Θα δημιουργούνται ζώα με ανθρώπινα όργανα;

Νέες δυνατότητες στο πεδίο της αναγεννητικής ιατρικής ανοίγει ανακάλυψη Αμερικανών και Ισπανών επιστημόνων σύμφωνα με την οποία, μπορεί να αξιοποιηθεί μελλοντικά η ανάπτυξη ανθρώπινων οργάνων μέσα στο σώμα μεγάλων ζώων τα οποία θα προορίζονται για μεταμόσχευση σε ανθρώπους.

Η ιδιαιτερότητα του νέου αυτού τύπου πολυδύναμων βλαστικών κυττάρων είναι ικανά να εξελίσσονται σε οποιοδήποτε είδος εξειδικευμένου κυττάρου.

Τα εν λόγω κύτταρα συνδέονται με συγκεκριμένη περιοχή στο αναπτυσσόμενο έμβρυο και όχι με το στάδιο της ανάπτυξης του τελευταίου, όπως συμβαίνει με τα έως τώρα γνωστά βλαστικά κύτταρα.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή αναπτυξιακής βιολογίας Χουάν Κάρλος Μπελμόντε του Ινστιτούτου Salk της Καλιφόρνια, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο «Nature», πειραματίστηκαν στο εργαστήριο με αυτά τα νέα πολυδύναμα ανθρώπινα κύτταρα και έδειξαν ότι είναι δυνατό να τα ενσωματώσουν με επιτυχία σε έμβρυα πειραματόζωων (ποντικιών επτά ημερών).

Πολύ γρήγορα, μετά από μιάμιση μέρα, τα ανθρώπινα βλαστοκύτταρα άρχισαν να διαφοροποιούνται στα τρία βασικά είδη πρώιμων κυττάρων (εξωδέρματος, μεσοδέρματος και ενδοδέρματος), που στη συνέχεια αποτελούν την πηγή προέλευσης των διαφόρων οργάνων του σώματος.

Σε αυτή την πρώτη φάση των ερευνών τους, οι Αμερικανοί επιστήμονες διέκοψαν σκοπίμως την περαιτέρω ανάπτυξη των ανθρωπίνων κυττάρων μέσα στα ποντίκια, που θα οδηγούσε τελικά στην ανάπτυξη διαγονιδιακών χιμαιρών, δηλαδή ζώων με DNA από δύο διαφορετικά βιολογικά είδη. Θα προχωρήσουν όμως περαιτέρω στο άμεσο μέλλον, ώστε να αποκτήσουν καλύτερο έλεγχο της όλης διαδικασίας.

Οι επιστήμονες ονόμασαν τα νέα κύτταρα «επιλεκτικά περιοχής» (rsPSC ή region-selective pluripotent stem cells) για να δείξουν ότι η πολυδύναμη φύση τους εξαρτάται από την περιοχή όπου βρίσκονται. Τα εν λόγω κύτταρα είναι μάλιστα πιο εύκολο να αναπτυχθούν γρήγορα και σταθερά στο εργαστήριο (in vitro), σε σχέση με τα συμβατικά βλαστοκύτταρα, αρκεί να εμφυτευθούν στο σωστό σημείο του εμβρύου του ζώου. Αυτό τους δίνει σημαντικό πλεονέκτημα για την παραγωγή τους σε μεγάλη κλίμακα, κάτι σημαντικό από άποψη θεραπευτικών δυνατοτήτων.

Όπως είπε ο Μπελμόντε, «αυτά τα κύτταρα που ανακαλύψαμε, μπορούν να παρέχουν τρομερά πλεονεκτήματα στο εργαστήριο για να μελετήσουμε την ανάπτυξη και την εξέλιξη των ασθενειών και έτσι μπορεί να μας ανοίξει νέους δρόμους για καινοτομικές θεραπείες».

Ο ίδιος δήλωσε ότι η χρήση αυτών των κυττάρων για τη δημιουργία ζώων με ανθρώπινα όργανα δεν είναι αδύνατη, όμως είπε ότι αναμένεται να είναι πολύ δύσκολη.

Για παράδειγμα, παραμένει άγνωστο αν το ανοσοποιητικό σύστημα του ζώου θα αποδεχθεί το ανθρώπινο όργανο ή θα το θεωρήσει ξένο σώμα και θα του επιτεθεί. Αυτό είναι πιθανό, στο βαθμό που ένα ανθρώπινο όργανο μπορεί να αναπτυχθεί με διαφορετικό ρυθμό από ό,τι θα έκανε το φυσιολογικό όργανο του ζώου.

Ο Μπελμόντε αναγνώρισε ότι εγείρονται επίσης διλήμματα βιοηθικής, όπως κατά πόσο είναι θεμιτό να επιδιωχθεί η δημιουργία βιώσιμων ζώων-χιμαιρών με ανθρώπινα όργανα, τα οποία κάποια στιγμή θα αφαιρεθούν για να μεταμοσχευθούν σε ανθρώπους.