Πως τελικά εμφανίστηκε ο κορονοϊός; Οι θεωρίες του ΠΟΥ μετά την έρευνα στην Ουχάν

Μια ομάδα ειδικών που ορίσθηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) ολοκλήρωσε αυτή την εβδομάδα την 28ήμερη αποστολή της στην κινεζική πόλη Ουχάν όπου αναζήτησε στοιχεία για την προέλευση της Covid-19. Ας ρίξουμε όμως μια ματιά στα ευρήματά της:

Ποια είναι τα κύρια σενάρια;

Ο Πίτερ Μπεν Εμπάρεκ, ο κορυφαίος ειδικός του ΠΟΥ για τις ζωονόσους, δήλωσε πως η ομάδα διεξήγαγε επιστημονικές έρευνες για τα τέσσερα κύρια σενάρια σχετικά με το πώς ο SARS-CoV-2, ο ιός που προκαλεί την Covid-19, εξαπλώθηκε στους ανθρώπους.

Σύμφωνα με το πρώτο, ένα και μόνο πρόσωπο εκτέθηκε στον SARS-CoV-2 μέσω άμεσης επαφής με το είδος ξενιστή, τη νυχτερίδα horseshoe bat. Ο ιός μπορεί να κυκλοφορούσε μεταξύ των ανθρώπων για ένα διάστημα πριν περάσει στην πυκνοκατοικημένη Ουχάν.

Το δεύτερο σενάριο, το οποίο θεωρείται το πιο πιθανό, περιλαμβάνει μετάδοση στους ανθρώπους μέσω ενός ακόμη άγνωστου ενδιάμεσου είδους. Ο Λιάνγκ Ουανιάν, ένας ειδικός της Εθνικής Επιτροπής Υγείας της Κίνας, δήλωσε πως οι παγκολίνοι είναι πιθανοί υποψήφιοι, όμως και άλλα ζώα –περιλαμβανομένων των μινκ και ακόμη και των γάτων— μπορεί να αποτέλεσαν επίσης δεξαμενές του ιού.

Μια τρίτη πιθανότητα είναι η Covid-19 να προήλθε από το πρώτο ή το δεύτερο σενάριο και στη συνέχεια να μεταδόθηκε μέσω προϊόντων της ψυχρής αλυσίδας. Κινέζοι ειδικοί απέδωσαν αργότερα συστάδες της Covid-19 σε εισαγόμενα κατεψυγμένα τρόφιμα και αναφέρουν το ενδεχόμενο να προκάλεσαν και το ξέσπασμα στην Ουχάν.

Το τελευταίο σενάριο είναι ο SARS-CoV-2 να διέρρευσε από το Ινστιτούτο Ιολογίας της Ουχάν, το οποίο είναι γνωστό πως είχε μελετήσει κορονοϊούς. Ο Μπεν Εμπάρεκ απέκλεισε το ενδεχόμενο αυτό και δήλωσε πως δε θα ερευνηθεί περαιτέρω. Ατυχήματα συμβαίνουν, δήλωσε, αλλά είναι «πολύ απίθανο» να είναι αυτό που συνέβη στην προκειμένη περίπτωση.

Πότε άρχισε το ξέσπασμα της επιδημίας;

Οι ειδικοί είπαν πως, μολονότι είναι απίθανο να υπήρξαν ευρείας κλίμακας ξεσπάσματα της νόσου στην Ουχάν ή αλλού στην Κίνα πριν από τον Δεκέμβριο 2019, δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο να κυκλοφορούσε σε άλλες περιφέρειες.

Αν ο ιός προήλθε είτε απ’ ευθείας από νυχτερίδες είτε από κάποιο ενδιάμεσο είδος, η μετάδοση στην Ουχάν μπορεί να διευκολύνθηκε από δίκτυα εμπορίας άγριων ζώων.

