Ο σκηνοθέτης Αλέξης Τσάφας στο koutipandoras.gr: "Η Μπίλι Χόλιντεϊ υπήρξε η ηρωίδα ενός πικρού μυθιστορήματος"

Ο σκηνοθέτης της παράστασης «Lady Day – Η Κυρία με τις Γαρδένιες», Αλέξης Τσάφας, μιλά για την πολυτάραχη ζωή της θεϊκής Μπίλι Χόλιντεϊ και τον τρόπο που ο ίδιος την προσέγγισε.

Συνέντευξη στους Παναγιώτη Φρούντζο, Κωνσταντίνο Καϊμάκη

Τι σας παρακίνησε να ασχοληθείτε με τη ζωή της Μπίλι Χόλιντεϊ;

Ο μοναδικός τρόπος που ερμήνευε τα τραγούδια της. Θλίψη και αισθησιασμός ταυτόχρονα. Αν και η φωνή της δεν είχε την τελειότητα της Ella Fitzgerald, ο τρόπος της με προκαλούσε να αναζητήσω την αλήθεια της. Και όταν έπιασα την άκρη του νήματος, μου ήταν αδύνατο να αντισταθώ.

Με ποιον τρόπο προσπαθείτε να καταβυθιστείτε στην ψυχή της Lady Day και ποιο στοιχείο κυριαρχεί στον πυρήνα της ψυχής της;

 Άκουγα και ξανάκουγα τα τραγούδια της. Δεν άργησα να ανακαλύψω πως κάθε ερμηνεία του ίδιου τραγουδιού ήταν διαφορετική! Άρχισα λοιπόν να αναζητώ κάθε πηγή που θα μου έδινε πληροφορίες για τη ζωή της. Υπήρχε η αυτοβιογραφία της, αλλά φοβόμουν τον εξωραϊσμό που μπορούσαν να είχαν επιβάλλει οι εκδότες. Ψάχνοντας, ανακάλυψα διάφορα ντοκιμαντέρ και τηλεοπτικά προγράμματα στα οποία μιλούσε η ίδια αλλά και συνεργάτες της. Σύντομα απογοητεύτηκα από τις αλληλοσυγκρουόμενες πληροφορίες και έτσι ξαναγύρισα στην ακρόαση των τραγουδιών της ως μοναδικό μέσο προσέγγισής της.

Δεν μπορώ να ξέρω τι κυριαρχούσε στην ψυχή της, αλλά αισθάνομαι πως ήταν μια απέραντη μοναξιά.

Ποια στοιχεία συνθέτουν την παράσταση που σκηνοθετείτε;  

Η Μπίλι Χόλιντεϊ  πέθανε πολύ νέα, αλλά ο έντονος τρόπος που ζούσε την είχε φθείρει κυρίως εσωτερικά. Στην παράσταση η ηρωίδα παρουσιάζεται σαν να θέλει να μοιραστεί μαζί μας όσα τη στοιχειώνουν λίγο πριν πεθάνει. Η προσέγγισή μου απαιτούσε μια συνθήκη σχεδόν αντιφατική. Παρακμή, ερωτισμό και λάμψη μιας λαϊκής ντίβας ταυτόχρονα. Και η Αλεξία Μπεζίκη μου το έδωσε. Όμως, η παράσταση είναι κάτι περισσότερο από ένας θεατρικός μονόλογος. Υπάρχουν και οι μουσικοί του δρόμου που την πλαισιώνουν και μερικές φορές αποτελούν το alter ego της. Είναι δύο μουσικοί με θητεία στη Νέα Υόρκη. Ο Μάνος Λούτας στο κοντραμπάσο και ο σαξοφωνίστας Γιάννης Κασσέτας που υπογράφει και τις μουσικές συνθέσεις. Σε καμία περίπτωση δεν θέλησα η παράσταση να έχει το χαρακτήρα του μιούζικαλ, ούτε αξιοποίησα τις ευκολίες του φολκλόρ της δεκαετίας του ’30. Προσπάθησα να έχω μια πιο διαχρονική προσέγγιση.

Η περιπετειώδης ζωή της ήταν διάστικτη από το ρατσισμό, τις ιστορίες της με τους άντρες, την εξάρτησή της από τα ναρκωτικά και το αλκοόλ, τις φυλακίσεις και το κυνηγητό της αστυνομίας που την κατέστρεψε. Όλες αυτές οι καταστάσεις συνθέτουν ένα πολύ δυνατό βιογραφικό μυθιστόρημα, αλλά, ταυτόχρονα, και μια πολύ δυστυχισμένη προσωπική ζωή. Έζησε τη ζωή της σαν να ήταν μυθιστόρημα;

Δεν πιστεύω πως ένας άνθρωπος που ζει τόσο έντονα την κάθε του μέρα έχει συνολική συναίσθηση της πραγματικότητας μέσα στην οποία ζει. Για εμάς όμως που την κοιτάμε από απόσταση σίγουρα ήταν η ηρωίδα ενός πικρού μυθιστορήματος.

Τι ήταν αυτό που ήθελε πραγματικά από τη ζωή η Μπίλι Χόλιντεϊ;

Η δική μου ανάγνωση της ζωής της οδηγεί στο ότι το μόνο που την ενδιέφερε ήταν να γεμίσει την οδυνηρή και ψυχοφθόρα μοναξιά που κουβαλούσε από παιδί. Οι ερωτικές σχέσεις, το αλκοόλ  και τα ναρκωτικά ήταν απλώς ο λάθος τρόπος για να το πετύχει. 

Τι σήμαινε να είσαι φτωχός Αφροαμερικανός και τι πλούσιος Αφροαμερικανός στις Ηνωμένες Πολιτείες στις δεκαετίες του ’30 και του ’40;

Εκείνη την εποχή ο Αφροαμερικανός υφίστατο συνεχώς τις συνέπειες του φυλετικού διαχωρισμού, ανεξάρτητα από την οικονομική του κατάσταση. Σήμερα όμως αν είναι πλούσιος ή διάσημος, η ζωή του σίγουρα είναι πολύ πιο εύκολη.

Ποιες ερμηνείες της Μπίλι Χόλιντεϊ αγαπάτε;

Λατρεύω τις ζωντανές ηχογραφήσεις της στη δεκαετία του ’30. Κυρίως όταν συνοδεύετε από την ορχήστρα του Count Basie  και το σαξοφωνίστα Lester Young. Αγαπημένα μου κομμάτια είναι το «All of me», το «Gloomy Sunday», το «Yesterdays», και το «Trav’lin Light».

INFO:

Από 4 Δεκέμβρη 2015 στο Altera Pars (Μεγ. Αλεξάνδρου 123, Αθήνα, τηλ.: 210 3410011)

Κάθε Παρασκευή 12.00 (μεταμεσονύχτια) και  Κυριακή 18.00

Τιμές: 12 ευρώ, άνεργοι 8 ευρώ, ατέλειες βάσει διαθεσιμότητας

Με την Αλεξία Μπεζίκη στον ρόλο της Μπίλι Χόλιντεϊ

Σύνθεση / Ενορχήστρωση / Σαξόφωνο: Γιάννης Κασσέτας

Κοντραμπάσο: Μάνος Λούτας

Σκηνοθεσία: Αλέξης Τσάφας

Κείμενο / Διασκευή: Βάσια Καρυτινού

Φωτισμοί: Στέλλα Κάλτσου

Σκηνικά – Κουστούμια: Δήμητρα Παναγιωτοπούλου

Φωτογραφία – Γραφιστικά: Κώστας Παπαλέξης