“Ο Τσακαλώτος αδειάζει Τσίπρα” αποφαίνονται από το απόγευμα της Τετάρτης πλείστα ηλεκτρονικά Μέσα Ενημέρωσης, από αυτά κυρίως που δεν έχουν τίποτα φιλικό για τον Τσίπρα και το ΣΥΡΙΖΑ. Βάση των δημοσιευμάτων, είναι η απόφαση του Ευκλείδη Τσακαλώτου να τοποθετηθεί δημόσια και όχι εσωκομματικά, για την φράση του Προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ στη Βουλή με την οποία χαρακτήρισε τον Μητσοτάκη “τον μεγαλύτερο πολιτικό απατεώνα”. Έγραψε λοιπόν ο Ευκλείδης Τσακαλώτος “πρέπει να είμαστε εξαιρετικά φειδωλοί όταν αποκαλούμε τους αντιπάλους μας απατεώνες. Από τη μια μεριά, αυτό το είδος πολιτικής αντιπαράθεσης αποξενώνει μεγάλο μέρος των πολιτών, και ιδιαίτερα τους νέους και τις νέες. Και κάτι χειρότερο: πολλοί ταυτίζουν την πολιτική με αυτό το είδος αντιπαράθεσης και όχι με μια εν δυνάμει δραστηριότητα χειραφέτησης”.
Ο πρώην Υπουργός Οικονομικών φαίνεται να θέλει μια πολιτική αντιπαράθεση άλλου τύπου, στην οποίο ο ίδιος αποδίδει κάποια χαρακτηριστικά ευγένειας. Ακούγεται πάρα πολύ καλό, αλλά απαιτεί και διευκρινίσεις. Προσωπικά θα μου άρεσε πολύ μια αντιπαράθεση με αγγλικό φλέγμα και χιούμορ που περιλαμβάνει αναφορές στη Σκάρλετ Γόχανσον και με πολιτικό σαβουάρ βιβρ που κάνει τους ανθρώπους ευτυχισμένους όπως οι νοικοκυρές που στα διαφημιστικά σποτ πετάνε τους κουβάδες στον αέρα από τη χαρά τους. Πολύ φοβάμαι όμως , πως ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, μέσα στην υπερχειλή ευγένια της καταγωγής του, παραβλέπει τις συνθήκες και την πραγματικότητα. Και για να χρησιμοποιήσω χιούμορ κάπως πιο τραχύ από αυτό του πρώην Υπουργού, σκεφθείτε τη Βουλή των προτύπων Τσακαλώτου, στην οποία οι Αδώνηδες και οι Κεγκέρογλου ασχημονούν αλλά στην αριστερή πτέρυγά της, κάποιος κρατά το ευγενειόμετρο. Θα ήταν σαν σκληρή γαλλική τσόντα στην οποία όμως οι πρωταγωνιστές μιλάνε στον πληθυντικό.
Αλλά ας μην πάμε ακόμη στην ουσία όσων λέει ο Ευκλείδης Τσακαλώτος. Ας μείνουμε στο τι κάνει. Στις όχι και τόσο συχνές τοποθετήσεις του ο πρώην υπουργός, επιλέγει να μιλήσει περισσότερο για το εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ παρά για το εξωτερικό του Μητσοτάκη. Οι παρεμβάσεις του, απευθύνονται στο εσωτερικό ακροατήριο και δε στοχεύουν να το κάνουν πιο αισιόδοξο ή μάχιμο, αλλά συνήθως το οδηγούν σε μια εσωστρεφή αναδίπλωση που γίνεται πρωτοσέλιδο στα συγκροτήματα Τύπου.
Η συγκεκριμένη τοποθέτηση του Τσακαλώτου, γίνεται λίγες ημέρες αφότου απομακρύνθηκε από τομεάρχης Οικονομίας από τον Τσίπρα και με ευθείες βολές στον Πρόεδρό του, την ώρα που κυρίαρχα στην πολιτική επικαιρότητα είναι τα σοβαρά προβλήματα της διακυβέρνησης Μητσοτάκη. Αυτό είναι ένα θέμα (τουλάχιστον) πολιτικής ωριμότητας για τον μεσήλικα υπουργό. Όταν ο πρόεδρος του κόμματος περιοδεύει επιτυχώς στις πλημμυρισμένες περιοχές και η κυβέρνηση βρίσκεται απέναντι στην κατάσταση που δημιούργησε στη χώρα αλλά ένα υψηλόβαθμο πολιτικό στέλεχος αλλάζει την ατζέντα σε εσωκομματική, κάτι τρέχει ή κάποιος τρέχει και δεν προλαβαίνει.
Δε θεωρώ πως έχουν βάση όσα έχουν γραφτεί τις τελευταίες ώρες στα social media κυρίως, πως ο Τσακαλώτος εκδικείται ή προσπαθεί να εκβιάσει πολιτικά (τσουπ να η κακιά η λέξη) τον Αλέξη Τσίπρα, αλλά διακρίνω όπως και πολλοί ακόμη μια αλλοπρόσαλλη πολιτική συμπεριφορά.
