«Παγόβουνο» αντισεξισμού

Το «Παγόβουνο» από την αυτοδιαχειρζόμενη ομάδα Doclab.gr έκανε την πρώτη του εμφάνιση στο πλαίσιο του 20ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης και πλέον παρουσιάζεται σε δομές και κοινωνικούς χώρους σε όλη την Ελλάδα.  

«Το Παγόβουνο» επιχειρεί να εμβαθύνει στην κυρίαρχη κουλτούρα που προωθεί και δικαιολογεί την έμφυλη βία. Βασισμένο στην ιδέα των Μαρίας Σαράντη και Πηνελόπης Σεδίκου, παρουσιάστηκε για πρώτη φορά πέρσι στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Ο κόσμος το υποδέχτηκε με ενδιαφέρον. Μετά την πρώτη προβολή του μάλιστα, ένας άντρας σηκώθηκε και ζήτησε δημόσια συγγνώμη από τις γυναίκες. Αυτός ήταν και ένας από τους βασικούς στόχους του ντοκιμαντέρ. Να απευθυνθεί και στο «εχθρικό» κοινό, σε αυτό που εξακολουθεί να αναπαράγει τον στερεοτυπικό και σεξιστικό λόγο.

«Είναι ένα πρότζεκτ που κατέθεσαν οι μαθήτριές μου στο εργαστήριο κινηματογράφου που είχαμε δημιουργήσει πριν από δύο χρόνια. Κάποια στιγμή διαπίστωσαν ότι ήταν ένα πολύ σημαντικό θέμα, για το οποίο θα άξιζε να αρθρωθεί ένας πιο ολοκληρωμένος λόγος. Εγώ ανέλαβα τη σκηνοθεσία και την παραγωγή και τα κορίτσια το δούλεψαν σε επίπεδο έρευνας. Από την αρχή ήταν ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένες σε σχέση με αυτό το θέμα και είχαν αναπτύξει ακτιβιστική δράση», λέει ο σκηνοθέτης Μάνος Παπαδάκης.

Το «Παγόβουνο» προσπαθεί να βγάλει στο προσκήνιο τον θύτη, να απευθυνθεί και σε αυτόν με στόχο να προκαλέσει την αμφισβήτηση και την αλλαγή της στάσης του. «Είναι ένα ντοκιμαντέρ για τους θύτες που δημιουργούνται στο κοινωνικό περιβάλλον όπου ζούμε. Εμείς προσπαθήσαμε να εμβαθύνουμε και να αναζητήσουμε τις αιτίες. Η ταινία θέτει ερωτήματα και δεν δίνει εύκολες απαντήσεις».

Στο ντοκιμαντέρ εμφανίζονται μέλη από το Καταφύγιο Γυναίκας, το Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας, τη φεμινιστική συλλογικότητα Το Μοβ, καθώς και η πρόεδρος της Επιτροπής Φύλου και Ισότητας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Ενα όμως από τα προβλήματα που αντιμετώπισαν οι συντελεστές ήταν ότι δεν κατάφεραν να βρουν άνδρες θύτες πρόθυμους να μιλήσουν.

«Προσπαθήσαμε να βρούμε ανθρώπους από τις φυλακές, απευθυνθήκαμε σε φορείς και οργανισμούς αλλά δυστυχώς περιοριστήκαμε σε συνεντεύξεις δρόμου. Υπάρχει μια δραματοποιημένη εισαγωγική σκηνή με έναν άντρα που βρίσκεται πίσω από μια κοπέλα τη νύχτα καθώς εκείνη επιστρέφει στο σπίτι της. Φτιάξαμε αυτήν τη σκηνή για να καταδείξουμε το ενσωματωμένο συναίσθημα του φόβου και της ανασφάλειας. Αυτός ο άνθρωπος δεν είναι απαραίτητα ο θύτης αλλά η παρουσία του δημιουργεί από μόνη της μία απειλή. Μέσα στο ντοκιμαντέρ θίγονται και ζητήματα που σχετίζονται με την εκκλησία, τα ΜΜΕ, την εκπαίδευση και την πολιτική. Ολα αυτά συντηρούν ή δημιουργούν τον σεξισμό».