Η Μάριον Κόπμανς, ένα άλλο μέλος της ομάδας των ειδικών, δήλωσε πως άγρια ζώα, τα οποία πωλούνταν στην ιχθυαγορά Χουανάν, μπορούν να ιχνηλατηθούν σε περιοχές που περιλαμβάνουν οικοσυστήματα νυχτερίδων στα οποία είναι γνωστό ότι υπάρχουν ιοί που σχετίζονται στενά με τον SARS-CoV-2

Μια τέτοια περιφέρεια είναι η νοτιοδυτική κινεζική επαρχία Γιουνάν, όμως η ομάδα εξετάζει επίσης το ενδεχόμενο η πρώτη μετάδοση σε άνθρωπο να έλαβε χώρα στο Λάος ή το Βιετνάμ.

Ποιο ρόλο έπαιξε η αγορά Χουανάν;

Παρόλο που η ιχθυαγορά Χουανάν στην Ουχάν συνδεόταν με τις πρώτες συστάδες κρουσμάτων, η αρχική μετάδοση από τα ζώα στον άνθρωπο δε συνέβη εκεί.

Ο Λιάνγκ δήλωσε πως τα στοιχεία είναι ακόμη ανεπαρκή για να προσδιορισθεί πώς εισήχθη ο ιός στην Χουανάν, πρόσθεσε όμως πως είναι σαφές ότι την ίδια χρονική στιγμή κυκλοφορούσε και αλλού στην Ουχάν.

Το πιο πιθανό σενάριο είναι ότι κάποιος μετέφερε τον SARS-CoV-2 στην αγορά, όμως ο Μπεν Εμπάρεκ ανέφερε επίσης το ενδεχόμενο να εισήχθη μέσω ενός «προϊόντος», περιλαμβανομένων κατεψυγμένων άγριων ζώων που είναι γνωστό ότι προσβάλλονται από τον ιό.

Τα ευρήματα αλλάζουν την πολιτική γύρω από την προέλευση της COVID;

Η Κίνα έχει εκφράσει ανησυχία ότι οποιαδήποτε έρευνα θα είναι «πολιτικοποιημένη» και έχει δηλώσει ότι θα συνεργασθεί μόνον αν είναι σαφές ότι δεν αναμένεται απ’ αυτή να αναλάβει την ευθύνη για την πανδημία.

Αποκλείοντας το ενδεχόμενο της διαρροής από το εργαστήριο και αποδεχόμενη ότι η Covid-19 μπορεί να προήλθε εκτός Κίνας, η ομάδα του ΠΟΥ δεν παραβίασε καμιά από τις κόκκινες γραμμές του Πεκίνου. Η Κίνα θα ενθαρρυνθεί επίσης από το γεγονός ότι η ομάδα του ΠΟΥ εξετάζει τη θεωρία της ψυχρής αλυσίδας. Όμως τα ευρήματα είναι απίθανο να ικανοποιήσουν αυτούς που πιστεύουν ότι η Κίνα είναι ένοχη και ότι συγκάλυψε στοιχεία.

Τι περαιτέρω έρευνες απαιτούνται;

Ο Μπεν Εμπάρεκ δήλωσε πως η Κίνα πρέπει τώρα να βρει στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι ο κορονοϊός κυκλοφορούσε πολύ νωρίτερα από το Δεκέμβριο 2019. Πρόσθεσε ότι θα μπορούσε θαυμάσια να αρχίσει με δείγματα από την τράπεζα αίματος.

Οι κοινότητες των νυχτερίδων κοντά στην Ουχάν έχουν αποκλειστεί ως πηγή και πρέπει να γίνουν περισσότερα για να ερευνηθούν σπηλιές σε άλλες περιφέρειες και να διαπιστωθεί αν μπορεί να βρεθεί μια στενότερη αντιστοιχία με τον SARS-CoV-2.

Τα ζώα προς πώληση στην αγορά Χουανάν πρέπει επίσης να εξετασθούν περαιτέρω ενώ πρέπει να ερευνηθεί και ο ρόλος που διαδραματίζει εν γένει η ψυχρή αλυσίδα προϊόντων, δήλωσε ο Μπεν Εμπάρεκ.