Επιχείρηση «Airbnb» στην Ελλάδα

Η Ελλάδα, μετά και την έξοδο στις αγορές, βρίσκεται σε ένα καλό οικονομικό μομέντουμ σε πάρα πολλούς τομείς. Κύριο όπλο της παραμένει ο τουρισμός, καθώς αποφέρει σημαντικά έσοδα στα ταμεία της χώρας, ενώ είναι πάντα στις προτιμήσεις των επισκεπτών.  

Οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για 15 εκατομμύρια επισκέπτες από τις αρχές αυτού του μήνα μέχρι και τα μέσα Οκτώβρη. Όπως είναι φυσικό, αυτός ο αριθμός θα πρέπει κάπου να βολευτεί σε επίπεδο καταλυμάτων και διαμονής. Μόνο από τα ξενοδοχεία δεν βγαίνει. Γι΄αυτό όμως υπάρχουν τα Airbnb. Η μήπως όχι; 

Η φρενίτιδα του Airbnb, το τελευταίο διάστημα έχει αποκτήσει πολλούς εχθρούς, και αυτό διότι έχει αφενός έχει δημιουργήσει πολλά προβλήματα στην εύρεση κατοικίας –το Documento είχε αποκαλυπτικό ρεπορτάζ-κυρίως στην Αθήνα και τα νησιά, αφετέρου υπάρχει κίνδυνος φοροδιαφυγής κάτι που έχει σημάνει συναγερμό στην ΑΑΔΕ. Μπορεί η Airbnb να είναι ένας κολοσσός του τουρισμού πλέον, με 6 εκατομμύρια κατοικίες ανά τον κόσμο, περισσότερες από τα δωμάτια που έχουν οι 6 μεγαλύτερες ξενοδοχειακές αλυσίδες μαζί, με παρουσία σε 191 χώρες και με 1 δισ. έσοδα το 2018, αλλά από το 2016 και μετά βρίσκει αντίσταση, σε όλο τον κόσμο. Η φετινή τουριστική σεζόν, πιθανόν, να είναι η τελευταία που ο καθένας μπορεί έτσι εύκολα να βάλει το διαμέρισμα ή την κατοικία οποιασδήποτε μορφής στην πλατφόρμα και να την διαθέσει για όσο καιρό θέλει σε βραχυπρόθεσμη ενοικίαση.

Οι αντιδράσεις κυρίως στην Ισπανία και στις ΗΠΑ, αναμένεται να γιγαντωθούν, όπως και σε άλλες χώρες. Το γεγονός ότι λειτουργεί διαβρωτικά για τους μόνιμους κατοίκους σε αρκετές περιοχές και δη στα ιστορικά κέντρα πολλών πόλεων, έφερε τον γνωστό ξεσηκωμό και τους συνακόλουθους περιορισμούς. 

Η διεθνή αντιμετώπιση του φαινομένου 

Μαδρίτη

Τα διαμερίσματα που ενοικιάζονται για πάνω από 90 μέρες θα πρέπει να έχουν ειδική άδεια. Κι αυτή η άδεια δεν θα δίνεται σε διαμερίσματα που δεν διαθέτουν ξεχωριστή είσοδο από την υπόλοιπη πολυκατοικία. Σε διαμερίσματα του κέντρου μάλιστα ο κανονισμός έγινε ακόμα πιο αυστηρός και ορίζει ότι η είσοδος του διατιθέμενου διαμερίσματος δεν πρέπει να οδηγεί κατευθείαν στον δρόμο. Υποχρεώνει δηλαδή τους ιδιοκτήτες να φτιάξουν και ρεσεψιόν, άρα να μετατραπούν σε μια ελάχιστη ξενοδοχειακή μονάδα. Αυτό περιόρισε το Airbnb κατά 95% ή 10.000 διαμερίσματα. Στην ευρύτερη περιοχή της Σολ υπάρχει αναλογία 2 τουρίστες για έναν μόνιμο κάτοικο. Στην συνοικία Κορτές είναι 1.3 προς 1. Στη Βαρκελώνη υπάρχει ακόμα απλήρωτο πρόστιμο 600.000 ευρώ από το 2016.

Παρίσι

Η Airbnb αντιμετωπίζει πρόστιμο 12 εκατομμυρίων ευρώ, ενώ από το 2017 έχει πληρώσει πάνω από 700.000 ευρώ σε πρόστιμα. Η ενοικίαση επιτρέπεται ως 120 μέρες σε μια πόλη με 65.000 καταχωρήσεις. Κι επειδή μιλάμε για μια πόλη που είναι γεμάτη από πολυκατοικίες που ανήκουν σε εταιρείες, για να γίνεις host πρέπει να έχεις την έγκριση της εταιρείας ή όποιου είναι ο ιδιοκτήτης.

Βοστόνη

Η δημαρχία ανακοίνωσε νόμους για την πάταξη της βραχυπρόθεσμης ενοικίασης με περιοριστικές δικλείδες, αλλά και εξοντωτικές χρηματικές ποινές για την Airbnb.

