Πως το DNA, η Βεργίνα και το…Μάντσεστερ μπορούν να λύσουν τον "γρίφο" της Αμφίπολης

Στους ανασκαφείς είχε πέσει το βάρος, όλο αυτό το διάστημα, για να ρίξουν φως στο μυστήριο της Αμφίπολης. Οι αρχαιολόγοι αναζητούσαν τον νεκρό που έχει ταφεί εκεί, αλλά και τα στοιχεία που θα μπορούσαν να συνδράμουν στον εντοπισμό της ταυτότητάς του καθώς και στη χρονολόγηση του τύμβου. Η επίλυση του μυστηρίου παραπέμπεται, τώρα, στα εργαστήρια.

Στην Αγγλία και συγκεκριμένα στο Μάντσεστερ θα μπορούσε να δοθεί η πολυαναμενόμενη απάντηση, ή τουλάχιστον να αποκλειστούν κάποιες από τις πιθανές απαντήσεις για το ποιος είναι ο νεκρός στην Αμφίπολη. Κλειδί μπορεί να αποδειχθεί η σύγκριση γενετικού υλικού από τους τάφους της Βεργίνας, αλλά και από αντίστοιχο υλικό από τράπεζες δεδομένων στην Αίγυπτο και σε χώρες της Ασίας. Από τον περασμένου Αύγουστο, έχει σταλεί στο Ινστιτούτο Γενετικής και Βιοτεχνολογίας του Μάντσεστερ γενετικό υλικό από τον τάφο ΙΙ του Φιλίππου και από τον τάφο του Πρίγκιπα στη Βεργίνα, ενώ σημαντική μπορεί να είναι και η προσπάθεια αποκρυπτογράφησης του σκελετού που βρέθηκε στον τύμβο Καστά, αν σταλεί γενετικό υλικό του.

«Αν αποδειχθεί ότι υπάρχει συγγενική σχέση των νεκρών της Βεργίνας με αυτόν της Αμφίπολης θα περιοριστεί ο κατάλογος των υποψηφίων ”ενοίκων” του τύμβου Καστά», δήλωσε στο «Εθνος» ο ανθρωπολόγος και μέλος της Ομάδας Ανθρωπολογικών Ερευνών Θόδωρος Αντίκας, προσθέτοντας ότι τα αποτελέσματα θα είναι γνωστά σε περίπου έξι μήνες. «Στις αρχές του 2013 βρέθηκαν τα οστά του βασιλιά της Αγγλίας Ριχάρδου Γ’ σε πάρκινγκ του Λονδίνου και πολύ σύντομα μέσω τράπεζας δεδομένων εντοπίστηκε συγγενής του στην Αυστραλία», πρόσθεσε ο ίδιος. Το ζήτημα αυτό επαναφέρει το αίτημα που διατυπώνουν επιστήμονες εδώ και καιρό, για τη δημιουργία τράπεζας DNA με γενετικό υλικό από ευρήματα αρχαιολογικών ανασκαφών στην Ελλάδα.

«Το ανθρώπινο γονιδίωμα έχει ανακαλυφθεί από τις αρχές της δεκαετίας του ’90 και μόνο εμείς στην Ελλάδα δεν έχουμε ακόμη οργανωθεί», λέει ο κ. Αντίκας. Για μία μερίδα ακαδημαϊκών, η ανάλυση του DNA είναι η μεγαλύτερη αρχαιολογική ανασκαφή όλων των εποχών, κι όχι άδικα. «Η έρευνά μας βασίζεται στην ανάλυση της αλληλούχισης του DNA για να δώσει απαντήσεις σε ερωτήματα αρχαιολογικού χαρακτήρα», εξηγεί στην ιστοσελίδα το αρμόδιο τμήμα Βιομοριακής Αρχαιολογίας του βρετανικού Πανεπιστημίου του Μάντσεστερ. Εξειδικευμένο στις… ανασκαφές γενετικού υλικού, το συγκεκριμένο ερευνητικό εργαστήριο εντάσσεται στη Σχολή Επιστημών Ζωής («”Faculty of Life Sciences”) του University of Manchester, λειτουργεί υπό την επίβλεψη του καθηγητή Βιομοριακής Αρχαιολογίας Τέρι Μπράουν και έχει στο παρελθόν συνεργαστεί πολλές φορές με το Ινστιτούτο «Δημόκριτος».

Το βρετανικό πανεπιστήμιο είναι ένα από τα εξειδικευμένα ερευνητικά κέντρα όπου θα μπορούσαν να μεταφερθούν τα οστά του σκελετού της Αμφίπολης για ανάλυση. Στο παρελθόν έχει εργαστεί πάνω σε αρχαιολογικούς σκελετούς από τη Βρετανία και την Ελλάδα, ενώ μεταξύ των δημοσιεύσεων του καθηγητή Τέρι Μπράουν ξεχωρίζει κανείς και μία του 2008 για «το αρχαίο DNA σε ανθρώπινα οστά από τη νεολιθική εποχή και την εποχή του χαλκού σε αρχαιολογικές τοποθεσίες σε Ελλάδα και Κρήτη» (“Ancient DNA in human bones from Neolithic and Bronze Age sites in Greece and Crete”).

Το αρχαίο DNA αποτελεί ένα παράθυρο στο παρελθόν, ικανό να μας οδηγήσει σε στοιχεία όπως: ο τρόπος ζωής του νεκρού, οι συνήθειές του, ακόμη και οι ασθένειες που ο νεκρός είχε περάσει ή η οργάνωση των δομών της κοινωνίας στην οποία εκείνος έζησε. «Το αρχαίο DNA έχει αξιοσημείωτες δυνατότητες ως πηγή γενετικών δεδομένων, ενώ παράλληλα προσφέρει επίσης νέες δυνατότητες και στο μέτωπο της μελέτης των ασθενειών από τις οποίες υπέφεραν οι άνθρωποι τα αρχαία χρόνια», εξηγεί στην ιστοσελίδα του το τμήμα Βιομοριακής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου του Μάντσεστερ.