Ας αφήσουμε όμως τις ερμηνείες και ας πάμε σε όσα είπε ο Ευκλείδης Τσακαλώτος. Πώς πρέπει να πορεύεται λεκτικά η Αριστερά; Πρέπει να κρατά επίπεδο στον πολιτικό λόγο και να διαφυλάττει τις πολιτικές αξίες; Θα ρωτήσω κάτι άλλο. Υπάρχει κάποιος που δεν είναι υπέρ της παγκόσμιας Ειρήνης και της αγάπης; Ουδείς. Συνεπώς οι νουθεσίες περί του τρόπου που προτιμά να πολιτεύεται η της Αριστερά, είναι χωρίς αντικείμενο και πρακτικά φιλοτεχνούν το προφίλ αυτού που μιλά για τα αυτονόητα. Και όταν γίνονται τη στιγμή που η πολιτική δεν απειλείται από λέξεις αλλά από την έφοδο στη Δημοκρατία τότε ενδεχομένως λείπει και η γείωση με την πραγματικότητα.
Ναι, η Αριστερά ήταν και πρέπει να είναι προσεκτική στον τρόπο που εκφέρει το λόγο της. Αλλά είναι καλό να μην μπερδεύουμε την πολιτική αντιπαράθεση με τους κανόνες σαβουάρ βιβρ που διδάσκονται στα καλοστρωμένα τραπέζια της Φιλοθέης. Η ευγένεια και οι τρόποι της Αριστεράς δεν είναι η υποκρισία της αστικής ευγένειας, είναι πρωτίστως η ευγένεια του σκοπού της. Ταυτόχρονα είναι η ευγένεια που πηγάζει από την αλήθεια. Δεν πρέπει η Αριστερά να αποκαλεί κάποιον κλέφτη όταν δεν είναι για να κερδίσει πολιτικά , αλλά έχει κάθε δικαίωμα να τον αποκαλεί και κλέφτη και απατεώνα όταν είναι. Έχει υποχρέωση να αποδεικνύει τα λεγόμενά της και να τοποθετεί την πολιτική σε υψηλό βάθρο . Το ύψος του βάθρου, δεν διαμορφώνεται από καλές λέξεις, φιλοφρονήσεις ή λεκτικούς συμψηφισμούς. Αυτά τα έχει λύσει η Ιστορία, ούτε ο Τσίπρας, ούτε ο Τσακαλώτος.
Η Δημοκρατία στη χώρα είναι σε μεγάλη απειλή. Ισοπεδώνονται δικαιώματα, διαμορφώνονται οι όροι μιας πλήρους πολιτικής χειραγώγησης, ενοχοποιείται και αμαυρώνεται κάθε αριστερή προέλευση. Αν κάποιοι θέλουν την ώρα αυτή να γυρνάνε με το λεξικό ή το σαβουάρ βιβρ του Ζαμπούνη, μπορούν να το κάνουν. Πρέπει όμως ταυτόχρονα να εξηγήσουν γιατί ενοχλούνται περισσότερο όταν αποκαλείς τους απατεώνες, απατεώνες, από ό,τι με τους ίδιους τους απατεώνες.
Δεν έχω καμιά αμφιβολία πως ο Ευκλείδης Τσακαλώτος είναι ευκολότερο να συνεννοηθεί με τον Γιάννη Στουρνάρα απ ότι με τον γράφοντα. Δεν είναι απαραίτητα κακό αυτό. Αρκεί να συμφωνήσουμε πως κανένας δεν κρατά στα χέρια του το Ευαγγέλιο της Αριστεράς και πως η πάλη των ιδεών, δεν είναι απαραίτητα η πάλη για τις ωραίες και στρογγυλεμένες λέξεις.
Γιατί να πει ο Τσίπρας τον Μητσοτάκη πολιτικό απατεώνα; Και πώς να τον πει; Να τον πει χυδαίο. Και γιατί να τον πει χυδαίο; Πώς να τον πει. Να τον πει… Ωραία παίζεται η κολοκυθιά, αν έχεις αποφασίσει πως η βασική ασχολία σου είναι να διυλίζεις λέξεις και να κάνεις τον τροχονόμο στις συμπεριφορές (των άλλων πάντα).
Η Αριστερά, η διαλεκτική της, η δυναμική της, δεν έχουν ως εργαλεία ούτε λεξικά, ούτε προτεσταντική προσήλωση σε τυπολόγια της πολιτικής. Οι συνθήκες διαμορφώνουν και την πολιτική αντιπαράθεση και το λεκτικό της και τους όρους της. Υπάρχουν δε φορές που οι άνθρωποι δρουν απλώς ως άνθρωποι στην πολιτική. Όταν επί πέντε χρόνια σε αποκαλούν ψεύτη και απατεώνα, είναι λογικό κάποια στιγμή να τους πεις να κοιτάξουν τον απατεώνα στον καθρέφτη τους. Τόσο απλά.
Η περιφρούρηση του επιπέδου της πολιτικής ως στοχοπροσήλωση σε ωραιοποιημένες έννοιες και συμπεριφορές, είναι από μόνη της χαμηλού επιπέδου. Εκφράζει μια αντιδιαλεκτική , φορμαλιστική και γραμμική αντίληψη για την πολιτική. Η Αριστερά εκφράζει τον κόσμο εκείνες τις φορές που ανοίγει το καπάκι του βόθρου για να καθαρίσει τη χώρα, όχι όταν πιάνει το λεξικό και αυτό με τα γάντια, ούτε όταν σερβίρει φοντανάκι για να αρέσει. Ο καθένας μπορεί να διαμορφώνει το προφίλ του εμφανιζόμενος πιστός σε πολιτικές κοινοτοπίες και ευχολόγια, αλλά δεν έχει και δικαίωμα να αυτοπαρουσιάζεται ως το υπόδειγμα της Αριστεράς. Δείγμα ίσως. Υπόδειγμα όχι.
