Πολυδύναμο mRNA εμβόλιο κατά της γρίπης γεννά μεγάλες προσδοκίες

Επιστήμονες στις ΗΠΑ ανέπτυξαν και δοκίμασαν σε ζώα ένα καθολικό (πολυδύναμο) mRNA εμβόλιο ενάντια και στα 20 γνωστά στελέχη του ιού της γρίπης. Το ευρέος φάσματος αντιγριπικό εμβόλιο άφησε πολλές υποσχέσεις ότι θα μπορούσε να βοηθήσει σημαντικά σε μια μελλοντική πανδημία γρίπης, καθώς όπως έδειξαν οι αρχικές δοκιμές του στα τρωκτικά, παρήγαγε σημαντική προστασία.

Οι ερευνητές της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια, με επικεφαλής τον καθηγητή μικροβιολογίας Σκοτ Χένσλεϊ και τον πρωτοπόρο στην έρευνα mRNA εμβολίων καθηγητή Ντρου Γουάισμαν, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Science». Το υπό δοκιμή δύο δόσεων εμβόλιο χρησιμοποιεί την ίδια mRNA τεχνολογία που ενσωματώνουν τα εμβόλια των Pfifer/BioNTech και Moderna κατά του κορονοϊού, όπως μεταδίδει το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων.

Οι δοκιμές του πολυδύναμου αντιγριπικού εμβολίου, σε 18 υποτύπους ιών γρίπης Α (Η1 έως Η18) και δύο στελέχη ιών Β, έδειξαν ότι αυτό μείωσε δραστικά τα συμπτώματα της αρρώστιας στα ζώα και τα προστάτευσε από θάνατο, ακόμη και όταν αυτά εκτέθηκαν σε στελέχη γρίπης διαφορετικά από εκείνα που είχαν χρησιμοποιηθεί στο εμβόλιο. Το εμβόλιο παρήγαγε υψηλά επίπεδα αντισωμάτων στα ποντίκια, που παρέμειναν αυξημένα για τουλάχιστον τέσσερις μήνες και τα οποία εμφάνισαν ισχυρή αντίδραση απέναντι και στους 20 υποτύπους των ιών της γρίπης.

«Η όλη ιδέα είναι να έχουμε ένα εμβόλιο που θα δίνει στους ανθρώπους ένας βασικό επίπεδο ανοσιακής μνήμης απέναντι σε διαφορετικά στελέχη γρίπης, έτσι ώστε να υπάρχουν λιγότερες ασθένειες και θάνατοι, όταν συμβεί η επόμενη πανδημία γρίπης», δήλωσε ο δρ Χένσλεϊ.

Οι ιοί της γρίπης προκαλούν περιοδικά πανδημίες με τεράστιο κόστος σε ανθρώπινες ζωές, με πιο γνωστή περίπτωση εκείνη της «ισπανικής» γρίπης της περιόδου 1918-19, όταν πέθαναν δεκάδες εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως. Οι ιοί της γρίπης κυκλοφορούν σε πουλιά, χοίρους και άλλα ζώα και οι πανδημίες αρχίζουν όταν ένα από αυτά τα στελέχη «πηδάει» στους ανθρώπους και αποκτά μεταλλάξεις που του επιτρέπουν να προσαρμοστεί καλύτερα και έτσι να εξαπλωθεί από άνθρωπο σε άνθρωπο. Τα σημερινά αντιγριπικά εμβόλια είναι εποχικά, προστατεύοντας εν μέρει από πρόσφατα στελέχη, αλλά δεν αναμένεται να προστατεύουν από νεοαναδυόμενα πανδημικά στελέχη.

Ένα πολυδύναμο ή καθολικό αντιγριπικό εμβόλιο δεν αναμένεται να παρέχει εξουδετερωτική ανοσία που να αποτρέπει πλήρως τις λοιμώξεις από τον ιό της γρίπης, αλλά θα μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο σοβαρής νόσησης και θανάτου.

Οι ερευνητές σχεδιάζουν κλινικές δοκιμές του πολυδύναμου εμβολίου σε ανθρώπους διαφόρων ηλικιών. Ακόμη, ευελπιστούν ότι μελλοντικά ένα παρόμοιο πολυδύναμο εμβόλιο mRNA θα μπορούσε να αναπτυχθεί και έναντι άλλων δυνητικά πανδημικών ιών όπως οι κορονοϊοί.

Οι αμερικανικές εταιρείες Moderna και Pfizer έχουν ήδη αναπτύξει mRNA αντιγριπικά εμβόλια που βρίσκονται στο τελευταίο στάδιο δοκιμών σε ανθρώπους, ενώ οι συνεργαζόμενες GSK και CureVac βρίσκονται στο αρχικό στάδιο δοκιμής τους σε ανθρώπους. Όμως όλα αυτά τα εμβόλια δεν είναι καθολικά, αλλά προορισμένα να προστατεύσουν από μόνο τέσσερα στελέχη γρίπης που κυκλοφορούν πρόσφατα, αν και θεωρητικά η σύνθεσή τους θα μπορούσε να αλλάζει κάθε χρόνο.

Επειδή οι ιοί της γρίπης αποτελούν «κινούμενους στόχους», καθώς εξελίσσονται (μεταλλάσσονται) συνεχώς, οι δημιουργοί αντιγριπικών εμβολίων μέχρι στιγμής προσπαθούν να προβλέψουν ποιά θα είναι τα κυρίαρχα στελέχη κάθε χρόνο, αλλά μερικές φορές η πρόβλεψή τους απέχει από την πραγματικότητα, με συνέπεια το αντιγριπικό εμβόλιο να είναι λιγότερο αποτελεσματικό του αναμενόμενου. Απώτερος στόχος είναι η αντικατάσταση των ετήσιων εποχικών εμβολίων με ένα καθολικό εμβόλιο «παντός καιρού», κάτι όχι εύκολο.