Μια έτερη συμφωνία

Του Σταμάτη Σκηφαλίδη

Μέχρι και πρόσφατα, ένας πολίτης που αντιπαθούσε τον καπιταλισμό αλλά και τον αποκρουστικό «ιό» του, τον νεοφιλελευθερισμό, θεωρούσε μοιραία και δεδομένη την «λογική» του, που τον θέλει σε μια ρομποτική καθημερινότητα αφασίας και τυφλού καταναλωτισμού μύριων τεχνητών αναγκών – προϊόντων, με ακρωτηριασμένο το όποιο πνεύμα και την κριτική ικανότητα, ανάμεσα σε άλλα. Όμως, είχε συμβιβαστεί και πίστευε – «ορθολογικά» σκεπτόμενος – ότι για να λειτουργήσει το ρολόι του καπιταλισμού, θα πρέπει να υπάρχει ένα «υγιές» καταναλωτικό, αγοραστικό κοινό. Και αυτό τον καθησύχαζε, καθώς μπορεί θεωρητικά να απέρριπτε την ουσία του αλλά πρακτικά γοητευόταν από τη ματαιότητα της ύλης, ως άλλο «χρυσωμένο» χάπι στη στείρα, ενίοτε καταθλιπτική καθημερινότητά του.

Με άλλα λόγια ήλπιζε στην «ύπαρξη» επαρκών μισθών, συντάξεων, επιδομάτων κλπ ώστε να αγοράζονται,  καταναλώνονται τα όποια εισαγόμενα και μη αγαθά, όχι μόνο τα στοιχειώδη (πχ τρόφιμα, φάρμακα, ένδυση κλπ) αλλά και αυτοκίνητα και σπίτια. Ενίοτε και βίλες.. Πώς θα επιβίωνε ο όποιος καπιταλισμός, χωρίς αγοραστική ικανότητα, χωρίς την αναγκαία ισορροπία ανάμεσα στην προσφορά και την ζήτηση ; Κάπως έτσι θα τοποθετούσε την «κρίση» ως συστημικό πρόβλημα, ως δομική παραφωνία του καπιταλιστικού μοντέλου. Ίσως…

Τι θα σήμαινε όμως μια άλλη εκδοχή..; Δηλαδή ότι η ευρύτερη «κρίση» δεν αποτελεί τόσο συστημικό πρόβλημα (όπως το παρουσιάζουν «προβληματισμένοι» οικονομολόγοι, media κλπ), όσο μέρος του συστήματος, του καπιταλιστικού, που έχει ήδη μετασχηματιστεί σε ένα άγριο, πλήρως ανήθικο νεοφιλελεύθερο μοντέλο.

Ακόμα πιο απλοϊκά. Όσον αφορά την Ελλάδα, δεν υπάρχει «τόσο» κέρδος, όφελος από την ύπαρξη ενός ενεργού ελληνικού, εγχώριου καταναλωτικού κοινού. Και καθώς εχθρός του κέρδους είναι το περισσότερο κέρδος (κατόπιν πιθανός προγενέστερων μελετών και όχι όψιμων), η συγκεκριμένη χώρα θα αποφέρει μεγαλύτερα κέρδη ως η βιομηχανική «Κίνα» της Ευρώπης (με μισθούς επιβίωσης για τους ιθαγενείς), θα αποφέρει μεγαλύτερα κέρδη ως η τουριστική «Ταϊλάνδη» της Ευρώπης (με «εξωτικά» εξαγοράσιμα μέρη, φτηνό ντόπιο φαγητό, αλκοόλ, ναρκωτικά, ίσως και πορνεία) και σίγουρα θα αποφέρει ανυπολόγιστα κέρδη όταν η γεωπολιτική της χρησικτησία περάσει και νόμιμα, σε αλλότρια συμφέροντα.

Το πολυώροφο κρουαζιερόπλοιο της «ανάπτυξης» πλέει με υπομονή, στα συνήθως ήρεμα νερά της Μεσογείου. Μέσα υπάρχουν «οραματιστές» επιχειρηματίες και όχι μόνο, με τις οικογένειές τους και τους «φίλους» τους, έτοιμοι να αποβιβαστούν και να αναπτυχθούν, με την αρωγή πάντα ντόπιων «πατριωτών» επιχειρηματιών και λοιπών, που τους περιμένουν ιδρωμένοι αλλά καρτερικά στο λιμάνι. Ίσως για ένα 5%.  Αυτοί. Εμείς..;                                  

Εμείς περιμένουμε από τον Έλληνα καπετάνιο και το πλήρωμα του, μήπως και αλλάξει την προσχεδιασμένη ρότα. Το πρόβλημα είναι ότι σαστισμένοι και παραπληροφορημένοι, νωχελικά μοιρολογούμε αντί να συνειδητοποιήσουμε ότι πιθανόν να είμαστε το πλήρωμα.