαρε το Χόλυγουντ της εποχής.Μια ιστορία για τον αμείλικτο νόμο του πάθους και των ενστίκτων.
Ο 4ος ΑΝΘΡΩΠΟΣ-Kansas City Confidential του ΦΙΛ ΚΑΡΛΣΟΝ
ΠΕΜΠΤΗ στις 20.00
Με τους: Τζον Πέιν, Κόλιν Γκρέι, Πρέστον Φόστερ, Νεβίλ Μπραντ, Λι Βαν Κλιφ, Τζακ Έλαμ, Ντόνα Ντρέικ, Μάριο Σιλέτι
Μία ευφάνταστη ταινία που ενέπνευσε τον Ταραντίνο για το «Reservoir Dogs». Θεωρείται μία από τις καλύτερες ταινίες του Κάρλσον, ο οποίος καταφέρνει να αποδώσει μια παρανοϊκή ατμόσφαιρα με σκηνές σουρεαλιστικές, κρατώντας αμείωτο το ενδιαφέρον του θεατή. Ένα φιλμ νουάρ που μπορεί να υπερηφανεύεται για την έξυπνη πλοκή του, μια σπουδαία ομάδα ηθοποιών και μια πραγματικά αποτελεσματική ερμηνευτική απόδοση τουΤζον Πέιν σε πρωταγωνιστικό ρόλο.
«Μ-Ο ΔΡΑΚΟΣ ΤΟΥ ΝΤΥΣΕΛΝΤΟΦ» ΤΟΥ ΦΡΙΝΤΖ ΛΑΝΓΚ
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ στις 20.00
Η πρώτη ταινία για serial killer! Ψηφίστηκε από την Ένωση Γερμανικών Ταινιοθηκών ως η σημαντικότερη Γερμανική ταινία όλων των εποχών.
Πρωταγωνιστούν: Peter Lorre και Ellen Widman
Βερολίνο, αρχές 1930. Η τοπική κοινωνία αναστατώνεται από την ύπαρξη ενός τρομακτικού σίριαλ κίλερ, που σκοτώνει μόνο παιδιά. Ο «δράκος» αυτός, καταφέρνει και ξεφεύγει συνέχεια και ο αριθμός των παιδιών που εξαφανίζονται μεγαλώνει. Κανείς δεν μπορεί να φανταστεί ποιος μπορεί να είναι αλλά ο δολοφόνος έχει ένα χαρακτηριστικό: σφυρίζει πάντα έναν συγκεκριμένο σκοπό από ένα κομμάτι κλασικής μουσικής… Στο μεταξύ, η υποψία πλανάται στον αέρα και οι άνθρωποι ψάχνουν ανάμεσά τους τον στυγνό δολοφόνο. Η αστυνομία κάνει κάθε δυνατή προσπάθεια να εντοπίσει τον δολοφόνο, φρουρεί κάθε δρόμο και ερευνά τις συνοικίες σπιθαμή προς σπιθαμή. Παράλληλα, ο υπόκοσμος της περιοχής αποφασίζει να αναλάβει δράση! Οι μικροκακοποιοί και οι κλέφτες, δυσανασχετούν με τη βαριά αστυνόμευση της περιοχής, που δεν τους επιτρέπει πια να κάνουν τις απατεωνιές τους, και αποφασίζουν να βρουν αυτοί μόνοι τους τον σίριαλ κίλερ και να δώσουν ένα τέλος σε όλο αυτό.
Συνεννοούνται με τους ζητιάνους των δρόμων, που κυκλοφορούν παντού χωρίς να τους υποψιάζεται κανείς, και τους αναθέτουν το έργο να κατασκοπεύουν στους δρόμους για να ανακαλύψουν τον απεχθή εγκληματία. Πράγματι, σύντομα ο δολοφόνος προδίδεται από τον μουσικό σκοπό που σφυρίζει, τον οποίο αναγνωρίζει ένας τυφλός ζητιάνος. Ο δολοφόνος πέφτει στα χέρια των κακοποιών, οι οποίοι τον πάνε σε ένα λαϊκό δικαστήριο δικό τους, με σκοπό την αυτοδικία…
«Ο ΑΓΝΩΣΤΟΣ» του ORSON WELLS
ΣΑΒΒΑΤΟ στις 20.00
Το αριστούργημα του ORSON WELLES, «Ο ΑΓΝΩΣΤΟΣ» – “THE STRANGER”, με τις ανεπανάληπτες ερμηνείες των Edward G. Robinson Loretta Young και Orson Welles.
