Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επιτέθηκε με σφοδρότητα την Δευτέρα σε μια ομάδα απόστρατων ναυάρχων που υπέγραψαν μια ανοιχτή επιστολή στην οποία επικρίνουν το σχέδιό του για τη δημιουργία της «Διώρυγας της Κωνσταντινούπολης», καλώντας την κυβέρνηση να μην αποσυρθεί από τη Συνθήκη του Μοντρέ, με τον Τούρκο πρόεδρο να τους κατηγορεί ότι υπονοούν ένα «πολιτικό πραξικόπημα».
Να σημειωθεί ότι η Συνθήκη του Μοντρέ του 1936 εγγυάται την ελεύθερη διέλευση των πλοίων από τα Στενά του Βοσπόρου και τα Δαρδανέλια, τόσο εν καιρώ ειρήνης όσο και εν καιρώ πολέμου.
«Το καθήκον των απόστρατων ναυάρχων δεν είναι να εκδίδουν δηλώσεις που περιέχουν υπαινιγμούς για ένα πολιτικό πραξικόπημα. Κανένας αξιωματικός εν αποστρατεία δεν έχει το δικαίωμα να ακολουθεί μια τέτοια πορεία», δήλωσε ο Ερντογάν κατά τη διάρκεια ομιλίας του στην Άγκυρα.
«Αυτή δεν έχει καμία σχέση με την ελευθερία της έκφρασης. Σε μια χώρα της οποίας η ιστορία είναι αμαυρωμένη από πραξικοπήματα, αυτό είναι απαράδεκτο», πρόσθεσε ο Ερντογάν.
Ο Τούρκος πρόεδρος μιλούσε σε δημοσιογράφους μετά το τέλος μιας συνάντησης που είχε με ηγετικά στελέχη του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) με αντικείμενο την ανοιχτή επιστολή των απόστρατων ναυάρχων.
Ο Ερντογάν χαρακτήρισε την επιστολή «κακόβουλη», λέγοντας ότι στην Τουρκία «γίνονται πάντα πραξικοπήματα μετά από τέτοιες δηλώσεις».
Η «Διώρυγα της Κωνσταντινούπολης» είναι το πιο φιλόδοξο από τα σχέδια υποδομών του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν (αεροδρόμια, γέφυρες, οδικοί άξονες και σήραγγες) τα τελευταία 18 χρόνια. Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι με τη Διώρυγα αυτή η Κωνσταντινούπολη θα αποκτήσει έναν νέο «πόλο έλξης», ενώ θα χαλαρώσει και η πίεση στον Βόσπορο. Περισσότερα από 41.000 πλοία διέπλευσαν τα Στενά το 2018, σύμφωνα με τις τουρκικές αρχές.
Εντούτοις, όσοι αντιτίθενται στο σχέδιο υποστηρίζουν ότι, εκτός από τις επιπτώσεις που θα έχει στο περιβάλλον, το άνοιγμα αυτής της Διώρυγας μπορεί να υπομονεύσει τη Συνθήκη του Μοντρέ, του 1936, η οποία εγγυάται την ελεύθερη διέλευση των πλοίων από τα Στενά του Βοσπόρου και τα Δαρδανέλια, τόσο εν καιρώ ειρήνης όσο και εν καιρώ πολέμου.
Ωστόσο, η Συνθήκη επιβάλλει περιορισμούς στη διέλευση από τα τουρκικά στενά πολεμικών πλοίων που δεν ανήκουν στις χώρες που συνορεύουν με τη Μαύρη Θάλασσα.
Σύμφωνα με ορισμένους παρατηρητές, μια πιθανή αμφισβήτηση της Συνθήκης μέσω της «Διώρυγας της Κωνσταντινούπολης» θα μπορούσε να διευκολύνει την πρόσβαση αμερικανικών πολεμικών πλοίων στην Μαύρη Θάλασσα, κάτι που η Ρωσία βλέπει με κακό μάτι.
«Η σύνδεση που έγινε (από τους απόστρατους) μεταξύ της Διώρυγας της Κωνσταντινούπολης και της Συνθήκης του Μοντρέ είναι εντελώς εσφαλμένη», υποστήριξε ο Ερντογάν.
«Δεν να την εγκαταλείψουμε» , τόνισε προσθέτοντας ωστόσο πως «αν προκύψει ανάγκη στο μέλλον, μπορούμε να τροποποιήσουμε οποιαδήποτε συνθήκη εάν αυτό επιτρέπει στη χώρα μας να προχωρήσει μπροστά».
«Θεωρούμε σημαντικά τα πλεονεκτήματα που προσφέρει η Συνθήκη του Μοντρέ στη χώρα μας και θα παραμείνουμε δεσμευμένοι σε αυτήν τη Συνθήκη μέχρι να βρούμε καλύτερες ευκαιρίες», συμπλήρωσε.
Στην ανοιχτή επιστολή τους που έδωσαν στη δημοσιότητα το Σαββατοκύριακο, οι 104 απόστρατοι ναύαρχοι δηλώνουν ότι είναι «ανησυχητικό» να ξεκινήσει μια συζήτηση για τη Συνθήκη, εκτιμώντας ότι η συμφωνία αυτή «προστατεύει κατά τον καλύτερο τρόπο τα τουρκικά συμφέροντα».
Υψηλόβαθμοι Τούρκοι αξιωματούχοι καταδίκασαν την κοινή δήλωση, τονίζοντας πως αποτελεί μια απευθείας πρόκληση σε μια πολιτική κυβέρνηση, λέγοντας πως η στάση αυτή θυμίζει παλιότερες παρεμβάσεις του στρατού και το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016.
Νωρίτερα την ίδια μέρα, δέκα απόστρατοι ναύαρχοι μεταξύ αυτών που υπέγραψαν την επιστολή συνελήφθησαν από την αστυνομία.
