Κώστας Δαρδανός: Η βούληση αλλάζει τη ζωή, όχι τα βιβλία

Ο εκδότης Κώστας Δαρδανός των Εκδόσεων Gutenberg συνεχίζει τη σειρά συνεντεύξεων του diastixo.gr με μερικούς από τους πιο σημαντικούς Έλληνες εκδότες: Πώς αντιμετωπίζουν την κρίση; Τι πιστεύουν για την αλλαγή του νόμου περί ενιαίας τιμής του βιβλίου; Ποια είναι τα σπουδαιότερα βιβλία που θα εκδώσουν το επόμενο διάστημα; Ποια είναι η σχέση τους με το e-book; Αλλά και: Τι διάβαζαν όταν ήταν παιδιά; Υπάρχει κάποιο βιβλίο που τους άλλαξε τη ζωή; Ποια είναι η μεγαλύτερη φιλοδοξία τους;

Πού και πότε γεννηθήκατε;

Γεννήθηκα στην Αθήνα τον Γενάρη του 1977. Τα παιδικά μου χρόνια ήταν συντηρητικά διαολεμένα.

Ποιο ήταν το αγαπημένο σας βιβλίο όταν ήσασταν παιδί;

Διάβαζα τα βιβλία της Ένιντ Μπλάιτον.

Υπάρχει κάποιο βιβλίο που σας άλλαξε τη ζωή;

Η βούληση αλλάζει τη ζωή, όχι τα βιβλία. Αν δεν διψάς για κάτι άλλο απ’ αυτό που είσαι, πώς ν’ αλλάξεις; Αν δεν μπορείς να δεις τον εαυτό σου ως κάτι άλλο απ’ αυτό που είσαι ήδη, πώς να το πραγματώσεις;

Πόσα χρόνια δραστηριοποιείστε ως εκδότης και πώς μπήκατε στον χώρο των εκδόσεων;

Είμαι δεκαπέντε χρόνια ενεργά στην επιχείρηση και σπούδασα τέσσερα χρόνια ακόμα εκδοτική τέχνη στο Λονδίνο. Συνεχίζω την επιχείρηση με τον πατέρα μου, τον Γιώργο Δαρδανό, τις Εκδόσεις Gutenberg, που φέτος κλείνουν 50 χρόνια ιστορίας.

Πόσα άτομα απασχολεί η επιχείρησή σας και πόσους τίτλους εκδίδετε ετησίως;

Απασχολούμε περί τα 30 άτομα στην επιχείρηση. Εκδίδουμε περί τους 100 τίτλους κάθε χρόνο.

Ποιο θεωρείτε ότι είναι το σπουδαιότερο βιβλίο που έχετε εκδώσει μέχρι σήμερα;

Ο Κρατύλος του Πλάτωνα.

Υπάρχει κάποιο βιβλίο στο οποίο να πιστέψατε πολύ, αλλά η ανταπόκριση του αναγνωστικού κοινού να μην ήταν αυτή που αναμένατε;

Τα κλασικά έργα, που εκδίδουμε, έχουν πάντα μικρό αναγνωστικό κοινό. Ποτέ δεν περιμέναμε να πουλήσουμε πολλά αντίτυπα κλασικών έργων. Θα σήμαινε ότι ξαφνικά πολλοί Έλληνες αφυπνίστηκαν, αλλά πού ‘ν’ τοι;

Ποιο θεωρείτε ότι είναι το πιο αξιόλογο βιβλίο που θα εκδώσετε το επόμενο διάστημα;

Ο μαρμάρινος Φαύνος του Ναθάνιελ Χόθορν.

Πόσα βιβλία διαβάζετε τον μήνα; Πόσα χειρόγραφα υποψήφιων συγγραφέων λαμβάνετε τον μήνα και πόσα από αυτά διαβάζετε ο ίδιος;

Ερώτηση ποσοτική, επίτευξης, όπως π.χ. πόσα λεφτά βγάζεις τον μήνα. Θα μπορούσατε να με ρωτήσετε: «Πόσα ψυχικά τοπία, άγνωστα σε σας μέχρι πρότινος, επισκεφτήκατε αυτόν τον μήνα;» Αλλιώς η ανάγνωση γίνεται κατανάλωση κι όχι άφημα στο άγνωστο.