Μια συγκλονιστική ταινία για τις επιπτώσεις του Ναζισμού στην κοινωνία.Ο πιο πλαστός άντρας που αγαπήθηκε ποτέ από γυναίκα! Κάτω από τη μάσκα ενός αγίου μπορεί να κρύβεται ο χειρότερος εγκληματίας…
«Ο ΤΡΙΤΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ» ΤΟΥ ΚΑΡΟΛ ΡΙΝΤ
ΚΥΡΙΑΚΗ στις 20.00
Βιέννη, λίγο μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η Βιέννη, στην καρδιά της Ευρώπης, άλλοτε αριστοκρατική και γλεντζέδικη, τώρα έχοντας περάσει από την φονική επίδραση των ναζί, είναι κατεστραμμένη, φτωχή και διαιρεμένη σε συμμαχικές ζώνες επιρροής, και προσπαθεί να επιβιώσει μέσα από συντρίμμια, ενώ καλπάζει η μαύρη αγορά.
Σε ένα τέτοιο κλίμα καταφτάνει ένας αφελής και άνεργος συγγραφέας λαϊκών μυθιστορημάτων γουέστερν, ο Χόλι Μάρτινς, ύστερα από πρόσκληση ενός παλιού του φίλου, του Χάρι Λάιμ. Όταν όμως φτάνει εκεί τον περιμένει μια δυσάρεστη έκπληξη: ο Λάιμ έχει ήδη πεθάνει σε αυτοκινητιστικό ατύχημα. Και ενώ είναι έτοιμος να φύγει πάλι πίσω στην Αμερική, αρχίζει να υποψιάζεται ότι ο θάνατος του Χάρι μπορεί και να μην ήταν τόσο ατύχημα, όσο δολοφονία.
Γνωρίζει τους φίλους του Χάρι, την κοπέλα του και έναν Άγγλο αστυνομικό επιθεωρητή και εμπλέκεται όλο και περισσότερο στην υπόθεση. Το μυστήριο μεγαλώνει συνεχώς, καθώς φαίνεται ότι στον τόπο του ατυχήματος εκτός από τους δύο φίλους του Χάρι, που τον σήκωσαν, υπήρχε και ένας τρίτος άνθρωπος, που ίσως είχε ρόλο-κλειδί στον περίεργο ατύχημα. Το μυαλό του νεαρού συγγραφέα αρχίζει να φαντάζεται διάφορα σενάρια ενώ σιγά σιγά ανακαλύπτει όλη την αλήθεια, μια αλήθεια που δεν είχε ποτέ υποψιαστεί…
«ΠΟΙΟ ΔΥΝΑΤΟΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΙΑΒΟΛΟ» του ΤΖΟΝ ΧΙΟΥΣΤΟΝ
ΔΕΥΤΕΡΑ στις 20.00
Δεν είναι καλοί… Δεν είναι κακοί… Είναι απλώς εκκεντρικοί! Έρωτες… Απατεωνιές… Ανατροπές”
«D.O.A – ΚΥΝΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΔΟΛΟΦΟΝΟ ΜΟΥ» του ΡΟΥΝΤΟΛΦ ΜΑΤΕ
ΤΡΙΤΗ στις 20.00
Ένα από τα κορυφαία φιλμ νουάρ όλων των εποχών.
Βασισμένη σε ένα ιδιοφυές και εξαιρετικά πρωτότυπο σενάριο των Ράσελ Ρόουζ και Κλαρένς Γκριν.
«Ο ΔΟΛΟΦΟΝΟΣ ΤΗΣ ΛΕΩΦΟΡΟΥ» της IDA LUPINO (1953)
ΤΕΤΑΡΤΗ στις 20,00
«Το πρώτο φιλμ νουάρ σκηνοθετημένο από γυναίκα».«Ποια ήταν η τελευταία φορά που κάλεσες τον θάνατο στο αμάξι σου»;
«Ποιο θα είναι το επόμενο θύμα… μήπως ΕΣΥ»;«Ο εξαιρετικός William Tallman στο ρόλο του σαδιστή δολοφόνου, έγινε γνωστός στη δεκαετία του ’50 από τη σειρά Perry Mason».
«ΠΑΡΑΚΑΜΨΗ» (Detour) του ΕΝΤΓΚΑΡ ΤΖ.ΟΥΛΜΕΡ
ΤΕΤΑΡΤΗ στις 21.15
Ξεκίνησε για να βρει την αγάπη, αλλά η μοίρα τον οδήγησε σε μια ΠΑΡΑΚΑΜΨΗ.
«D.O.A – ΚΥΝΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΔΟΛΟΦΟΝΟ ΜΟΥ» του ΡΟΥΝΤΟΛΦ ΜΑΤΕ
ΤΡΙΤΗ στις 20.00
Βασισμένη σε ένα ιδιοφυές και εξαιρετικά πρωτότυπο σενάριο των Ράσελ Ρόουζ και Κλαρένς Γκριν.
