Έφυγε από τη ζωή στις 3 Σεπτεμβρίου του 2015. Ένα απόσπασμα από τους Καθρέφτες που φανερώνει την οξυδέρκεια, την καυστικότητα, το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο στο οποίο εντάσσονται τα έργα του, χωρίς να χάνουν τίποτα από την ελευθερία τους.
“Ο Μπετόβεν, κουφός πλέον, δεν μπορούσε να ακούσει ούτε μια νότα από την Ενάτη Συμφωνία, και πέθανε χωρίς να μάθει σε τι περιπέτειες θα έμπλεκε το αριστούργημά του.
Ο πρίγκιπας Μπίσμαρκ θεωρούσε πως η Ενάτη ενέπνεε τη γερμανική φυλή, ο Μπακούνιν αναγνώριζε σε αυτήν τη μουσική της αναρχίας, ο Ένγκελς είπε πως θα γινόταν ο ύμνος της ανθρωπότητας, και ο Λένιν πως ήταν πιο επαναστατική και από τη Διεθνή.
Υπό τη διεύθυνση του Φον Κάραγιαν, η Ενάτη ακούστηκε σε ένα κοντσέρτο αφιερωμένο στη ναζιστική κυβέρνηση, και μερικά χρόνια αργότερα ο φον Κάραγιαν την αφιέρωσε στην ενωμένη ελεύθερη Ευρώπη.
Η Ενάτη συνόδευε τους Γιαπωνέζους καμικάζι που πέθαιναν για τον αυτοκράτορά τους, και τους μαχητές που έδωσαν τη ζωή τους πολεμώντας ενάντια σε όλες τις αυτοκρατορίες.
Την τραγούδησαν όσοι αντιστάθηκαν στις γερμανικές επιθέσεις, ενώ ο Χίτλερ, που τη σιγοσφύριζε, είπε σε μια κρίση μετριοφροσύνης πως ο πραγματικός φίρερ ήταν ο Μπετόβεν.
Ο Πολ Ρόμπσον την τραγούδησε εναντίον του ρατσισμού, και οι ρατσιστές της Νότιας Αφρικής τη χρησιμοποίησαν σαν μουσική υπόκρουση στην προπαγάνδα του απαρτχάιντ.
Το 1961, στον ήχο της Ενάτης, υψώθηκε το τείχος του Βερολίνου.
Το 1989, στον ήχο της Ενάτης, το τείχος του Βερολίνου έπεσε”.
Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πάπυρος
