Τα άγρια άλογα της Προσοτσάνης στο «μικροσκόπιο» επιστημόνων

Είναι η έκφραση της άγριας, αδάμαστης ομορφιάς, της περηφάνιας και της ευρωστίας και αποτελούν μια εικόνα που «γεννά», διαχρονικά, αίσθηση ελευθερίας. Τα άγρια άλογα θα μελετήσουν επιστήμονες, με στόχο να συνεχίσουν να καλπάζουν ανεμπόδιστα στο Μενοίκιο όρος, όπου ο πληθυσμός τους, τα τελευταία χρόνια, έχει μειωθεί δραματικά.

Η διαχείριση του πληθυσμού των αλόγων στο Μενοίκιο αποτελεί μέρος του διασυνοριακού προγράμματος Interreg «Αξιολόγηση της πανίδας και διαχειριστικές πρακτικές για τη διασφάλιση της βιοποικιλότητας στη διασυνοριακή ορεινή περιοχή μεταξύ Βουλγαρίας και Ελλάδας: Καινοτόμες προσεγγίσεις για μελέτη και προστασία της βιοποικιλότητας σε τοπικά οικοσυστήματα – BIOINNOVATE». Στο έργο, που ξεκίνησε πέρσι με συνολικό προϋπολογισμό 701.218 ευρώ, επιστημονικά υπεύθυνος είναι ο επίκουρος καθηγητής του Εργαστηρίου Οικονομίας Ζωικής Παραγωγής, του Τμήματος Κτηνιατρικής του ΑΠΘ, Αλέξανδρος Θεοδωρίδης και συμμετέχουν επίσης από ελληνικής πλευράς, ο δήμος Προσοτσάνης και από πλευράς της Βουλγαρίας, ως εταίροι, ο δήμος Gotse-Delchev (Γκότσε Ντέλτσεφ) και το Bulgarian Biodiversity Foundation (βουλγαρικό ίδρυμα βιοποικιλότητας).

«Το έργο στοχεύει στη διατήρηση της ισορροπίας μεταξύ της βιοποικιλότητας και της γεωργίας στις περιοχές της Προσοτσάνης και του Gotse Delchev. Στις περιοχές αυτές, η αποδοτικότητα των πόρων και η βιοποικιλότητα θα εξισορροπηθούν με την εφαρμογή μιας ολιστικής αναπαραγωγής των ελαφιών από τη βουλγαρική πλευρά και διαχείρισης των αλόγων από την Ελλάδα», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Θεοδωρίδης.

Όπως εκτιμάται στο πλαίσιο του έργου, η ολοκλήρωσή του θα οδηγήσει στη δημιουργία μίας εταιρικής σχέσης μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας όσον αφορά στην προστασία και τη διατήρηση της βιοποικιλότητας. Επιπλέον, θα συμβάλει στην τόνωση της τοπικής και διασυνοριακής οικονομίας, μέσω της δημιουργίας δύο Κέντρων Προώθησης της Βιοποικιλότητας, στην εκπαίδευση του κοινού και των ενδιαφερόμενων φορέων, καθώς και στην παροχή λύσεων σε θέματα διαχείρισης που θα διασφαλίζουν την ισορροπία μεταξύ αειφόρου γεωργίας και βιοποικιλότητας.

Τα άγρια άλογα του Μενοίκιου Όρους

Τα άγρια άλογα θα τεθούν στο στόχαστρο του Τομέα Λιβαδοπονίας – Άγριας Πανίδας & Ιχθυοπονίας Γλυκέων Υδάτων του Τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του ΑΠΘ, υπό τους αναπληρωτές καθηγητές Ζωή Παρίση και Δημήτρη Μπακαλούδη.

«Σε καταμετρήσεις που έγιναν με τη χρήση drone και από εποπτικά σημεία θέας στην περιοχή αλλά και μιλώντας με κτηνοτρόφους και υλοτόμους, διαπιστώσαμε ότι υπάρχει μια αγέλη με περίπου 70 άλογα, ανάμεσά τους και ένα πουλάρι, ενώ τις περασμένες δεκαετίες είχαν καταγραφεί μέχρι 200», αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Μπακαλούδης.

