O παραμορφωτικός καθρέφτης

Όπως και οι περισσότεροι, δεν έχω γνωρίσει τον Στέφανο Τσιτσιπά από κοντά. Δεν ξέρω τι κουβαλά στο κεφάλι του, δεν γνωρίζω τις απόψεις του, την αγαπημένη του μουσική και τους φίλους του. Ξέρω, μόνο, ότι είναι ένα παιδί που αφιέρωσε τη ζωή του στον αθλητισμό, για να φτάσει να γίνει ο κορυφαίος τενίστας που έχει αναδείξει ποτέ η Ελλάδα κι ένας από τους καλύτερους του κόσμου. Η αφοσίωση και οι θυσίες που χρειάζονται για να συμβεί αυτό δεν μπορούν να γίνουν εύκολα αντιληπτές. Είναι ένας αθλητής παγκόσμιας κλάσης, στα 22 του χρόνια, με μια ζωή εντελώς διαφορετική από τους συνομήλικούς του.

Κι όμως, στην εποχή των Social Media, η αίσθηση που δημιουργείται για τον Τσιτσιπά και τον κάθε Τσιτσιπά που έχει γίνει δημόσιο πρόσωπο μέσω του αθλητισμού, είναι ότι κάπου τον ξέρουμε. Ένα, δύο, δέκα άστοχα ή εύστοχα tweets αρκούν για να παγιωθεί μια άποψη, η οποία στον κόσμο του viral είναι πολύ δύσκολο να ξεριζωθεί στη συνέχεια. Τα παραδείγματα μεγάλων αθλητών, Ελλήνων και ξένων, που έχουν «καεί» από τα Social Media είναι πολλά. Το στίγμα μένει, ακόμα κι αν αποδεδειγμένα ήταν ένα στιγμιαίο λάθος ή μια παιδιάστικη συμπεριφορά, η οποία στη συνέχεια εξετάστηκε, αναλύθηκε και διαγράφηκε. 

Η αλήθεια είναι πως ο Στέφανος Τσιτσιπάς με τις αναρτήσεις του έχει απογοητεύσει αρκετούς που περιμένουν από έναν αθλητή παγκόσμιας κλάσης να δείχνει αντίστοιχο υψηλό επίπεδο σε κάθε του έκφανση. Ο Γιώργος Μπαντής, ο πρόεδρος του ΠΣΑΠ και ένας ποδοσφαιριστής που έχει αποδείξει πολλάκις το επίπεδο και την προσωπικότητά του, λέει συνεχώς πως, είτε το θέλει είτε όχι, ο αθλητής μοιραία αποτελεί πρότυπο για παιδιά και οφείλει να κρατά μια υπεύθυνη στάση παντού: Είτε μέσα στο γήπεδο, όταν όλες οι κάμερες είναι στραμμένες πάνω του, είτε περιμένοντας σε μια ουρά τράπεζας και κάνοντας ένα γρήγορο post από το κινητό. 

Αυτό το post, ίσως είναι αρκετό για να ενθουσιαστεί ή να απογοητευτεί ο άνθρωπος που διψά για κάθε αγωνιστική του παράσταση, το παιδί που εμπνέεται στην καθημερινότητά του, ο φίλαθλος που ταυτίζεται. Τα Social Media λειτουργούν ως παραμορφωτικός καθρέφτης, τόσο προς το θετικό, όσο και προς το αρνητικό και χτίζουν μια εικόνα πλασματική. Όχι, απαραίτητα ψευδή, καθώς είναι πιθανό ένα σεξιστικό tweet ή μια ευχή χωρίς ίχνος ενσυναίσθησης, να αντανακλούν την πλήρη εικόνα. Δεν μπορεί, όμως, αυτό να είναι δεδομένο. Αν, για παράδειγμα, ένας αθλητής αντίστοιχου επιπέδου και εισοδήματος ξεκινούσε αυτόματα τα επαναστατικά τσιτάτα στο Instagram με στόχο μόνο και μόνο για να κερδίσει τη συμπάθεια συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων, θα σήμαινε αυτόματα ότι διαθέτει βάθος; «Μάγκα σε κάνουν όσα ζεις όχι όσα λες», έλεγαν κάποτε οι Active Member. Δεν μπορεί, επίσης, να είναι δεδομένο ότι ένα αυθεντικό αθλητικό ταλέντο ή ένας άνθρωπος με ιδιαίτερα ανεπτυγμένο κάποιο συγκεκριμένο είδος νοημοσύνης, θα ξεχωρίζει με την προσωπικότητά του και εκτός γηπέδων.

Για αρκετούς λόγους και με βάση την τωρινή εικόνα, δε θα έπαιρνα «φανέλα» του Τσιτσιπά στο παιδί μου, όπως θα έκανα με τον Γιάννη Αντετοκούνμπο. Ίσως αυτό να αλλάξει σε μερικά χρόνια. Όμως η ταύτισή του με τις ξεπεσμένες περσόνες του lifestyle είναι λανθασμένη. Το συνολικό πλαίσιο της παρουσίας του στα Εμιράτα είναι εντελώς διαφορετικό από τα κορωνοπάρτι και τα ταξίδια αναψυχής. Ακόμα κι αν ο ίδιος αδυνατεί να κατανοήσει τις συνθήκες που επικρατούν στη χώρα του, ακόμα κι αν δεν χωράει το μυαλό του τους ισχυρούς συμβολισμούς έπειτα από τη συμμετοχή του στο σποτ της καμπάνιας «Μένουμε ασφαλείς» και το timing μιας εορταστικής selfie, η περίπτωσή του δεν έχει καμία σχέση με των υπόλοιπων που πρωταγωνίστησαν στην επικαιρότητα του τίποτα. Όπως κάθε δημόσιο πρόσωπο ανάλογου βεληνεκούς, ο Στέφανος είναι αναγκασμένος να ζει, παράλληλα με το σπίτι και τις προπονήσεις του, στις οθόνες των κινητών και των υπολογιστών. Το αν η ψηφιακή του έκδοση θα ανταποκρίνεται στην πραγματική, είναι κάτι που τελικά θα το επιλέξει ο ίδιος. Όπως και το αν θα αφήσει τον καθρέφτη και τις αντανακλάσεις του να τον διαμορφώσουν.

Με τον παραμορφωτικό καθρέφτη, πάντως, υπάρχει η πιθανότητα να συμβεί αυτό που έγραφε ο Τσέχωφ: το άσχημο να καμπυλώνεται σε όλες τις πλευρές με τέτοιο τρόπο, που να γίνεται τυχαία όμορφο. Κι έπειτα, η αντανάκλαση του καθρέφτη γίνεται εμμονή και η στρεβλή εικόνα του φαντάζει ως η μοναδική αλήθεια. Για τον κάθε Τσιτσιπά, τα Social Media δεν μπορούν να αποτελούν την μοναδική αλήθεια. Αδικούν την προσπάθεια και τις θυσίες τους…