Το φαινόμενο της πεταλούδας ή Τι χρωστάει ο παγκόσμιος καπιταλισμός στη West Bromwich Albion

Λίγες εβδομάδες πριν τελειώσει το 2014, το ΔΝΤ ανακοίνωσε επίσημα πως η Κίνα είναι πλέον η μεγαλύτερη παγκόσμια οικονομική δύναμη. Αυτό δεν θα είχε ενδεχομένως συμβεί ποτέ αν η Γουέστ Μπρόμιτς Άλμπιον δεν ξεκινούσε τον Μάιο του 1978 την πιο παράδοξη ποδοσφαιρική τουρνέ που έγινε ποτέ κι αν ένα ανοιξιάτικο βράδυ ο Ντενγκ Χσιαοπίνγκ δεν αποφάσιζε να πάρει το τσάι του στις κερκίδες ενός γηπέδου.

Το 1978 είναι μια σημαντική χρονιά για την ομάδα του Γουέστ Μπρόμιτς κι όχι μόνο επειδή γιορτάζει  τα εκατοστά της γενέθλια. Προπονητής της ο Ρον Άτκινσον, Big Ron για τους φίλους, τότε νεαρός προπονητής με με ιδιαίτερο γούστο στο ντύσιμο, αργότερα ρατσιστής τηλε-σχολιαστής με κακόγουστο χιούμορ. Το 1978, με τον Μπιγκ Ρον στον πάγκο, η Γουέστ Μπρομ θα πετύχει  την πιο αξιομνημόνευτη νίκη της (3-5 μέσα επί της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ μέσα στο Ολντ Τράφορντ) και  θα γίνει η πρώτη αγγλική ομάδα της Πρέμιερ Λιγκ  με τρεις μαύρους ποδοσφαιριστές στην σύνθεσή της –ο Άτκινσον θα έχει την λαμπρή έμπνευση να τους ονομάσει Three Degrees, όπως το γυναικείο φωνητικό  γκρουπ, και να τους στήσει  για μια σειρά αξέχαστες φωτογραφίες. Το πιο σημαντικό: η ομάδα το 1978  θα ανέβει εκεί που δεν θα ανέβει ποτέ ξανά –θα τελειώσει τη σεζόν τρίτη στη  βαθμολογία– και θα πάει εκεί που δεν είχε πάει ποτέ πριν μια επαγγελματική ποδοσφαιρική ομάδα: στην κομμουνιστική Κίνα.

 

 

Μα τι  δουλειά είχε η Γουέστ Μπρομ στην Κίνα τον Μάιο του 1978;

Δυο χρόνια μετά το θάνατο του Μάο,  κι ενώ η σκληρή διαμάχη για τη διαδοχή του συνεχίζεται, η  Κίνα είναι μια μυστηριώδης χώρα,  πολύ πιο κλειστή από την Σοβιετική Ένωση, με εννιακόσια είκοσι εκατομμύρια ομοιόμορφα ντυμένους κατοίκους που μετακινούνται με ποδήλατο. Η αλήθεια είναι ότι το 1972 ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ρίτσαρντ Νίξον είχε επικεφτεί επίσημα το Πεκίνο αλλά  το γεγονός ήταν τόσο παράδοξο ώστε έγινε όπερα από τον Τζον Άνταμς.