Νέα Υόρκη

Η Airbnb κέρδισε προσωρινά μια δικαστική διαμάχη με την πολιτεία για ζητήματα φορολογικής φύσεως που σχετίζονται με τα στοιχεία των κατόχων κατοικιών που προσφέρονται για ενοικίαση λίγων ημερών. Η πολιτεία πιέζει την εταιρεία για να έχει πρόσβαση στα στοιχεία των ιδιοκτητών που προσφέρουν την οικία τους προς ενοικίαση. Κι αυτή η οικία δε μπορεί να είναι άλλη από την βασική τους. Επίσης, απαγορεύεται ενοικίαση για διάστημα μικρότερο του ενός μήνα και η διαφήμιση τέτοιας παροχής. Το πρόστιμο για τον ιδιοκτήτη είναι στα 7.500 δολάρια.

Καλιφόρνια

Από πέρσι τέθηκε σε ισχύ νόμος που ορίζει μέχρι 120 μέρες ενοικίαση το χρόνο και εισφορά 89 δολαρίων το χρόνο. Απαγόρευσαν επίσης την πολλαπλή ενοικίαση. Αν κάποιος έχει 3 ή 4 σπίτια, δεν μπορεί να έχει πάνω από ένα την εκάστοτε χρονική στιγμή. Είναι υποχρεωμένος να κατοικεί τουλάχιστον 6 μήνες το χρόνο το μέρος που ενοικιάζει. Παράλληλα, καταργήθηκαν απ΄αυτή τη λογική τα μη σπίτια. Τροχόσπιτα, airstreams και κάθε άλλη μορφή που είναι πιο υπαίθρια, δεν θα υπάγεται στην Airbnb.

Σαν Φρανσίσκο

Στο Σαν Φρανσίσκο τα πράγματα είναι ακόμα πιο σκληρά γιατί η ενοικίαση είναι για 90 μέρες και για να γίνεις host πρέπει να πάρεις δύο διπλώματα. Ένα Business Registration Certificate και ένα Short-Term Residential Rental Certificate. Όσον αφορά αυτόν που φιλοξενείται θα πληρώσει κανονικά το τουριστικό τέλος που θα πλήρωνε και σε ένα ξενοδοχείο, ήτοι 14%.

Άμστερνταμ

30 μέρες ανώτατο όριο για βραχυπρόθεσμη ενοικίαση και μέχρι 4 άτομα. Ο ιδιοκτήτης είναι υποχρεωμένος να δηλώνει στη δημοτική αρχή τα στοιχεία των ατόμων που μένουν στον σπίτι του. Υπάρχει ένα παραθυράκι. Αν η ενοικίαση αφορά ένα δωμάτιο μόνο και στο υπόλοιπο σπίτι κατοικεί ο ιδιοκτήτης, δεν υπάρχει κανένας περιορισμός.

Μαγιόρκα

Καθαίρεσαν από τη λίστα της Airbnb όλα τα διαμερίσματα και θα επιτρέψουν επαναλειτουργία μόνο σε όσους κάνουν επανεγγραφή μέσω των δημοτικών αρχών, αρκεί να μη βρίσκονται κοντά σε προστατευόμενες περιοχές ή στο αεροδρόμιο.

Ιαπωνία

Το 80% των διαμερισμάτων αφαιρέθηκε από την ιστοσελίδα της Airbnb τον Ιούνιο του 2018 και από κει και μετά όσοι επιθυμούν να γίνουν hosts πρέπει να κάνουν εγγραφή μέσα από τις κρατικές υπηρεσίες και να καλύπτουν αρκετές προϋποθέσεις ασφαλείας. Υπάρχει και όριο στις 180 μέρες.

Ρέικιαβικ

Όριο στις 90 μέρες, για περαιτέρω ενοικίαση απαιτείται άδεια φιλοξενίας από τον δήμο. Ο host είναι υποχρεωμένος να διαθέτει αριθμό ασφάλισης για τον χώρο του. Δεν είναι όμως υποχρεωμένος να τον αναφέρει στα στοιχεία στην Airbnb. Γι΄αυτό ο ενοικιαστής οφείλει να τον ρωτήσει πριν κάνει την κράτηση.

Ελλάδα 

Στην Ελλάδα έχει θεσπιστεί νόμος από το 2015 που ορίζει ότι η βραχύχρονη ενοικίαση δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 90 μέρες το χρόνο. Όπως πρόσφατα ανέφερε η υφυπουργός Οικονομικών Κατερίνα Παπανάτσιου, μιλώντας  για τα ζητήματα που έχουν προκύψει από τις  βραχυχρόνιες μισθώσεις, είπε πως «η κυβέρνηση επεξεργάζεται αυτή τη στιγμή τη δυνατότητα ορισμένων παρεμβάσεων που θα επεκτείνουν το θεσμικό πλαίσιο για τη βραχυχρόνια μίσθωση». Μάλιστα, οι ιδιοκτήτες ή διαχειριστές ακινήτων τα οποία μισθώνονται μέσω Airbnb ή άλλης αντίστοιχης ηλεκτρονικής πλατφόρμας  από την 1η Ιανουαρίου του 2018 έχουν μπει στο υπό διαμόρφωση Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Διαμονής, μέσω της ιστοσελίδας της ΑΑΔΕ.