Κορνήλιος Καστοριάδης: «Η γενιά των παππούδων μου δεν είχε ακούσει ποτέ…»

«Στη χώρα απ’ όπου έρχομαι, η γενιά των παππούδων μου δεν είχε ακούσει ποτέ να γίνεται λόγος για μακροπρόθεσμη σχεδιοποίηση, για εξωτερικότητες, για μετακίνηση των ηπείρων ή για διαστολή του σύμπαντος.

Όμως εξακολουθούσαν, και στα γηρατειά τους ακόμη, να φυτεύουν ελιές και κυπαρίσσια, χωρίς να τους απασχολούν ζητήματα κόστους και απόδοσης. Ήξεραν ότι θα πεθάνουν, έσκαβαν όμως τη γη για τους επερχόμενους, αλλά ίσως και για τη γη την ίδια.

Ήξεραν ότι οποιαδήποτε “ισχύ” κι αν είχαν, η ισχύς αυτή δεν θα είχε ευεργετικά αποτελέσματα, αν αυτοί δεν υπάκουαν στις εποχές, αν δεν πρόσεχαν τους ανέμους, αν δεν σέβονταν την ευμετάβλητη Μεσόγειο, αν δεν έκοβαν τα δέντρα την ώρα που έπρεπε και αν δεν άφηναν στο μούστο τον καιρό που του χρειαζόταν για να βράσει.

Δεν σκέφτονταν με όρους απειρότητας – ίσως και να μην καταλάβαιναν και την έννοια της λέξης – όμως δρούσαν, ζούσαν και πέθαιναν σ’  ένα χρόνο αληθινά χωρίς τέλος.

Προφανώς η χώρα δεν είχε ακόμα αναπτυχθεί…

Η τωρινή κρίση οδηγεί σ’  ένα σημείο όπου, είτε θα βρεθούμε αντιμέτωποι με μια φυσική ή κοινωνική καταστροφή, είτε πριν ή μετά από αυτό, οι άνθρωποι θ’ αντιδράσουν με τον άλφα ή βήτα τρόπο και θα προσπαθήσουν να εγκαθιδρύσουν νέες μορφές κοινωνικής ζωής, που θα έχουν γι’  αυτούς κάποιο νόημα.

Αυτό δεν μπορούμε να το κάνουμε εμείς, για λογαριασμό τους και στη θέση τους, όπως και δεν μπορούμε να πούμε πώς θα μπορούσε να γίνει.

Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να καταστρέψουμε τους μύθους που, περισσότερο από το χρήμα και τα όπλα, συνιστούν το τρομαχτικότερο εμπόδιο στο δρόμο μιας ανασυγκρότησης της ανθρώπινης κοινωνία”ς.

Απόσπασμα από το βιβλίο του Κορνήλιου Καστοριάδη: Σκέψεις πάνω στην “Ανάπτυξη” και την “Ορθολογικότητα”, εκδόσεις “Υψιλον”, 1984

Ο Κορνήλιος Καστοριάδης ήταν Έλληνας φιλόσοφος, οικονομολόγος, επαγγελματίας ψυχαναλυτής και διευθυντής σπουδών στην Ανώτατη Σχολή για τις Κοινωνικές Επιστήμες. Συγγραφέας του έργου Η Φαντασιακή Θέσμιση της Κοινωνίας, διευθυντής σπουδών στην Σχολή Ανωτέρων Σπουδών Κοινωνικών Επιστημών του Παρισιού από το 1979, και φιλόσοφος της αυτονομίας, υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους στοχαστές του 20ου αιώνα.