Η άποψη του σκηνοθέτη είναι ότι η ρίζα του προβλήματος βρίσκεται στην πατριαρχία. «Ο σεξισμός βολεύει τους υποστηρικτές της πατριαρχίας ώστε να διατηρείται η ίδια κατάσταση. Ενα άλλο πρόβλημα είναι ότι ο σεξισμός πουλάει με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος. Η γυναίκα θεωρείται λιγότερο έξυπνη, λιγότερο ικανή και αυτό δίνει το “δικαίωμα” στον άντρα να την κακοποιεί».

Υπάρχει όμως αλλαγή της στάσης και της νοοτροπίας απέναντι σε αυτό το ζήτημα; «Βλέπουμε μια πολύ αργή διόρθωση του προβλήματος. Προσπαθήσαμε να βάλουμε και εμείς ένα λιθαράκι προς αυτή την κατεύθυνση. Ο δημόσιος λόγος βοηθάει. Δυστυχώς όμως όταν πάει να διορθωθεί μια κατάσταση, δημιουργείται ένας άλλος πόλος, μια άλλη αντίθετη δύναμη που αντιστέκεται με μανία».

 «Ψάχνουμε τρόπους να απλωθεί το μήνυμα. Οι άντρες θα έπρεπε πρώτοι να προβληματιστούν για τη στάση τους και να αρχίσουν να την αλλάζουν. Θα είχε ενδιαφέρον να προβληθεί το ντοκιμαντέρ μπροστά στο φανατικό και μισογύνικο κοινό. Οταν υπάρχουν ερεθίσματα, τα σποράκια αρχίζουν και φυτρώνουν. Εχουμε βέβαια και αρνητικές αντιδράσεις από ανθρώπους που προσπάθησαν να γελοιοποιήσουν τη δουλειά μας, οι οποίοι δυστυχώς ανήκουν στην άλλη πλευρά. Αυτό το περιμέναμε και δεν μας επηρεάζει αρνητικά. Γιατί τα θετικά μηνύματα που δεχθήκαμε από τον κόσμο και από τους συναδέλφους μας ήταν πολύ σημαντικά».

Το «Παγόβουνο» εντάσσεται στις δραστηριότητες της ανεξάρτητης, αυτοδιαχειριζόμενης ομάδας παραγωγής ντοκιμαντέρ DOCLABgr, η οποία δημιουργήθηκε τον Μάρτιο του 2016. Η ομάδα λειτουργεί εντελώς ανεξάρτητα, χωρίς χορηγούς, στηριζόμενη σε δωρεές φίλων κι ενδιαφερόμενων ενώ δεν αποσκοπεί σε κανενός είδους οικονομικό όφελος. «Εχουμε δουλέψει και το ντοκιμαντέρ “Η θάλασσα δίπλα μας”, το οποίο είναι περιβαλλοντικό και ασχολείται με τον Θερμαϊκό. Η ομάδα καταπιάνεται με κοινωνικά και πολιτικά θέματα γύρω από τα οποία υπάρχει ευαισθητοποίηση και έρευνα».

-Το Παγόβουνο προβάλλεται στο δημοτικό συνεδριακό κέντρο Θήβας την επόμενη Κυριακή 25 Νοεμβρίου, στο πλαίσιο της εκδήλωσης: Έμφυλη βία, Κοινωνικός αποκλεισμός και Κοινωνική προστασία. Εδώ  το link της εκδήλωσης.

Το ντοκιμαντέρ έχει ταξιδέψει σε κοινωνικούς χώρους και φεστιβάλ σε όλη την Ελλάδα. 

-Η 25η Νοεμβρίου είναι η Παγκόσμια Hμέρα για την Εξάλειψη της Βίας Κατά των Γυναικών.

Το Παγόβουνο / Iceberg

Σκηνοθεσία: Μάνος Παπαδάκης

Σενάριο: Μαρία Σαράντη, Πηνελόπη Σεδίκου, Μάνος Παπαδάκης

Αφήγηση: Αστερόπη Χαριτίδου, Μαρία Σαράντη, Μάνος Παπαδάκης

Έρευνα: Μάνος Παπαδάκης, Μαρία Σαράντη, Πηνελόπη Σεδίκου

Έτος Παραγωγής: 2018

Χώρα Παραγωγής: Ελλάδα

Διάρκεια: 35 λεπτά