Ρήγας: Είχε δίκιο ο Μποσκοΐτης στην κριτική του για τις «Εκκλησιάζουσες»

Συγκεκριμένα και όπως διαβάζουμε στην εφημερίδα, ο Αλέξανδρος Ρήγας δήλωσε:

● Εχει αλλάξει καθόλου η παράσταση κατά τη διάρκεια της περιοδείας; Ρωτάω γιατί υπήρχαν κριτικές, όπως του Α. Μποσκοΐτη, που έκαναν λόγο για τη σημαία της Βεργίνας που παρέμεινε στη σκηνή ώς το τέλος ή τον εθνικοπατριωτικό λόγο του Γιώργου Κωνσταντίνου.

Εχω αλλάξει πράγματα που έβλεπα πως ήταν περιττά. Για τη σημαία: Βάζω την Πραξαγόρα να καλεί γυναίκες από όλη τη γνωστή Ελλάδα τότε, το 392 π.Χ. που γράφτηκε το έργο. Και κάθε γυναίκα φέρνει κάτι από τον τόπο της – τα τραγούδια, την ντοπιολαλιά της…

Εκανα δύο χρόνια έρευνα για να τα βρω όλα αυτά και ήταν υπέροχο γιατί έμαθα πολλά. Η σημαία που φέρνει η Μακεδόνισσα εντάσσεται σε αυτό το πλαίσιο.

Ο Μποσκοΐτης είχε δίκιο στην κριτική του. Ηταν δίκαιη κριτική. Η σημαία δεν έπρεπε να μείνει στη σκηνή ώς το τέλος. Ηταν ένα λάθος πρακτικής φύσης. Φάνηκε όμως πολύ άσχημο, πράγματι, σε εκείνη την παράσταση, καθώς χωρίς να το θέλουμε σηματοδότησε κάτι εθνικιστικό – μακριά από μας!

● Και ο εθνικοπατριωτικός μονόλογος;

Ζούμε την εποχή της «φωνής»! Ακούγονται πολλές φωνές δυνατές, θορυβώδεις και η φωνή της λογικής ακούγεται σαν τέταρτη φωνή σε σκυλάδικο της Εθνικής. Οπότε υπερισχύουν οι ακραίες φωνές. Μέσα σε αυτές, μπορούμε πολύ εύκολα να χρησιμοποιήσουμε λέξεις εξευτελίζοντάς τες.

Οταν, π.χ., μιλάμε για πατρίδα και τη συνδέουμε με τον εθνικισμό τότε γίνεται εγκληματικό στοιχείο. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι όποιος χρησιμοποιεί τη λέξη «πατρίδα» ή «σημαία» ή «αρχαίος ελληνικός πολιτισμός» ή ότι άλλο, είναι εθνικιστής.

Αν ο Μποσκοΐτης ή όποιος άλλος εξέλαβε αυτόν τον μονόλογο έτσι, δεν το συζητώ: ήταν λάθος δικό μου! Ωστόσο, εγώ θέλω να ξεχωρίσω έναν άνθρωπο που μιλάει για τον Ελληνα, με τα καλά του αλλά και τα κακά του, στο πλαίσιο της αγάπης για την πατρίδα, όπως είναι ο μονόλογος αυτός – στον οποίο μάλιστα ακούγονται κυρίως τα αρνητικά του Ελληνα. Αν αυτό φάνηκε εθνικιστικό, είναι λάθος μου.