Ποια είναι η σχέση σας με το ηλεκτρονικό βιβλίο;

Δεν υπάρχει ηλεκτρονικό βιβλίο, αλλά ηλεκτρονικό αρχείο που διαβάζεται με τη χρήση συσκευών. Πολύ καλή σχέση έχω, αλλά «χρηστική». Η απόλαυση της ανάγνωσης ενός καλοστημένου βιβλίου απέχει πάρα πολύ από την ανάγκη που σε στέλνει σε ένα ηλεκτρονικό αρχείο. Το βιβλίο ενεργοποιεί περισσότερες αισθήσεις, άρα είναι πιο φιλικό – και ό,τι είναι πιο φιλικό μάς προκαλεί περισσότερη απόλαυση. Πέρα απ’ τη χρησιμότητα των ηλεκτρονικά δημοσιευμένων κειμένων, η όλη φιλολογία περί «ηλεκτρονικού βιβλίου» οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην γκατζετομανία και στη λαγνεία του τεχνολογικά νέου.

Ποια είναι η μεγαλύτερη ανησυχία σας μετά την αλλαγή του νόμου περί ενιαίας τιμής του βιβλίου;

Οι βιβλιοπώλες θα φάνε τις σάρκες τους… για ένα κομμάτι χαρτί.

Πόσο έχετε επηρεαστεί από την κρίση;

Πολλοί ταξιδιώτες πέρασαν απ’ τις Σειρήνες, μόνον ο Οδυσσέας επέζησε. Αν ζούσε σήμερα ο Όμηρος, αντί για τα γνωστά τέρατα της μυθολογίας θα έγραφε για τις τράπεζες, τα δάνεια και τον άκρατο καταναλωτισμό. Εμείς δεν ενδώσαμε σ’ αυτά τις καλές εποχές. Δεν λέω, χάσαμε μερικούς συντρόφους, αλλά το ταξίδι συνεχίζεται και εμπλουτίζεται.

Πότε προβλέπετε ότι θα ξεπεράσουμε την κρίση;

Την κρίση θα την ξεπεράσουμε όταν πάψουμε να ελπίζουμε σε σωτήρες και δράσουμε προς την κατεύθυνση της σωτηρίας. Πρέπει να είσαι ο Μωάμεθ για να έρθει σ’ εσένα το βουνό. Αντίθετα, όσο τρέφουμε ελπίδες και μεμψιμοιρίες, θα εισπράττουμε περικοπές.

Ποια είναι η μεγαλύτερη φιλοδοξία σας;

Όλες οι φιλοδοξίες είναι μάταιες. Όλοι θα πεθάνουμε· μετά τι θα μείνει; Η μόνη φιλοδοξία που ίσως αξίζει είναι να γνωρίσουμε τον εαυτό μας, να αναπτύξουμε όλες τις δυνάμεις που έχουμε και να τις κάνουμε έργο για εμάς και τους άλλους. Να απαντήσουμε στη ματαιότητα με δραστηριότητες (δράση) που αντέχουν στον χρόνο. Αλλά αυτό δεν είναι φιλοδοξία, είναι εσώτερη ανάγκη όλων μας. Μιας και όλοι είμαστε ανικανοποίητοι και φεύγουμε απ’ τη ζωή το ίδιο απορημένοι: «Γιατί όλα αυτά;» Φαντάζεστε να μπορούσατε να κάνατε αυτή την ερώτηση στον Σαίξπηρ ή στον Βαν Γκογκ; Ήδη θα ξέρατε την απάντηση. Τέτοιες προσωπικότητες ας είναι το μέτρο όλων μας.

Μοιραστείτε μαζί μας μία χρήσιμη συμβουλή που σας έδωσαν κάποτε.

«Η δυσκολία διευκολύνει»: συμβουλή του Γιάννη Ανδριανάτου, εκπαιδευτή Ρητορικής-Διαλεκτικής.