Κώστας Γαβράς – Βασίλης Βασιλικός: Eίπαν το τελευταίο αντίο στον Μίκη

Η σύμπραξή τους με τον Μίκη Θεοδωράκη οδήγησε σε μια μεγάλη επιτυχία, την ταινία «Ζ». Όταν η ταινία βρισκόταν στο στάδιο της παραγωγής, ο Μίκης βρισκόταν εκτοπισμένος και κυνηγημένος από τη χούντα, στη Ζάτουνα Αρκαδίας.

Πρόκειται για το πρώτο μέρος της βασικής τριλογίας πολιτικού κινηματογράφου του Κώστα Γαβρά, με τους Ιβ Μοντάν, Ειρήνη Παππά, Ζαν Λουί Τρεντινιάν και Ζαν Περέν. Η ταινία  βασίστηκε στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Βασίλη Βασιλικού για τη δολοφονία του βουλευτή της ΕΔΑ Γρηγόρη Λαμπράκη, το 1963,  και ήταν υποψήφια για 5 Όσκαρ, το 1970, αποσπώντας, τελικά, αυτά της ξενόγλωσσης ταινίας και του μοντάζ.

Το σενάριο έγραψε ο διάσημος Ισπανός συγγραφέας Χόρχε Σεμπρούν ενώ η μουσική επένδυση έχει τη σφραγίδα του Μίκη Θεοδωράκη. Όπως έχει διηγηθεί ο ίδιος ο Γαβράς, είχε διαβάσει το βιβλίο του Βασιλικού λίγες ημέρες πριν από την 21η Απριλίου του ’67 – αλλά αποφάσισε να το κάνει ταινία μετά το πραξικόπημα. Ο Μίκης Θεοδωράκης τιμήθηκε για τη μουσική του με το βρετανικό βραβείο BAFTA.