Eρωτηματικά για τα… επιτυχημένα stress tests

Οι ελληνικές τράπεζες πέρασαν τα stress tests της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας! Αυτή η είδηση – απόδειξη σύμφωνα με την κυβέρνηση- για την επιτυχία της Ελλάδας. Δύο όμως στοιχεία είναι εκείνα που προκαλούν πλειάδα ερωτηματικών. Το πρώτο είναι εκείνο που προβάλλεται μόνο από τα ξένα μέσα ενημέρωσης. Ότι δηλαδή μόνον η μία από τις τέσσερις ελληνικές συστημικές τράπεζας (Πειραιώς, Εθνική, Alpha, Eurobank) κατάφερε να περάσει με επιτυχία τo stress test. Συγκεκριμένα μόνον η Alpha Bank. Οι υπόλοιπες τρεις τράπεζες «κόπηκαν», πράγμα που δεν προβάλλεται από τα ελληνικά media, τα οποία λαμβάνουν υπόψη τους το δυναμικό σενάριο, εκείνο δηλαδή που περιλαμβάνει τα σχέδια αναδιάρθρωσης των τραπεζών και τις αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου που έγιναν εντός του 2014. Η ΕΚΤ αντιθέτως επικαλείται στοιχεία από τα τέλη του 2013. Το δυναμικό –και αισιόδοξο- σενάριο όμως, δεν μπορεί να θεωρηθεί ως γενόμενο, δεδομένου ότι πάντοτε υπάρχει η πιθανότητα είτε να μην εφαρμοστεί, είτε, ακόμη κι αν επιχειρηθεί, να μην αποδώσει. Ως εκ τούτου δεν μπορεί να μην υπολογίζεται η πιθανότητα να μην βρεθούν ποτέ 3,1 δισ. ευρώ, που σύμφωνα με την ΕΚΤ, απαιτούνται για να καλυφθούν οι κεφαλαιακές ανάγκες των συστημικών τραπεζών.

Το δεύτερο στοιχείο, που επίσης δημιουργεί ερωτήματα, είναι εκείνο που περιέγραφε σε άρθρο του στο Hot Doc, ο Γιάννης Βαρουφάκης. Ο ελεγκτής της ΕΚΤ θα μπορούσε, πιεζόμενος, να κλείσει τα μάτια του στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, όφειλε όμως να ελέγξει και τα λογιστικά βιβλία των τραπεζών για να διαπιστώσει αν τα υπόλοιπα δάνεια και κεφάλαια είναι εντάξει. Σ’ έναν τυπικό έλεγχο στην Τράπεζα Πειραιώς για παράδειγμα, θα διαπίστωνε ότι το πρώτο εξάμηνο του 2014, ο τζίρος της ανήλθε σε 1.374 εκατ. ευρώ. Μέσα σε αυτά συγκαταλέγονται και 144 εκατ. τα οποία σύμφωνα με τα έγγραφα της ίδιας της τράπεζας, προκύπτουν από «κέρδη προερχόμενα από την αντικατάσταση ενός από τα δύο δάνεια που εξαγοράστηκαν από την MIG (Marfin Investment Group) μέσω ενός μετατρέψιμου ομολόγου έκδοσης της MIG». Για να γίνει πιο κατανοητό: Η MIG εμφανίζεται ως ένα γκρουπ επιχειρήσεων που μπόρεσε να αντλήσει από τις αγορές νέα κεφάλαια 144 εκατ. ευρώ εκδίδοντας ένα νέο μετατρέψιμο ομόλογο ώστε να αποπληρώσει τα τραπεζικά δάνεια που έλαβε από την Πειραιώς και τα οποία η Πειραιώς είχε ήδη διαγράψει ως μη εξυπηρετούμενα. Αναμφίβολα τεράστια επιτυχία.

Αυτό το νέο ομόλογο των 144 εκατ. όμως έχει εκδοθεί και αγοραστεί ταυτόχρονα από την ίδια την Τράπεζα Πειραιώς, πράγμα που σημαίνει ότι δεν υφίσταται. Είναι απλώς προπέτασμα καπνού, όπως σημειώνει ο Γιάννης Βαρουφάκης, ο οποίος δίνει στο άρθρο του το εξής παράδειγμα για να καταστήσει σαφές το τι ακριβώς συμβαίνει με την περίπτωση του ομολόγου. Γράφει ο οικονομολόγος: «είναι σαν να γράψω σε ένα χαρτί πως χρωστώ στον κάτοχο του χαρτιού αυτού 144 εκατομμύρια και κατόπιν να συνάψω μια συμφωνία με τον εαυτό μου ότι θα αγοράσω από εμένα αυτό το χαρτί. Τέλος, ανακοινώνω περιχαρής στην υφήλιο ότι άντλησα από την αγορά, 144 εκατομμύρια, τα οποία μάλιστα βάζω τους λογιστές μου να τα προσθέσουν στον φετινό μου τζίρο!».

Είναι άραγε η περίπτωση αυτού του δήθεν περιουσιακού στοιχείου, αυτής της μαύρης τρύπας, μοναδική; Θα φανεί στο μέλλον, μέχρι τότε όμως, καλό είναι να κρατάμε μικρό καλάθι.