Η σημαία των προσφύγων

«Το μαύρο και το πορτοκαλί συμβολίζουν την αλληλεγγύη με όλες αυτές τις γενναίες ψυχές που χρειάστηκε να φορέσουν σωσίβια για να περάσουν τη θάλασσα και να αναζητήσουν την ασφάλεια σε μια νέα χώρα». Με αυτά τα λόγια η Γιάρα Σαΐντ, πρόσφυγας από τη Συρία και καλλιτέχνις, περιγράφει μια από τις κορυφαίες της δημιουργίες: τη σημαία του «έθνους των προσφύγων».

Η σημαία αποτελείεται από μια μαύρη οριζόντια γραμμή σε έντονο πορτοκαλί φόντο και η Γιάρα Σαΐντ τονίζει ότι έχει εμπνευστεί από το σωσίβιο που φορούσε όταν πέρασε από την Τουρκία στην Ελλάδα μέσα σε ένα βαρκάκι.

Ο σχεδιασμός της σημαίας βασίστηκε στην προσωπική της εμπειρία να διασχίσει την θάλασσα με ένα σωσίβιο. Πρακτικά λοιπόν, η σημαία αποτελεί την απεικόνιση ενός σωσιβίου όπως αυτό τυλίγεται γύρω από το ανθρώπινο σώμα, προσδοκώντας να δημιουργήσει στον κόσμο που το βλέπει μία σύντομη στιγμή αλληλοσύνδεσης.

«Έχοντας φορέσει ένα από αυτά τα σωσίβια, έχω μια προσωπική σύνδεση με αυτά τα αντικείμενα, αλλά και με αυτά τα δύο χρώματα», τονίζει η Σαΐντ. «Αν έχεις φορέσει ένα σωσίβιο ως πρόσφυγας θα νιώσεις κάτι όταν δεις αυτή τη σημαία. Είναι μια ισχυρή μνήμη», συμπληρώνει.

Η σημαία των προσφύγων, αν και δεν είναι αναγνωρισμένη, έχει βρεθεί ανεπισήμως ακόμη και στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Ρίο το 2016 κατά την είσοδο της Ολυμπιακής Ομάδας Προσφύγων. Σήμερα εκτίθεται στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Νέας Υόρκης (MoMA).

Η οργάνωση Refugee Nation που σε πρώτη φάση είχε απευθύνει το κάλεσμα σε καλλιτέχνες για τη δημιουργία της σημαίας, έχει δημιουργήσει και εθνικό ύμνο για τους πρόσφυγες, με σκοπό να κατασκευαστεί μια πιο ενιαία ταυτότητα.

«Η σημαία είναι μια δήλωση. Είμαστε εδώ, είμαστε δυνατοί, είμαστε άνθρωποι και θα προχωρήσουμε», δήλωνε η δημιουργός της σημαίας το 2016. Με αφορμή τα όσα γίνονται τις τελευταίες ημέρες στον Έβρο και τα νησιά του Αιγαίου…