«Για εμένα αυτό είναι παράδοξο, πώς μπορεί να είμαστε τόσο πλούσιοι, τόσο πολύπειροι και ταυτόχρονα την ίδια στιγμή τόσο ανόητοι, που δεν κάνουμε βασικά βήματα, που θα μπορούσαν να σώσουν εκατομμύρια ζωές».
Με τα λόγια αυτά και παραπέμποντας στην οικονομική θεωρία του Αριστοτέλη, ο Αμερικανός καθηγητής Τζέφρι Σακς, ένας από τους κορυφαίους οικονομολόγους και εμπειρογνώμονες παγκοσμίως σε θέματα βιώσιμης ανάπτυξης και καταπολέμησης της φτώχειας αποδέχθηκε τον τίτλο του Επίτιμου Διδάκτορα του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών της Σχολής Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ, που του απένειμε ο πρύτανης του ΑΠΘ, Περικλής Μήτκας.
«Είναι παράδοξο πώς δεν καταφέρνουμε να αξιοποιήσουμε όλη αυτή την τεχνολογία, τη γνώση και τον πλούτο που έχουμε, για να λύσουμε τα προβλήματα και να βοηθήσουμε τους ανθρώπους να επωφεληθούν από όλες αυτές τις δυνατότητες που υπάρχουν παγκοσμίως. Σήμερα, στον πλούσιο κόσμο μας, ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι παλεύουν για την επιβίωσή τους μέρα με τη μέρα, επειδή είναι τόσο φτωχοί, που πραγματικά δεν μπορούν να εξασφαλίσουν την επιβίωσή τους ή των παιδιών τους πέρα από την κάθε μέρα.
Περίπου 5,5 εκατομμύρια παιδιά θα πεθάνουν φέτος σε πολύ φτωχές χώρες λόγω της φτώχειας. Για εμένα αυτό είναι παράδοξο, γιατί ο κόσμος είναι τόσο πλούσιος, που αυτά τα παιδιά θα μπορούσαν να είχαν σωθεί, με σχεδόν μηδαμινή προσπάθεια από την πλευρά μας, αν απλώς ήμασταν λίγο πιο οργανωμένοι σε αυτόν τον κόσμο και αν καταβάλλαμε λίγο μεγαλύτερη προσπάθεια, ώστε αυτά τα παιδιά να μην πεθάνουν, εξασφαλίζοντας ότι θα έχουν ασφαλές νερό και εμβόλια, ή ότι οι γέννες θα γίνονται σε καλύτερες συνθήκες. Θα σώζαμε εκατομμύρια ζωές τον χρόνο», εξήγησε ο κ.Σακς στην ομιλία του, στην τελετή αναγόρευσης, που πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα τελετών της Παλαιάς Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ.
Ως άλλο παράδοξο της σύγχρονης οικονομίας ο καθηγητής ανέφερε πως ενώ έχουν αναπτυχθεί σύνθετα και εξελιγμένα ενεργειακά συστήματα, βασισμένα σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, οι άνθρωποι επιμένουν ακόμη σε μορφές ενέργειας, που θα καταστρέψουν τον πλανήτη, εξηγώντας πως η πιο περίπλοκη πρόκληση που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα είναι η βιώσιμη ανάπτυξη.
Εκφράζοντας τον θαυμασμό του για τον νευροεπιστήμονα Αριστοτέλη και αναγνωρίζοντας στο σήμερα τον τρόπο λειτουργίας του ανθρώπινου εγκεφάλου, όπως τον ανέγνωσε πριν από 2.400 χρόνια ο αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος και επιστήμονας, ο καθηγητής Σακς μίλησε για τα μονοπάτια που οδηγούν τις ανθρώπινες συμπεριφορές και αντιδράσεις. Ιδιαίτερα στάθηκε στον εθισμό, παρατηρώντας ότι ο Αριστοτέλης ορθά είχε αντιληφθεί πως ο εθισμός είναι μία από τις εκφράσεις της κατάστασης που ο άνθρωπος ξεπερνά τα όριά του.
«Όλοι μπορούμε να εθιστούμε σχεδόν στα πάντα. Στα ναρκωτικά, στο σεξ, στην κατανάλωση και το αποτέλεσμα του εθισμού είναι το μυαλό μας να μας βλάπτει, επειδή ο εθισμός σημαίνει πως έχουμε εμμονή με κάτι που δεν μας κάνει καλό και στο τέλος δεν μας δίνει ούτε ευχαρίστηση». «Ο εθισμός», συνέχισε, «μπορεί να καταστρέψει ζωές και σήμερα οι άνθρωποι αναλώνουν τεράστιο κομμάτι του χρόνου τους στην προσπάθεια να ξεπεράσουν τους εθισμούς τους, ο εθισμός είναι σήμερα η μεγαλύτερη βιομηχανία στις ΗΠΑ» και «αυτό που δεν προέβλεψε ο Αριστοτέλης είναι ότι η σύγχρονη οικονομία θα έβρισκε απαντήσεις σε όλα αυτά, ότι θα εφεύρισκε βιομηχανίες που ζούνε από τον εθισμό».
Σύμφωνα με το σκεπτικό της ομόφωνης απόφασης του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών της Σχολής Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ, που αναγνώστηκε στην τελετή, ο καθηγητής Σακς είναι ένας από τους σημαντικότερους οικονομολόγους του καιρού μας, ο οποίος συνδυάζει το ερευνητικό έργο με την εφαρμοσμένη πολιτική. Υπήρξε ο εμπνευστής του Millenium Project του ΟΗΕ, ενός προγράμματος που συνετέλεσε στη βελτίωση της ζωής εκατομμυρίων ανθρώπων στις υπό ανάπτυξη χώρες, υπό τον τότε Γενικό Γραμματέα, Κόφι Ανάν.
Το περιοδικό «Times» έχει συμπεριλάβει τον κ. Σακς δύο φορές στους 100 παγκόσμιους ηγέτες με τη μεγαλύτερη επιρροή και οι «New York Times» τον έχουν χαρακτηρίσει ως τον σημαντικότερο οικονομολόγο στον κόσμο.