Στο πλαίσιο του πολύ διστακτικού ανοίγματος της Κίνας στη Δύση με όχημα τον αθλητισμό, η αρχική ιδέα ήταν να κληθεί να δώσει κάποια ματς η Εθνική Αγγλίας. ‘Οταν το σχέδιο ναυαγεί,  μάλλον για διπλωματικούς λόγους, ο πρόεδρος της Γουέστ Μπρόμιτς αρπάζει την ευκαιρία –όλα τα έξοδα ήταν πληρωμένα– κι έτσι ξεκινάει μια  επική τουρνέ  διάρκειας δυο εβδομάδων. Οι ποδοσφαιριστές, όχι ιδιαίτερα ενθουσιασμένοι με την ιδέα του ταξιδιού, προετοιμάζονται κατάλληλα για τη διπλωματική τους αποστολή από αξιωματούχους του Φόρειν Όφις ενώ, για καλή μας τύχη, ένα συνεργείο του BBC συνοδεύει την ομάδα και γυρίζει ένα σπάνιο  ντοκουμέντο: στο «Albion in the Orient» δεν βλέπουμε μόνο τη μαοϊκή Κίνα λίγο πριν αλλάξει πρόσωπο για πάντα. Το πιο ενδιαφέρον είναι πως τη βλέπουμε με τα μάτια μιας παρέας ποδοσφαιριστών, παιδιών δηλαδή της εργατικής τάξης, οι οποίοι  προτιμούσαν να πάνε διακοπές στη Μαρμπέγια αντί να τρέχουν στην Άπω Ανατολή. Οι ποδοσφαιριστές στα τέλη της δεκαετίας του 70, ειδικά αν έπαιζαν σε μια ομάδα των Δυτικών Μίντλαντς, ήταν πολύ διαφορετικοί από τους σημερινούς εκατομμυριούχους ποδοσφαιριστές-σταρ. Οπωσδήποτε δεν ήταν ιδιαίτερα εξοικειωμένοι με την κινέζικη κουζίνα –μετά τα επίσημα δείπνα, αργά το βράδυ στο ξενοδοχείο,  τρώνε και πίνουν πράγματα λιγότερο εξωτικά. Βαριούνται φριχτά: οργανώνουν αυτοσχέδια ματς κρίκετ με τους δημοσιογράφους, μπουγελώνουν τον πρόεδρό τους, ο  Ιρλανδός Μικ Μάρτιν ασχολείται με το γράψιμο, συγκεκριμένα στέλνει στη γυναίκα του έναν κατάλογο με ευφάνταστες μεθόδους αυτοκτονίας, ενώ ο  Μπράιαν Ρόμπσον θυμάται με νοσταλγία την τουρνέ του προηγούμενου καλοκαιριού  στην ηλιόλουστη Ισπανία.

Η επίσκεψη στο Σινικό Τείχος θα αφήσει κληρονομιά στον βρετανικό πολιτισμό μια παροιμιώδη φράση του Τζον Τρέγουικ: «You’ve seen one wall, you’ve seen them all».  Η επιρροή του θυμόσοφου, σκληροτράχηλου μέσου ανιχνεύεται για παράδειγμα στους στίχους «–What about China ? Have you seen the Great Wall ?  –All walls are great if the roof doesn’t fall » που τραγούδησαν η Μπιοργκ κι ο Τομ Γιορκ.

Πώς γύρισε ο τροχός της ιστορίας

Οι παίκτες της Γουέστ Μπρομ βαριούνται αφενός διότι όπου πάνε συνοδεύονται από δεκάδες  Κινέζους  αξιωματούχους, αφετέρου επειδή δεν γωρίζουν τον ιστορικό ρόλο που θα παίξουν. Δίνουν τέσσερα ματς στην  Κίνα κι ένα στο Χονκ-Κονγκ,  μπροστά σε πλήθη σιωπηλών φιλάθλων – στο κινέζικο πρωτάθλημα τα μεγάφωνα απειλούσαν με εκκένωση του γηπέδου όταν τα ντεσιμπέλ στις κερκίδες ανέβαιναν. Κάνουν μόνο νίκες. Οι οδηγίες του Φόρειν Όφις ήταν τα ματς να είναι στην κυριολεξία  φιλικά. Για παράδειγμα, αν κάποιος  επιθετικός της Άλμπιον τζάρτζαρε κάπως δυνατά έναν Κινέζο αμυντικό, έπρεπε, αυτές ήταν οι οδηγίες, να σταματήσει, να ζητήσει συγγνώμη από τον αντίπαλο και, αν χρειαστεί, να τον βοηθήσει να σηκωθεί από το χόρτο. Στην πράξη φάνηκε πως οι Κινέζοι παίκτες είχαν διαφορετικές οδηγίες : στα πρώτα δευτερόλεπτα του  πρώτου ματς ο Ντέρεκ Στέιθαμ δέχτηκε ένα βίαιο τάκλιν στο ύψος  του στήθους.

Αυτό ακριβώς είναι το ματς που μας ενδιαφέρει. Αντίπαλός η ομάδα του Πεκίνου. Στο ημίχρονο το σκορ είναι 2-1 για τους φιλοξενούμενους (τελικό σκορ 3-1). Ξαφνικά μια βοή ανεβαίνει από τις κερκίδες όταν οι 80.000 θεατές αρχίζουν να πανηγυρίζουν. Σε ένα θεωρείο του γηπέδου εμφανίζεται ο Ντενγκ Χσιαοπίνγκ.