Μέσω του προγράμματος, το μέγεθος και η δομή του πληθυσμού των αλόγων θα εκτιμηθούν από παρατηρητές που θα βρίσκονται σε διαφορετικά σημεία και με τη χρήση μη επανδρωμένων ιπτάμενων πολύπτερων (drone). «Παράλληλα, κατά διαστήματα θα τοποθετούνται 5 κάμερες σε διάφορα σημεία της περιοχής για να έχουμε μια καλύτερη αποτύπωση του πληθυσμού και των χαρακτηριστικών τους», προσθέτει ο καθηγητής διευκρινίζοντας ότι η Ανάλυση Βιωσιμότητας του πληθυσμού (PVA) θα χρησιμοποιηθεί για την πρόβλεψη της μελλοντικής τάσης του πληθυσμού των άγριων αλόγων στο Μενοίκιο. Οι μελετητές θα τοποθετήσουν σε πέντε άλογα περιλαίμια GPS προκειμένου να αξιολογήσουν τις κινήσεις τους και τη χρήση ενδιαιτημάτων.

Όπως εξηγεί ο κ. Μπακαλούδης, η ύπαρξη των άγριων αλόγων πιθανόν να έρχεται σε σύγκρουση με την αγελαδοτροφία γιατί «είναι και τα δύο είδη βοσκητές με παρόμοιο διαιτολόγιο, η περιοχή έχει καθορισμένη φέρουσα ικανότητα και ήδη εμφανίζεται υπερβοσκημένη». «Αυτό», προσθέτει, «μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες τόσο για την αναπαραγωγή των άγριων αλόγων όσο και για την κτηνοτροφία».

«Πρόθεσή μας είναι να δημιουργηθεί μια κλείδα αναγνώρισης με φυτά της περιοχής, και μέσω μικροϊστολογικών αναλύσεων των φυτικών υπολειμμάτων από κόπρανα να εντοπιστούν τα φυτικά είδη που συμμετέχουν σημαντικά στη διατροφή των άγριων αλόγων και να αναλυθούν οι συνήθειες διατροφής του πληθυσμού τους», σημειώνει ο κ. Μπακαλούδης.

Γενικότερα, οι στόχοι του έργου είναι η ορθολογική αξιοποίηση των φυσικών λιβαδιών με βαθμιαία ελάχιστη ανθρώπινη επέμβαση, η διαχείριση της γενετικής ποικιλομορφίας για την εξασφάλιση τόσο της βιώσιμης γεωργίας, όσο και της βιοποικιλότητας του οικοσυστήματος, η ενίσχυση της διασυνοριακής συνεργασίας και η δημιουργία μιας διακρατικής πλατφόρμας συζήτησης για την ανάδειξη της περιβαλλοντικής, κοινωνικής και οικονομικής αξίας των οικοσυστημάτων και των υπηρεσιών τους.

Τα κύρια αποτελέσματα του έργου BIO-INNOVATE θα περιλαμβάνουν:

-Την κατάρτιση μοντέλων διασυνοριακής διαχείρισης των ορεινών περιοχών, της Προσοτσάνης και του Gotse Delchev.

-Τη δημιουργία ενός Κέντρου Προώθησης της Βιοποικιλότητας, για την εκπαίδευση του κοινού σχετικά με τη σημασία της βιοποικιλότητας μέσω της χρήσης ψηφιακών εφαρμογών και εφαρμογών smartphone.

-Τη διάδοση των αποτελεσμάτων του έργου στο ευρύ κοινό και τους εμπλεκόμενους φορείς.

-Τη δημιουργία ενός δυναμικού δικτύου για την προώθηση και προστασία της βιοποικιλότητας και των φυσικών πόρων.

-Την κατάρτιση ενός σχεδίου αποτίμησης του αντίκτυπου και της βιωσιμότητας του έργου, υποδεικνύοντας έτσι μελλοντικούς τρόπους κεφαλαιοποίησης των αποτελεσμάτων του έργου.

Νατάσα Καραθάνου