Τη δεκαετία του ’60 στο Αμστερνταμ δρούσε η αναρχική, αντισυμβατική ομάδα Provos, που προσπαθούσε να προκαλέσει αλλαγές στην κοινωνία μέσω «προβοκατόρικων», απ’ όπου έβγαινε και το όνομά της, δράσεων. Αποφασισμένοι να είναι παίκτες και όχι θεατές, να προτείνουν και όχι να μείνουν γραφικοί αρνητές, οι Provos άρχισαν να επεξεργάζονται μια σειρά από Λευκά Πλάνα.
Το πιο γνωστό απ’ αυτά ήταν το πλάνο των Λευκών Ποδηλάτων, White Bicycle Plan, που προτάθηκε ως ύστατη λύση ενάντια στη χρήση αυτοκινήτων στο κέντρο της πόλης του Αμστερνταμ. Εμπνευστής του ήταν ο βιομηχανικός σχεδιαστής Λουντ Σχιμελπένικ και η πρόταση ήταν να αντικατασταθούν το αυτοκίνητα με ποδήλατα που θα διέθετε δωρεάν η πόλη του Αμστερνταμ. Τα ποδήλατα θα ήταν λευκά και πάντα ξεκλείδωτα στη διάθεση του κοινού.
Κάθε πολίτης που θα ήθελε να μετακινηθεί θα έπαιρνε ένα ποδήλατο και όταν έφθανε στον προορισμό του θα το άφηνε στην άκρη του δρόμου για να το χρησιμοποιήσει ο επόμενος.
Ο Σχιμελπένικ μάλιστα έκανε και μια ιστορική αναφορά, υπενθυμίζοντας ότι το 1634 οι τοπικοί άρχοντες του Αμστερνταμ είχαν απαγορεύσει την είσοδο των αμαξιών στο κέντρο της πόλης λόγω της στενότητας των δρόμων. Για τον λόγο αυτό υπήρχαν έξι χώροι στάθμευσης στις κύριες εισόδους της πόλης, όπου οι ταξιδιώτες άφηναν τις άμαξές τους και έμπαιναν στην πόλη πεζή.
Το πλάνο συνοδευόταν από λεπτομερή οικονομοτεχνική μελέτη που εκπόνησε ο Σχιμελπένικ, υπολογίζοντας ακόμη και λογιστικά τα οφέλη που θα είχε η πόλη του Αμστερνταμ. Οι Provos αποφάσισαν να υλοποιήσουν το πλάνο, προμηθεύοντας αρχικά την πόλη με 50 λευκά ποδήλατα.
Η αστυνομία αντέδρασε κατάσχοντας τα ποδήλατα, με τη δικαιολογία ότι καθώς ήταν διασκορπισμένα στην πόλη, χωρίς ιδιοκτήτη, αποτελούσαν πρόκληση για κλοπή…
-Απόσπασμα από το βιβλίο «Provos & Merry Pranksters, Τα πρωτοποριακά κινήματα της δεκαετίας του ’60» του Γιάννη Μπαζού (Εκδόσεις Σοφίτα).