Σύντομη περίληψη: το 1958 ο Ντενγκ Χσιαοπίνγκ ήταν ένας απο τους πρωτεργάτες του «Μεγάλου άλματος  προς τα εμπρός», της οικονομικής πολιτικής η οποία φιλοδοξούσε να κάνει την αγροτική Κίνα παγκόσμια οικονομική δύναμη με βάση την εκβιομηχάνιση και την κολλεκτιβοποίηση της παραγωγής.  Οι παράπλευρες απώλειες μετριούνται σε εκατομμύρια νεκρούς, κυρίως θύματα του λιμού του 1960. Ο Ντεγκ εκφράζει το 1962, σε ομιλία του στην Ένωση Κομμουνιστικής Νεολαίας της Κίνας, ενστάσεις για τη μέθοδο εφαρμογής του προγράμματος και προτείνει έναν πιο χαλαρό κεντρικό έλεγχο: «Δεν έχει σημασία αν η γάτα είναι μαύρη ή άσπρη, αν πιάνει ποντίκια είναι καλή γάτα». Γίνεται πολύ δημοφιλής και μοιραία πέφτει σε δυσμένεια τη εποχή της Πολιτιστικής Επανάστασης –εκτός από την εκφρασμένη αντίθεσή του στο πρόγραμμα του Μάο ήταν στόχος ως γιος καλής οικογένειας με σπουδές στην Ευρώπη. Σταδιακά επανέρχεται στην πολιτική σκηνή μετα το 1972 αλλά για μια ακόμη φορά αποπέμπεται απο το Πολιτικό Γραφείο στις αρχές του 1976, μετά τον θάνατο του Ζου Εν Λάι. Ο Μάο, λίγο πριν τον θάνατό του, ορίζει ως διάδοχό του τον πιστό Χούα Γκάο Φενγκ.

 

 

Όταν ο Ντενγκ εμφανίζεται στις κερκίδες του γηπέδου του Πεκίνου για να παρακολουθήσει το δεύτερο ημίχρονο παίρνοντας το τσάι του, κάνει στην πραγματικότητα την πρώτη δημόσια εμφάνισή του μετά τον θάνατο του Μάο. Η ενθουσιώδης και αυθόρμητη υποδοχή του κοινού δεν αφήνει καμία αμφιβολία ως προς τη λαϊκή απήχησή του και ανοίγει τον δρόμο για την τελική επικράτηση του ίδιου και της ρεφορμιστικής, φιλικής προς την οικονομία της αγοράς,  πολιτικής του, με τη βοήθεια βέβαια των Ηνωμένων Πολιτειών.

Επίλογος

Στις 18 Δεκεμβρίου 1978 η Τρίτη Ολομέλεια της  11ης Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού  Κόμματος της Κίνας επισημοποιεί την επικράτηση του Ντενγκ Χσιαοπίνγκ. Στις 30 Δεκεμβρίου η Γουέστ Μπρομ σκοράρει πέντε φορές μέσα στο Ολντ Τράφορντ και κερδίζει τη Γιουνάιτεντ  σε ένα ματς που για πολλούς είναι το ματς της δεκαετίας –το 1-2 από τον Λίον Καντέλο ψηφίστηκε γκολ της σεζόν. Από τους πρώτους μήνες του 1979 δρομολογούνται σημαντικές οικονομικές μεταρρυθμίσεις στην Κίνα και σταδιακά περιθωριοποιείται ο Χούα Γκάο Φενγκ. Η Κίνα αποκαθιστά τις διπλωματικές της σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Τον Μάιο η Μάργκαρετ Θάτσερ γίνεται πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας. Την ίδια χρονιά ο Ρον Άτκινσον φεύγει από το ταπεινό Γουέστ Μπρόμιτς για να γίνει προπονητής της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ. Θα την οδηγήσει στη δεύτερη θέση, πίσω από τη σπουδαία Λίβερπουλ. Η Άλμπιον θα τερματίσει δέκατη. Το 1979 ήταν μια σημαντική χρονιά για τον παγκόσμιο καπιταλισμό.

Λένα Δελβερούδη

Aναδημοσίευση από Humbazine.gr