Η 2α Αυγούστου αποτελεί την Ημέρα μνήμης της γενοκτονίας των Ρομά και των Σίντι από το ναζιστικό καθεστώς (Porajmos στα τσιγγάνικα) κατά το Β΄ Παγκόσμιο, στο Άουσβιτς στην Πολωνία. Περισσότεροι από 250.000 ήταν οι Τσιγγάνοι που αφανίστηκαν στα γερμανικά, τα ουγγρικά, τα ρουμανικά και τα κροατικά φασιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης, ανάμεσά τους και αυτοί που δολοφονήθηκαν μαζικά από τους ουκρανούς φασίστες.
Η πορεία των Ρομά στην Ευρώπη είναι γεμάτη με ιστορίες εθνοκάθαρσης, εξευτελισμού, βασανιστηρίων, απαγωγών παιδιών, καταναγκαστικής εργασίας και για αιώνες οι τσιγγάνοι ήταν στιγματισμένοι σαν εγκληματίες, κοινωνικά απόβλητοι και αγύρτες.Το 16ο και 17ο αιώνα, ο διωγμός των τσιγγάνων είναι καθεστώς σε όλη την Ευρώπη με διάφορες μορφές: εξόντωση με «φωτιά και σίδερο» στη Γαλλία, καταδίκη σε εξορία όλων ανεξαιρέτως από την Ισπανία, κρέμασμα στην Αγγλία και προσπάθειες εξαναγκασμένης αφομοίωσης σε άλλες χώρες.Στη Ρουμανία ήταν για αιώνες σκλάβοι: η μακραίωνη δουλεία τους τερματίστηκε μόλις το 1856. Ο διωγμός των τσιγγάνων έφτασε όμως στη συμβολική και υλική κορύφωσή του στη ναζιστική Γερμανία. Οι Ρομά είναι ένας από τους παλαιότερους λαούς της Ευρώπης.
Κατά την επικρατούσα άποψη, όπως μαρτυρούν και ρίζες της γλώσσας τους, των ρομανί, οι Ρομά έφτασαν στον ευρωπαϊκό χώρο από την Ινδία, στις αρχές του 11ου αιώνα. Έπειτα κατά κύματα εγκαταστάθηκαν σχεδόν σε όλες τις χώρες της γηραιάς ηπείρου. Ένα μωσαϊκό πληθυσμών, που από τη δεκαετία του ’70 συγκλίνουν στο εθνικό όνομα Ρομ. Στη γλώσσα τους σημαίνει «Άνθρωπος».
Κι έμελλε σε αυτό το λαό να βιώσει τον πιο απάνθρωπο διωγμό στον 20 αιώνα. Το 1942 ο Χίμλερ διέταξε τη μεταφορά των Ρομά στο Άουσβιτς Μπιρκενάου, διαταγή που αντιστοιχεί στην απόφαση για την «τελική λύση» στο εβραϊκό «πρόβλημα». Το Νοέμβριο του 1943 οι Ρομά μπήκαν στο ίδιο επίπεδο με τους Εβραίους και τοποθετήθηκαν σε στρατόπεδα εξόντωσης. Στις 2 Αυγούστου του 1944 εξοντώθηκαν σε θαλάμους αερίων όσοι είχαν απομείνει στο Άουσβιτς.Η πολιτική εξόντωσης εφαρμόστηκε και σε περιοχές τις οποίες έλεγχαν οι ναζί καθώς και σε συμμαχικές χώρες, ειδικά στην Κροατία, τη Σλοβακία, τη Ρουμανία και την Ουγγαρία.
Στην Κεντρική Ευρώπη, στο προτεκτοράτο της Βοημίας και Μοραβίας, η εξόντωσή τους ήταν τόσο εκτενής που η βοημική τσιγγάνικη διάλεκτος εξαφανίστηκε. Μελετητές υποστηρίζουν ότι σχεδόν ολόκληρος ο τσιγγάνικος πληθυσμός εξοντώθηκε στην Κροατία, την Εσθονία, τη Λιθουανία, το Λουξεμβούργο και την Ολλανδία.
Στα χρόνια του 1950, οι Ρομά υποχρεούνται σε μόνιμη εγκατάσταση, ιδίως από τα κομμουνιστικά καθεστώτα, ενώ αργότερα η πτώση του τείχους του Βερολίνου το 1989 με την ανάδυση των διαφόρων εθνικισμών απελευθέρωσε την έκφραση βαθιών αντι-Ρομά συναισθημάτων.
H σφαγή των Σίντι (Γερμανοί Τσιγγάνοι) και των Ρομά δεν αναγνωρίζεται σήμερα ως γενοκτονία, από τη Γερμανία και το 2005 όταν έγινε η μεγάλη εκδήλωση για τα εγκαίνια του μνημείου του Ολοκαυτώματος στο Βερολίνο από το μνημείο – και από τη Μνήμη – αποκλείστηκαν (και) τα θύματα Τσιγγάνοι.
Πηγή: Ειρήνη Παναγιώτου / kar.org.gr
